Συρρίκνωση της ελληνικής οικονομίας κατά 5% το έτος 2012 και παραμονή της ανεργίας σε ανοδική τροχιά, με ηπιότερο ρυθμό απ’ ό,τι πέρυσι, στην περιοχή του 20%, προβλέπει το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) στην τριμηνιαία έκθεσή του.
Η αναθεώρηση του φετινού προϋπολογισμού θεωρείται επιβεβλημένη, εκτιμά το ΙΟΒΕ, δεδομένων του μεγαλύτερου βάθους της ύφεσης το τρέχον έτος αλλά και της έντονης δυστοκίας που παρατηρείται στη συλλογή εσόδων. Μένει ωστόσο να φανεί εάν τα μέτρα που λήφθηκαν επαρκούν για την επίτευξη των νέων στόχων.
Σε γενικές γραμμές οι νέοι στόχοι κρίνεται ότι θα μπορούσαν να επιτευχθούν, εφ΄ όσον εφαρμοστούν πλήρως τα ληφθέντα μέτρα.
Σε ό,τι αφορά την πορεία της δημοσιονομικής προσαρμογής στις αρχές του 2012, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του πρώτου διμήνου του έτους, στην πλευρά των εσόδων η μεγαλύτερη απόκλιση από τους στόχους διαγράφεται -για άλλη μια χρονιά- στους φόρους εισοδήματος και στο ΦΠΑ.
Στο σκέλος των δαπανών, τα ασφαλιστικά ταμεία και ο ΟΑΕΔ απορροφούν πόρους πολύ ταχύτερα απ’ ό,τι προβλεπόταν.
Παρόμοια εξέλιξη παρουσιάζουν και οι καταναλωτικές δαπάνες, που αυξήθηκαν κατά περίπου 32%.
Γενικότερα, σε ό,τι αφορά το έλλειμμα του 2012, πλέον εκτιμάται ότι θα είναι κατά 2,3 δισ. ευρώ μεγαλύτερο.
Αναφορικά με την πορεία του πληθωρισμού, το ΙΟΒΕ εκτιμά ότι οι διαδοχικές δέσμες δημοσιονομικών μέτρων, οι επιπτώσεις των οποίων στο διαθέσιμο εισόδημα δεν έχουν ακόμα εκδηλωθεί πλήρως, καθώς και η συνεχιζόμενη άνοδος της ανεργίας, θα περιορίσουν περαιτέρω το διαθέσιμο εισόδημα, τη ζήτηση και ακολούθως τον πληθωρισμό, όπως ήδη συμβαίνει από τον περασμένο Οκτώβριο, μετά την τελευταία αύξηση έμμεσων φόρων.
Αντίρροπα σε αυτές τις περιοριστικές επιδράσεις στον πληθωρισμό θα λειτουργήσουν οι αυξήσεις τιμών βασικών αγαθών (πχ. ηλεκτρικό ρεύμα) και έμμεσων φόρων (εξίσωση ειδικού φόρου στο πετρέλαιο θέρμανσης και κίνησης από το φθινόπωρο), προκειμένου να επιτευχθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι, με την ανασχετική δυναμικότητά τους στην αποκλιμάκωση του πληθωρισμού να θεωρείται πάντως περιορισμένη.
Δεδομένων των παραπάνω αναμενόμενων επιδράσεων, ο πληθωρισμός προβλέπεται να κινηθεί το 2012 σε επίπεδο λίγο χαμηλότερο του 1%.
Όπως ανέφερε σε συνέντευξη Τύπου ο γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ Γιάννης Στουρνάρας, σε συνδυασμό με τη σημαντική δημοσιονομική προσαρμογή που ακόμη απαιτείται (περίπου 12 δισ. ευρώ για τη διετία 2013- 2014), η Ελλάδα χρειάζεται να ενισχύσει τόσο την ανταγωνιστικότητα των εγχωρίως παραγομένων προϊόντων και υπηρεσιών σε μόνιμη βάση, όσο και την αναπτυξιακή διάσταση της οικονομικής της πολιτικής προκειμένου να βγει από τον φαύλο κύκλο της ύφεσης και της υπερχρέωσης.
Η πρόσφατη θεσμοθέτηση μέτρων για την ενίσχυση της απελευθέρωσης της αγοράς εργασίας δεν αναμένεται να έχει σημαντικές πρακτικές επιπτώσεις στους πράγματι καταβαλλόμενους μισθούς στον ιδιωτικό τομέα για περισσότερο από έναν χρόνο, ενώ και οι προταθείσες λύσεις για μείωση του μη μισθολογικού κόστους εργασίας δεν μπορούν να παράγουν σημαντικά πρόσθετα αποτελέσματα που να είναι δημοσιονομικώς ουδέτερα.
Μεγαλύτερη επίδραση στους μισθούς ασκεί το υφεσιακό κλίμα και ο κίνδυνος της ανεργίας, στοιχεία τα οποία οδηγούν εργοδότες και εργαζόμενους σε συμφωνημένες μειώσεις αμοιβών στο πλαίσιο διαπραγμάτευσης των ατομικών συμβάσεων εργασίας.
Οι μειώσεις αυτές, σε συνδυασμό και με τη δυνατότητα μείωσης του κατώτατου μισθού, είναι βασικά μέσα για την επίτευξη του στόχου της μείωσης του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος κατά 15% σε δύο χρόνια και της αντίστοιχης βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας.
Η μείωση των μισθών μπορεί να συμβάλλει στην ανάσχεση της έντονα επιδεινούμενης ανεργίας, ιδιαίτερα της διαρθρωτικής.
Όμως, σε συνθήκες καταποντισμού της εγχώριας ζήτησης, δεν αρκεί για να οδηγήσει σε ανάκαμψη της συνολικής απασχόλησης και του προϊόντος, ενώ η ενδεχόμενη διαιώνιση της ύφεσης θα θέσει σε κίνδυνο και τα οφέλη από τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας.
Η ενίσχυση της ανάπτυξης και της απασχόλησης καθώς και η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας σε μόνιμη βάση πρέπει να γίνει και με την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων που αποβλέπουν στην ενίσχυση της έντασης του ανταγωνισμού σε όλες τις αγορές (και όχι μόνο στην αγορά εργασίας), στην εξάλειψη των εμποδίων στην επιχειρηματικότητα και τις επενδύσεις, αλλά και με συγκεκριμένες πρωτοβουλίες για την προώθηση ιδιωτικών και δημοσίων επενδύσεων σε τομείς με συγκριτικά πλεονεκτήματα, ανέφερε ο κ. Στουρνάρας.