Κάτω από τον βυθό έγινε μια μοναδική συνάντηση της αρχαιότητας και του μέλλοντος. Στο ναυάγιο της Περιστέρας, που δικαίως έχει χαρακτηριστεί ως η «Ακρόπολη των Ναυαγίων», βρίσκεται σε εξέλιξη ένα πρωτοποριακό εγχείρημα, που προκάλεσε το ενδιαφέρον ακόμη και της Microsoft. Ένα πρωτοποριακό σύστημα παρακολούθησης με δίκτυο υποβρύχιων καμερών που συντελεί στην προστασία του αρχαιολογικού θησαυρού, όπου είναι αδύνατη η ανθρώπινη φύλαξη.
Για το πρωτοποριακό σύστημα υποβρύχιας καταγραφής μίλησε στη «Θ» ο επαγγελματίας δύτης με εξειδίκευση στην ενάλια τεκμηρίωση Βασίλης Μεντόγιαννης.
«Η Αλόννησος παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον όσον αφορά στα αρχαία ναυάγια. To ναυάγιο της Περιστέρας είναι ένα μοναδικό εύρημα και έχει απασχολήσει τον Τύπο από τη στιγμή της ανακάλυψής του. Το επόμενο ζήτημα που απασχολούσε, ήταν ένα σύστημα για τη φύλαξη και την προστασία του αρχαιολογικού χώρου» τόνισε.
Έτσι δημιουργήθηκε το NOUS, δηλαδή το «uNdersea visiOn sUrveillance System» (Υποβρύχιο Σύστημα Οπτικής Παρακολούθησης) από τον Γιώργο Παπαλάμπρου, επίκουρο καθηγητή στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, τον Βασίλη Μεντόγιαννη, δύτη και ειδικό στην ενάλια τεκμηρίωση, και τον Κώστα Κατσιούλη, ειδικό στην πληροφορική.
«Σχεδιάσαμε ένα σύστημα που θα βασιζόταν σε ένα δίκτυο υποβρύχιων καμερών. Οι κάμερες θα επεξεργάζονταν σε πραγματικό χρόνο την εικόνα και θα μπορούσαν να ειδοποιήσουν εάν εντόπιζαν αλλοιώσεις στον χώρο, από έναν βατραχάνθρωπο έως ένα φως το βράδυ» σημείωσε ο κ. Μεντόγιαννης.
Η πρώτη επιτόπια μελέτη για το σύστημα καταγραφής έγινε πέρσι τον Μάρτιο, κατά την οποία έγιναν μετρήσεις και λήφθηκαν φωτογραφίες από τον βυθό.
«Φτιάξαμε μία διάταξη και τοποθετήσαμε στις τέσσερις άκρες από μία κάμερα και μία στη μέση, με τις οποίες πετυχαίνουμε να καλύπτουμε οπτικά τον χώρο του ναυαγίου. Αυτές οι πέντε κάμερες καταλήγουν σε έναν κατανεμητή-διανομέα, από τον οποίο με υποβρύχια οπτική ίνα πάει στην Περιστέρα, όπου μέσω κεραίας στέλνεται στην Αλόννησο» εξηγεί ο ίδιος.
Με μια γρήγορη γραμμή του ΟΤΕ η πληροφορία περνάει στο διαδίκτυο. Στο σημείο όπου «βγαίνει» η οπτική ίνα στην Περιστέρα, έχουν εγκατασταθεί φωτοβολταϊκό σύστημα που τροφοδοτεί με ρεύμα την κεραία, μία κάμερα που εποπτεύει τον χώρο (και έξω από τη θάλασσα) και ένας μετεωρολογικός σταθμός.
«Διαθέτουμε ένα σύστημα, με το οποίο το υπουργείο Πολιτισμού και το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο ξέρουν ότι οι ενάλιοι χώροι μπορούν να φυλάσσονται. Αν γίνει μία παραβίαση, θα υπάρχει ειδοποίηση» επισήμανε ο κ. Μεντόγιαννης.
Και οι πέντε κάμερες στον βυθό διαθέτουν μικροϋπολογιστή. Οι υπολογιστές αυτοί μετρούν διαρκώς την τροφοδοσία, το ρεύμα, αναλύουν αν υπάρχουν επικαθίσεις πάνω στον φακό της κάμερας και ενεργοποιείται ο υαλοκαθαριστήρας. Οι κάμερες παραμένουν σταθερές, καθώς διαθέτουν βάση και δεν μπορούν να μετακινηθούν από θαλάσσια ρεύματα.
Σημειώνεται ότι υπάρχει αντίστοιχη μελέτη και για τις αρχαιολογικές θέσεις στον Παγασητικό, στις θέσεις Κίκινθος, Γλάρος και Τηλέγραφος.
Ενδιαφέρον από Microsoft
Στις αρχές Απριλίου, το υποβρύχιο σύστημα καταγραφής κέντρισε το ενδιαφέρον της Microsoft. Τμήμα της στην Ουάσιγκτον αναπτύσσει αλγορίθμους επεξεργασίας τεχνητής νοημοσύνης και επέλεγε το σύστημα NOUS. Με την τεχνογνωσία και τις υποδομές της το σύστημα αναπτύσσεται σε έναν ιδιαίτερο εργαλείο για τη βιοποικιλότητα στη θαλάσσια περιοχή. «Μαθαίνουμε στο σύστημα να ξεχωρίζει σε πρώτη φάση τους σαργούς και θα προχωρήσουν και με τους ροφούς. Μιλήσαμε και με το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο για να μάθουμε στο σύστημα να αναγνωρίζει και τη θαλάσσια φώκια» σημείωσε ο κ. Μεντόγιαννης. Έτσι το σύστημα θα αποκτήσει τη δυνατότητα να αναγνωρίζει και να καταγράφει θαλάσσια είδη.
Για το σύστημα NOUS έχει ενδιαφερθεί το Εθνικό Μουσείο της Δανίας για την καταγραφή σε δύο ναυάγια, αλλά και το υπουργείο Πολιτισμού της Αγγλίας.
