ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΣΕΛΑΣ
Συνέντευξη:
ΣΩΤΗΡΗΣ ΛΕΤΣΙΟΣ
Ως τον πιο αξιόπιστο, που κατατέθηκε στο Ελληνικό Κοινοβούλιο έως σήμερα, χαρακτηρίζει ο κ. Δημήτρης Κουσελάς, υφυπουργός Οικονομικών, τον προϋπολογισμό του 2011. Προσθέτει ακόμη ότι προβλέπονται για την εκτέλεση του προϋπολογισμού πλέον διαδικασίες αυστηρού ελέγχου ανά τρίμηνο και παρακολούθηση ανά μήνα σε όλους τους δείκτες. Για το θέμα της περαίωσης θεωρεί ότι οι 595.000 φορολογούμενοι που προσήλθαν οικειοθελώς μέχρι σήμερα δικαιώνει την απόφαση του υπουργείου. Τονίζει ότι στόχος για το 2011 είναι η αύξηση των φορολογικών εσόδων κατά 1,8%, η αναδιοργάνωση των ΔΟΥ και των τελωνείων. Επίσης στέκεται ιδιαίτερα στο γεγονός της για πρώτη φορά διαδικασίας για εκούσια εξωδικαστική επίλυση των διαφορών. Τέλος, επισημαίνει τη σημασία της συλλογής αποδείξεων από τους πολίτες, ενώ αναφέρεται και στην αξιοποίηση του ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος ELENXIS για την επιλογή υποθέσεων ελέγχου σε κεντρικό επίπεδο.
Ο προϋπολογισμός του 2011 προκαλεί τα βέλη της αντιπολίτευσης, που τον χαρακτηρίζει αναξιόπιστο και εξοντωτικό απέναντι στην ελληνική κοινωνία. Πιστεύετε ότι αυτός θα καταφέρει να εφαρμοστεί ή θα υπάρξει αναθεώρησή του σε κάποια σημεία;
Ο προϋπολογισμός του 2011 είναι ίσως ο πιο αξιόπιστος που κατατέθηκε μέχρι σήμερα στο Ελληνικό Κοινοβούλιο. Είναι σημείο αναφοράς για τη μετάβαση από την εποχή της ασυνέπειας, των δημοσιονομικών αλχημειών και των δεδομένων με αστερίσκους, στην εποχή της δημοσιονομικής αξιοπιστίας. Δεν συγκροτήθηκε με βάση τις επιθυμητές δαπάνες, ώστε μετά να «στήσουμε» τα έσοδα, όπως γινόταν στο παρελθόν, αλλά με βάση τους πόρους που πραγματικά μπορούμε να αντλήσουμε, για να καλύψουμε κάθε προβλέψιμη και αναγκαία δαπάνη. Τα δεδομένα του έχουν πολλαπλώς ελεγχθεί από τη Eurostat, το Γενικό Λογιστήριο, την Ελληνική Στατιστική Αρχή και την «τρόικα». Δεν μπορεί να αμφισβητηθούν, πολύ λιγότερο από εκείνους που διέπρεψαν, όταν ήταν κυβέρνηση, σε δημοσιονομικές αλχημείες, σε αλλεπάλληλες και εκτεταμένες συγκαλύψεις και σε αστοχίες εκτέλεσης των δικών τους προϋπολογισμών. Για την εκτέλεση του προϋπολογισμού προβλέπονται, πλέον, διαδικασίες αυστηρού ελέγχου ανά 3μηνο και παρακολούθηση ανά μήνα σε όλους τους δείκτες. Τα μέτρα μείωσης του ελλείμματος είναι πολλαπλάσιας απόδοσης από το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα, ώστε να υπάρχει αποθεματικό και περιθώριο αντιμετώπισης απρόβλεπτων εξελίξεων, που δεν μπορεί να αποκλειστούν στην τρέχουσα -και ιδιαίτερα ρευστή- εγχώρια και διεθνή συγκυρία.
Οι μειώσεις σε μισθούς και συντάξεις διογκώνουν περαιτέρω το αίσθημα δυσαρέσκειας στους πολίτες. Η ασφυκτική παράταση της λιτότητας στο μέλλον δεν θα δοκιμάσει τις αντοχές της κοινωνίας;
Η χώρα μας απέφυγε τη χρεοκοπία «στο παρά πέντε», εξασφαλίζοντας ένα μηχανισμό στήριξης, από τον οποίο αντλεί, με περιοδικές και ελεγχόμενες δόσεις, τα χρήματα που χρειάζεται για να καλύψει βασικές της ανάγκες, μέχρι να αποκτήσει ξανά πρόσβαση στις διεθνείς αγορές. Όμως, αυτά τα χρήματα, που πληρώνονται με θυσίες του λαού μας, δεν τα πήραμε για να συνεχίσουμε στα ίδια. Οι πολίτες έχουν επίγνωση της σοβαρότητας της κατάστασης που αντιμετωπίζουμε ως κοινωνία και ως χώρα. Γι’ αυτό και επιδεικνύουν περισσότερη κατανόηση, υπευθυνότητα και ωριμότητα, από πολλούς πολιτικούς σχηματισμούς και φορείς. Αυτό που θέλει ο λαός μας δεν είναι λαϊκίστικα συνθήματα, «μαγικές λύσεις» και μεγάλα λόγια χωρίς αντίκρισμα, που συν τοις άλλοις προσβάλλουν τη νοημοσύνη του. Θέλει αλήθειες, σχέδιο και προοπτική. Θέλει, πρώτα από όλα, να πιάσουν τόπο οι θυσίες του. Αυτή είναι και η δική μας προτεραιότητα. Να αφήσουμε πίσω μας αδιέξοδες νοοτροπίες και πρακτικές, που μας έφεραν σε αυτή την κατάσταση. Να πετύχουμε τους στόχους και τις διαρθρωτικές αλλαγές που χρειάζεται η χώρα. Έτσι μόνο θα μπούμε σε τροχιά ανάκαμψης, για να μπορέσουμε να απαλλαγούμε από το Μνημόνιο. Για να μπορέσουν και οι πολίτες να προσβλέπουν και να επωφεληθούν από μια ανάπτυξη, που δεν θα στηρίζεται πλέον σε φούσκες και δανεικά, αλλά σε σύγχρονες, στέρεες και βιώσιμες βάσεις.
Στο θέμα της περαίωσης δεν θεωρείτε ότι έγιναν αστοχίες και ότι κλήθηκαν να πληρώσουν και επαγγελματίες, οι οποίοι ήταν συνεπείς στις υποχρεώσεις τους;
Το υπουργείο Οικονομικών υιοθέτησε για πρώτη φορά μια αυτοματοποιημένη διαδικασία. Η αποστολή των σημειωμάτων περαίωσης έγινε από τη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων και όχι από τις κατά τόπους Εφορίες, ενώ προκρίθηκε η εξόφλησή τους απευθείας στις τράπεζες, για διευκόλυνση των φορολογούμενων και εξοικονόμηση κόστους και χρόνου. Στο 1,5 εκατομμύριο σημειωμάτων, που στάλθηκαν με αυτή τη διαδικασία, επόμενο ήταν να υπάρξουν και λάθη, τα οποία οι φορολογούμενοι είχαν τη δυνατότητα να διορθώσουν, σε συνεννόηση με την Εφορία τους, ώστε να μην πληρώσουν παραπάνω. Οι 595.000 φορολογούμενοι που προσήλθαν οικειοθελώς μέχρι σήμερα, δικαιώνει και την απόφασή μας να πραγματοποιήσουμε αυτό το εγχείρημα. Εξαρχής τονίσαμε πως η περαίωση είναι προαιρετική. Όποιος θεωρούσε πως αδικείται, μπορούσε να την αρνηθεί, χωρίς αυτό να σημαίνει πως θα τον «εκδικηθεί» η Εφορία. Από εδώ και στο εξής, οι έλεγχοι θα γίνονται με στοχευμένα κριτήρια «κινδύνου φοροδιαφυγής», όχι με βάση το αν μπήκε κάποιος στην περαίωση ή όχι.
Ήταν αναπόφευκτες οι ανατροπές στις εργασιακές σχέσεις των ΔΕΚΟ;
Οι ΔΕΚΟ κατέληξαν να λειτουργούν σαν «πιθάρι των Δαναΐδων» για το δημόσιο έλλειμμα και το χρέος. Ό,τι εξοικονομήσαμε πέρυσι με περικοπές μισθών και συντάξεων, σχεδόν το χάνουμε από ελλείμματα και σωρευμένες υποχρεώσεις τους. Δεν μπορούμε, λοιπόν, να συνεχίσουμε έτσι. Για μας, προέχει να προστατεύσουμε την απασχόληση και το δημόσιο χαρακτήρα των ΔΕΚΟ. Διαφορετικά, ή θα έπρεπε να απολυθούν χιλιάδες εργαζόμενοι, ή να επιβαρυνθούν οι φορολογούμενοι με τις σωρευμένες υποχρεώσεις των ΔΕΚΟ, με παραπάνω φόρους, με περικοπές απαραίτητων δημόσιων αγαθών ή και με αβάσταχτες, για το μέσο πολίτη, αυξήσεις τιμολογίων.
Είναι αλήθεια ότι χωλαίνει η απόδοση του φοροεισπρακτικού μηχανισμού. Με ποιο τρόπο θα επιτευχθεί η αύξηση των εσόδων;
Για το 2011 στόχος μας είναι η αύξηση των φορολογικών εσόδων κατά 1,8%, με διεύρυνση, κυρίως, της φορολογικής βάσης και πάταξη της φοροδιαφυγής. Ο νέος φορολογικός νόμος 3842/2010 διευρύνει σημαντικά τις δυνατότητες σύλληψης της φορολογικής βάσης με τα τεκμήρια, τα ηλεκτρονικά τιμολόγια, τις υποχρεωτικές συναλλαγές μέσω τραπεζών για ποσά πάνω από 1.500 ευρώ. Παράλληλα, προχωράμε στην ανασυγκρότηση των ελεγκτικών και εισπρακτικών μηχανισμών, τους οποίους παραλάβαμε εντελώς απαξιωμένους από την προηγούμενη κυβέρνηση. Ολοκληρώνουμε την αναδιοργάνωση των ΔΟΥ και των Τελωνείων με συγκεκριμένο σχέδιο και κριτήρια, ώστε να απελευθερωθούν πόροι και δυναμικό και να εξυπηρετείται καλύτερα ο πολίτης. Ήδη θέσαμε σαφείς και ελέγξιμες καθημερινές χρεώσεις στο ελεγκτικό και εισπρακτικό έργο, ξεκινώντας από τις 27 μεγαλύτερες εφορίες, που καλύπτουν το 70% των εσόδων και παρακολουθούμε βήμα προς βήμα την πορεία τους. Σε συνεργασία με το συναρμόδιο υπουργείο, επισπεύδουμε την απονομή της Δικαιοσύνης στα φορολογικά ζητήματα. Βάζουμε τέλος στις χρονοβόρες διαδικασίες καθυστέρησης ή και ακύρωσης των προστίμων, που κρατούσαν από επτά μέχρι δέκα χρόνια. Τέλος, εισάγουμε για πρώτη φορά διαδικασία εκούσιας εξωδικαστικής επίλυσης των φορολογικών διαφορών με την καθιέρωση φορολογικής Διαιτησίας.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις η φοροδιαφυγή έχει ξεπεράσει τα 36 δισ. ευρώ το χρόνο. Ποιοι είναι οι στόχοι του υπουργείου για το 2011;
Η φοροδιαφυγή είναι, δυστυχώς, βαθιά ριζωμένη σε νοοτροπίες της κοινωνίας και σε δομές της οικονομίας. Γι’ αυτό δεν εξαλείφεται εύκολα, ούτε αυτόματα, μέσα σε λίγους μήνες. Προσπαθούμε να σπάσουμε ένα χρόνιο απόστημα, ένα φαύλο κύκλο, που τροφοδοτείται και από τη συσσώρευση εκατοντάδων χιλιάδων ανέλεγκτων υποθέσεων του παρελθόντος, από τις οποίες μπορούσε να ελεγχθεί, κατά μέγιστο, μόνο το 3% ετησίως. Η αδυναμία στόχευσης των φορολογικών ελέγχων και διασταύρωσης στοιχείων, καθώς και το προβληματικό θεσμικό πλαίσιο απονομής Δικαιοσύνης, οδηγούσε σε μια de facto φορολογική ασυλία. Δεν είναι τυχαίο ότι 32 δισεκατομμύρια ευρώ δεν μπορούν να εισπραχθούν, λόγω προσφυγών στα Διοικητικά Δικαστήρια. Με τέτοια δεδομένα και με την αποδυνάμωση των φοροελεγκτικών μηχανισμών, οι φοροφυγάδες διέτρεχαν ελάχιστο κίνδυνο εντοπισμού, πόσο μάλλον παραδειγματικής τιμωρίας. Όλα αυτά εξέθρεψαν τη φοροδιαφυγή ως… εθνικό σπορ, σε βάρος, βέβαια, των μισθωτών, των συνταξιούχων και των ειλικρινών φορολογούμενων. Για την αντιμετώπισή της προχωράμε, πρώτα από όλα, σε ευρεία ανασύνταξη των υπηρεσιών μας. Αξιοποιούμε τη σημαντική βοήθεια των πολιτών, του «κινήματος των αποδείξεων», στους οποίους σχεδιάζουμε να δώσουμε πρόσθετο θετικό κίνητρο, σε συνδυασμό με τη χρήση της νέας κάρτας συλλογής αποδείξεων. Αξιοποιούμε το νέο φορολογικό νόμο, τις ηλεκτρονικές και τραπεζικές συναλλαγές, τα σύγχρονα εργαλεία και τις διευρυμένες δυνατότητες διασταύρωσης στοιχείων, για άμεσους και στοχευμένους ελέγχους. Εστιάζουμε στους μεγαλοφοροφυγάδες, στις offshore, στις κατηγορίες υψηλού κινδύνου φοροδιαφυγής, με βάση συγκεκριμένα κριτήρια. Για το σκοπό αυτό, αξιοποιούμε το ολοκληρωμένο πληροφοριακό σύστημα ELENXIS, ένα αυτοματοποιημένο και αξιόπιστο σύστημα ανάλυσης κινδύνου για την επιλογή υποθέσεων προς έλεγχο σε κεντρικό επίπεδο, με πλήρη μηχανογραφική υποστήριξη όλων των ελεγκτικών διαδικασιών. Δημιουργούμε, με άλλα λόγια, ένα «ηλεκτρονικό δίχτυ», από το οποίο πολύ δύσκολα θα ξεφεύγουν οι φοροφυγάδες.