Σε ανακοίνωση μελών του Συλλόγου Εργαζομένων ΚΕΘΕΑ ΠΙΛΟΤΟΣ Βόλου, βασιζόμενο σε δελτία Τύπου που συντάχθηκαν την εβδομάδα που πέρασε από τον Σύλλογο Εργαζομένων ΚΕΘΕΑ, την ΟΣΟ ΚΕΘΕΑ, τον επιστημονικό υπεύθυνου του ΑΡΓΩ, της Ένωσης Νοσοκομειακών Ιατρών Θεσσαλονίκης, του Ενιαίου Συλλόγου Εργαζομένων ΨΝΑ, του Συλλόγου Φίλων, Εθελοντών και Οικογένειας ΚΕΘΕΑ ΠΙΛΟΤΟΣ και του Σωματείου Εργαζομένων στα Κέντρα Πρόληψης, αναφέρεται:
«Με μία αιφνιδιαστική κίνηση το υπουργείο Υγείας, ανακοίνωσε την επικείμενη άμεση κατάθεση ενός νομοσχεδίου με τίτλο «Ολοκλήρωση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης» και στο οποίο συμπεριλαμβάνεται η δημιουργία Εθνικού Οργανισμού Πρόληψης και Αντιμετώπισης των Εξαρτήσεων (ΕΟΠΑΕ).
Με το επικείμενο νομοσχέδιο καταργούνται οι οργανισμοί των Ειδικών Ψυχιατρικών Νοσοκομείων Ψ.Ν.Α. και Ψ.Ν.Θ. και γίνεται η μεταφορά τους σε ένα Εθνικό Δίκτυο Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας.
Καταργούνται το ΚΕΘΕΑ, ο ΟΚΑΝΑ, και τα προγράμματα απεξάρτησης του ΕΣΥ (18 ΑΝΩ στο ΨΝΑ, ΙΑΝΟΣ, ΑΡΓΩ, ΜΕΘΕΞΙΣ στο ΨΝΘ, ΔΙΑΠΛΟΥΣ ΓΝΚ) και αντικαθίστανται από έναν αθηνοκεντρικό φορέα, αγνοώντας επιδεικτικά την ιστορία, τα ονόματα, την οργάνωση, τη φιλοσοφία και τις διαφορετικές προσεγγίσεις τους. Ο νέος υπερ-οργανισμός καταργεί τη συμμετοχή και το δικαίωμα επιλογής των εξαρτημένων στη θεραπεία τους, περιορίζει την προοπτική απεξάρτησης και τον θεραπευτικό πλουραλισμό και επικεντρώνεται στην αναποτελεσματική βιολογική – ιατρική προσέγγιση και τον διοικητικό έλεγχο, αδιαφορώντας για τις συνέπειες.
Το σχέδιο νόμου που κατατέθηκε στη διαβούλευση στις 04.07 αγνοεί, παραβλέπει ή εσκεμμένα αποκρύπτει τις συστάσεις της επιστημονικής κοινότητας για πλουραλισμό στις προσεγγίσεις για την οργάνωση της θεραπείας των εξαρτήσεων.
Δεν πρόκειται μόνο για μια παρέμβαση προς την κατεύθυνση της ανάπτυξης ενός πιο «επιτελικού κράτους», ούτε για τη «θυσία» πολλών οργανισμών με στόχο την προώθηση της πολιτικής εξισορρόπησης κόστους-οφέλους. Είναι μια παρέμβαση που πηγαίνει πιο βαθιά, στον πυρήνα της ύπαρξης των Οργανισμών Ψυχικής Υγείας και απεξάρτησης, υποκινούμενη από μερίδα συγκεκριμένων «επιστημονικών» προσεγγίσεων που ποτέ δεν είδαν σε αυτές κάτι περισσότερο από «κλινική εφαρμογή».
Το σχέδιο νόμου
• Συνοδεύεται από μια «Ανάλυση Συνεπειών Ρύθμισης» που παρουσιάζει κραυγαλέες ανακρίβειες και κενά. Μοιάζει να συντάχθηκε από ένα δυναμικό που δεν καταλαβαίνει, ή αγνοεί συνειδητά, την εμπειρία και τις απόψεις των ανθρώπων του πεδίου της πρόληψης και της απεξάρτησης.
• Σαρώνει και διαλύει ένα ακμαίο δίκτυο υπηρεσιών, ριζωμένο στις τοπικές κοινωνίες, παρά τα προβλήματα που αντιμετωπίζει. Ένα δίκτυο που συνεχίζει να αναπτύσσεται και έχει κερδίσει την εγχώρια και διεθνή επιστημονική αναγνώριση για την πληρότητα και την αποτελεσματικότητά του. Όλες οι καλές και επιτυχούσες μέχρι σήμερα πρακτικές στο πεδίο της ψυχικής υγείας και απεξάρτησης ξεπηδούν από τα κάτω και ως απάντηση σε υπαρκτά και πιεστικά προβλήματα της εκάστοτε τοπικής κοινωνίας και κοινότητας.
Η αντίληψη που εισάγεται με το Ν/Σ για τις υπηρεσίες απεξάρτησης είναι η κατάργηση της ιστορίας, της ονοματολογίας, της φιλοσοφίας και της μεθοδολογίας τους και η αντικατάστασή τους με τις νέες υπηρεσίες της φιλοσοφίας του one stop shop που θα προσφέρουν λίγο πρόληψη, λίγο θεραπεία, λίγο υποκατάσταση, λίγο παρέμβαση στην κρίση, λίγο street work, λίγο κοινωνική επανένταξη κ.ο.κ.
• Εφαρμόζει ένα καθόλα αναχρονιστικό οργανωτικό σχήμα, υπερσυγκέντρωσης εξουσιών και λήψης αποφάσεων από ένα διορισμένο επί της ουσίας από την εκάστοτε κυβέρνηση Διοικητικό Συμβούλιο.
• Η διοικητική λογική του υπό ψήφιση νομοθετήματος προκρίνει μόνο τις απρόσωπες υπηρεσίες, που καταργούν την όποια ουσιαστική θεραπευτική σχέση, καθώς βασικό κριτήριο αξιολόγησης θεωρείται η ταχύτητα απόδοσης της προσφερόμενης υπηρεσίας και όχι η ποιότητά της. Ταυτόχρονα, η λογική που διέπει το νομοθέτημα παθητικοποιεί τον εξυπηρετούμενο, εκεί που απαιτείται η περαιτέρω ενεργοποίησή του, ενώ την ίδια στιγμή περαιτέρω διαλύει και τις όποιες υπηρεσίες μέχρι σήμερα βασίζονται και λειτουργούν με αυτήν τη λογική.
• Επιλέγει να αντικαταστήσει την επιστημονική έρευνα και τη θεραπευτική δουλειά με τη διοίκηση. Συρρικνώνει τις σημερινές δημόσιες και δωρεάν υπηρεσίες πρόληψης και θεραπείας και δημιουργεί τον απαιτούμενο χώρο για την είσοδο ιδιωτών.
• Καταλύεται ο συμμετοχικός τρόπος συγκρότησης της εθνικής πολιτικής για τις εξαρτήσεις, χωρίς να έχει αξιολογηθεί και αντικαθίσταται από μια παγκοσμίως πρωτότυπη θεσμική μονοκρατορία. Ο εκάστοτε πρόεδρος του ΕΟΠΑΕ χρίζεται και πρόεδρος της νέας Εθνικής Συντονιστικής Επιτροπής, αναλαμβάνοντας τον ρόλο και του Εθνικού Συντονιστή. Αυτό καθιστά τον ΕΟΠΑΕ έναν φορέα που, ταυτόχρονα, θα σχεδιάζει, θα υλοποιεί, και θα αξιολογεί και τον εαυτό του!
Οι στρατηγικές που επικεντρώνονται σε διοικητικά μέτρα αγνοώντας την επιστημονική έρευνα και την εμπειρία του πεδίου, δεν έλυσαν ούτε θα λύσουν ποτέ ζητήματα δημόσιας υγείας. Τα προβλήματα εθνικού σχεδιασμού και συντονισμού στο πεδίο, δεν προκύπτουν από τη λειτουργία των καταργούμενων Οργανισμών, αποτελούν κυβερνητική ευθύνη και αρμοδιότητα.
Βρισκόμαστε σε μια εποχή που τα προβλήματα ψυχικής υγείας και η εξάρτηση από ουσίες και συμπεριφορές (τζόγος, προβληματική ενασχόληση διαδικτύου και ψηφιακών μέσων) αυξάνονται ραγδαία, σε μία εποχή όπου αναρωτιόμαστε για τα φαινόμενα και τις ρίζες της νεανικής βίας και παραβατικότητας. Σε αυτήν την κρίσιμη εποχή το υπουργείο Υγείας, χωρίς ουσιαστική διαβούλευση και συζήτηση με τους αρμόδιους φορείς, προχωρά σε μια «μεταρρύθμιση» που στην ουσία απορρυθμίζει, καταλύει και καταργεί ότι υπάρχει και λειτουργεί σήμερα στο πεδίο της ψυχικής υγείας και της απεξάρτησης. Μία μετάβαση σε έναν νέο Φορέα με μηδενικό κόστος, χωρίς εγγυήσεις για τους εργαζόμενους, με ελαστικές συμβάσεις εργασίας που χρόνια έμπρακτα στηρίζουν εδώ και χρόνια το έργο τους.
Υ.Γ. Η αντίθεση στο υπό ψήφιση νομοσχέδιο δεν σημαίνει και ωραιοποίηση της σημερινής κατάστασης. Πολλά χρήζουν, βελτίωσης, αλλαγών και εξορθολογισμού, ένα παραπάνω που τα πεδία της ψυχικής υγείας και της απεξάρτησης αποτελούν πεδία ρευστά, ευμετάβλητα και υποκείμενα σε διαρκείς αλλαγές.
Πάμε και όπου βγει;
Το επιχείρημα πως αλλάζει μόνο ο τρόπος διοίκησης κι όχι η θεραπευτική και επιστημονική λειτουργία των φορέων είναι έωλο. Το νομοσχέδιο, που έχει τεθεί σε μια διαδικασία προσχηματικής διαβούλευσης και σπρώχνει στο κενό ένα ολόκληρο εθνικό δίκτυο υπηρεσιών, πρέπει να αποσυρθεί.
Οι κινητοποιήσεις κατά του σχεδίου νόμου που έχουν αναγγελθεί μέχρις στιγμής είναι οι εξής:
• Κυριακή 14/7 στις 15.00 Γενική Συνέλευση του ΚΕΘΕΑ, στο ΠΑ.ΔΑ.
• Δευτέρα 15/7 στις 07.00 – 10.00 μ.μ. καθιστική διαμαρτυρία στο Σύνταγμα.
• Τρίτη 16/7 απεργία των εργαζομένων – στις 11.00 π.μ. συγκέντρωση διαμαρτυρίας στο υπουργείο Υγείας.
• Τετάρτη 17/7 στις 08.00 μ.μ. συναυλία στην πλατεία Ασωμάτων στο Θησείο με αγαπημένους καλλιτέχνες».