Ζωή Σαμσαρέλου “Το όραμα έγινε πραγματικότητα”

Μια διεθνής παρουσία, η κ. Ζωή Σαμσαρέλου, μιλάει σήμερα στην κυριακάτικη «Θεσσαλία» για το Festival des Forêts και την αρχαία Ολυμπία, το άλμπουμ της για τον θεό Διόνυσο, αλλά και για το διευρυμένο 24ο Διεθνές Φεστιβάλ Πηλίου, που θα διαρκέσει από 16 έως 31 Ιουλίου, στη Ζαγορά.

Κυρία Σαμσαρέλου, με τη συνέντευξη αυτή, ας ξεκινήσουμε με την πιο πρόσφατη δραστηριότητά σας, τη συναυλία σας στο Festival des Forêts. Μιλήστε μας γι’ αυτό.

Πράγματι, πριν 2 εβδομάδες εμφανίστηκα μαζί με την εξαιρετικά ταλαντούχα ηθοποιό και μουσικό Φένια Παπαδόδημα στο «Festival des Forêts» (Φεστιβάλ των Δασών), στην Compiègne, βόρεια του Παρισιού, μια πανέμορφη περιοχή με πλούσια δάση. Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα φεστιβάλ κλασικής μουσικής στη Γαλλία, στο οποίο, πάλι με τη Φένια, είχαμε εμφανιστεί το 2022 σε μια συναυλία -παράσταση με θέμα τον Διόνυσο και τον Απόλλωνα, τους δύο θεούς – σύμβολα ως προς τη μεταξύ τους σχέση, η οποία είναι αλληλοσυμπληρούμενη και καθόλου αντιθετική, όπως συνήθως παρουσιάζεται. Για φέτος λάβαμε την πρόσκληση από τον διευθυντή του φεστιβάλ κ. Bruno Ory-Lavollée για μια συναυλία – παράσταση με θέμα «Ταξίδι στην αρχαία Ολυμπία», που έγινε στο πάρκο Songeons, δίπλα στο μουσείο της πόλης, όπου τρέχει μια έκθεση αρχαίων ελληνικών αγγείων με τον τίτλο «So Greek!». Δεν χρειάζεται να επεκταθώ παραπέρα, είναι φανερή η εκτίμηση που τρέφει ο κόσμος εκεί για τον ελληνικό πολιτισμό! Η συναυλία μας, που ο κ. Ory-Lavollée στο τέλος την αποκάλεσε «cérémonie», δηλαδή τελετή, κάτι που είναι εξαιρετικά τιμητικό για εμάς, ήταν ένα ταξίδι στα μνημεία της αρχαίας Ολυμπίας, διανθισμένο από έργα για πιάνο βασισμένα στην ελληνική μυθολογία, κείμενα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας και σύγχρονων Γάλλων και Ελλήνων συγγραφέων και φωνητική μουσική, με συνθέσεις της Φένιας βασισμένες πάνω στους αρχαίους τρόπους, με βυζαντινούς ύμνους και παραδοσιακή μουσική, όλα δεμένα μεταξύ τους σε μια αλληλουχία μουσικής και λόγου. Τα φωτισμένα πρόσωπα και η γενική παραδοχή ότι μέσα από αυτή την «τελετή» ο κόσμος μεταφέρθηκε νοερά και συναισθηματικά στην αρχαία Ολυμπία, ήταν η καλύτερη ανταμοιβή.

Ένας θεατής μας είπε στο τέλος ότι είχε μπει από το κινητό του στον αρχαιολογικό χώρο και παρακολουθούσε τα μνημεία!

Ας πάμε και στο διπλό άλμπουμ «Ek-stasis, Dionysos, Nymphs and Satyrs», για το οποίο μας είχατε μιλήσει σε προηγούμενη συνέντευξη, μόλις είχε κυκλοφορήσει. Όσο μπορούμε να παρακολουθήσουμε, η ερμηνεία σας έλαβε εξαιρετικές κριτικές σε διεθνή μουσικά περιοδικά και έγινε δεκτή με ενθουσιασμό. Παραθέτω μερικά αποσπάσματα: «H Ζωή Σαμσαρέλου παίζει με ενθουσιασμό και αποκαλύπτει σημαντικό βάθος στην ερμηνεία και τεχνική αρτιότητα. Είναι ένα ρεσιτάλ για να απολαύσετε αργά». Ή αλλού: «Σε όλη τη διάρκεια του επικού ρεσιτάλ της, η Σαμσαρέλου είναι ικανή και ενημερωμένη ερμηνεύτρια της μουσικής. Μια φωτισμένη εμπειρία είναι εδώ για όποιον την αποκτήσει». Θα πρέπει να αισθάνεστε δικαιωμένη μετά από αυτό.

Σας ευχαριστώ για τα σχόλια, πράγματι είναι μια δουλειά που την πονάω γιατί με απασχόλησε πολλά χρόνια ως έρευνα και μελέτη και χαίρομαι που βρήκε ανταπόκριση διεθνώς. Έχω λάβει κριτικές από αγγλικά διαδικτυακά περιοδικά με έδρα το Λονδίνο και το Coventry, αλλά και από το Ontario του Καναδά και πρέπει να πω ότι εντυπωσιάστηκα από την ενδελεχή και σοβαρή κριτική που έλαβα, γιατί, πράγματι είναι ένα «επικό ρεσιτάλ»! Επιπλέον, έχει δημοσιευτεί μια εκτενής συνέντευξή μου στο International Piano Magazine του Λονδίνου. Το άλμπουμ κυκλοφόρησε από την εταιρία Divine Art Records και μπορεί κάποιος να το βρει διαδικτυακά είτε σε είδος είτε στις πλατφόρμες. H χαρά μου είναι διπλή, γιατί συγχρόνως προβάλλεται ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός και το διεισδυτικό, στοχαστικό πνεύμα που τον δημιούργησε. Ο Διόνυσος συνδέεται με το αρχαίο θέατρο, τον θάνατο και την αναγέννηση, την αντιπαραβολή με τον φόβο του θανάτου και την προσπάθεια αντιμετώπισής του μέσα από τα μυστήρια. Είναι μεγάλα θέματα, αιώνια. Η σύνδεση του θεού με την υπερβολή στο κρασί, το μεθύσι και τα όργια είναι δημιούργημα του ρωμαϊκού πολιτισμού, όμως οι συμβολισμοί είναι πολύ πιο βαθιοί. Επιπλέον, οι σάτυροι δεν είναι μόνον πειραχτήρια και όντα με άγριες διαθέσεις, καθώς πίσω από αυτή τη συμπεριφορά κρύβεται μια βαθιά μελαγχολία, ως αποτέλεσμα της αίσθησης του βάρους της ανθρώπινης ύπαρξης που κουβαλούν στους ώμους τους, της ματαιότητας και της έλλειψης νοήματος, όπως αναφέρεται στον Πλούταρχο. Όλα αυτά τα αναφέρω σε ένα εκτενές κείμενο στο βιβλιαράκι του άλμπουμ, ώστε να μπορέσει να κατανοήσει ο ακροατής τη σχέση των μουσικών έργων με το θέμα και να νιώσει τις διακυμάνσεις της διάθεσης από τη βαθιά μελαγχολία στο ξεφάντωμα. Είναι εντυπωσιακό ότι, τελικά, όλοι οι συνθέτες του άλμπουμ, που αντιπροσωπεύουν μία περίοδο από το μπαρόκ μέχρι τις μέρες μας, γνώριζαν σε βάθος την ελληνική μυθολογία! Πρόκειται για 41 tracks, διάρκειας 2.30 ωρών συνολικά.

Και μετά από αυτό το ταξίδι στον κόσμο, ας έρθουμε στα δικά μας, στην περιοχή μας, στο καθιερωμένο πλέον Φεστιβάλ Πηλίου στη Ζαγορά, που κι αυτό έχει διεθνή απήχηση και που φέτος, μετά από 24 χρόνια πορείας, εμφανίζεται διευρυμένο.

Το φεστιβάλ ξεκίνησε το 2000 στη Ζαγορά και, με μία παύση το 2019 λόγω covid, συνεχίζεται ανελλιπώς κάθε καλοκαίρι, ως θερινή μουσική ακαδημία και ως καθαρά φεστιβαλικές εκδηλώσεις με συναυλίες των καθηγητών-μουσικών. Από το 2015, μαζί με τον γιο μου βιολοντσελίστα Δημήτρη Καραγιαννακίδη, είμαστε πλέον δύο οι καλλιτεχνικοί διευθυντές, γιατί το φεστιβάλ επεκτάθηκε πολύ και η προσφορά του Δημήτρη είναι άκρως σημαντική. Στην πραγματικότητα, το φεστιβάλ δεν θα μπορούσε να σταθεί χωρίς την πολύτιμη βοήθεια όλης της οικογένειάς μου! Από την αρχή θέλαμε να δώσουμε την ευκαιρία στους Έλληνες σπουδαστές της μουσικής να παρακολουθήσουν μαθήματα δίπλα σε καταξιωμένους Έλληνες μουσικούς, αλλά και σε ξένους, τους οποίους θα ήταν πολύ δύσκολο να συναντήσουν λόγω του ιδιαίτερα υψηλού κόστους στις ακαδημίες του εξωτερικού. Επιπλέον, στα master classes συμμετέχουν και πολλοί σπουδαστές από το εξωτερικό, καθώς έχουμε συμμετοχές από Ευρώπη, Ασία, ΗΠΑ, Λατινική Αμερική. Επειδή για εμάς ο διάλογος και η επικοινωνία είναι ο πυρήνας της μουσικής δημιουργίας, οι Έλληνες και ξένοι σπουδαστές, πέρα από τα ατομικά τους μαθήματα, εμφανίζονται σε μουσικά σύνολα μικρά και μεγάλα, με την ορχήστρα βιολοντσέλων να είναι το σήμα κατατεθέν του φεστιβάλ μας, αλλά έχουμε και σύνολα με όλα τα έγχορδα και το πιάνο. Είναι όμορφο να βλέπεις πώς το μεσογειακό ταμπεραμέντο δένει με την πειθαρχία και την οργάνωση των βόρειων λαών και πόσο τα παιδιά αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, με κοινό όφελος! Η φύση, το περιβάλλον και η καλή διάθεση όλων δημιουργούν κάθε χρόνο μια μαγική ατμόσφαιρα. Θα ήθελα να αναφέρω ότι η Περιφέρεια Θεσσαλίας στέκεται δίπλα μας και μας ενισχύει, ο Δήμος Ζαγοράς – Μουρεσίου μας στηρίζει και ότι ο Αθήνα 984Fm είναι ο χορηγός επικοινωνίας μας.

Φέτος, για πρώτη φορά, διοργανώνουμε μια εβδομάδα αφιερωμένη στα μαθήματα του πιάνου, με εξαιρετικούς νέους καθηγητές που δεν χρειάζονται συστάσεις, τον Βασίλη Βαρβαρέσο και τον Τριαντάφυλλο Λιώτη, και, επιπλέον έχουμε τη χαρά να υποδεχτούμε ως καθηγήτρια τη διάσημη Ελληνίδα σοπράνο Μυρτώ Παπαθανασίου, μετά από την πολύ θετική εμπειρία που είχαμε πριν κάποια χρόνια με το αντίστοιχο master class στο τραγούδι, με τη Σοφία Κυανίδου. Πέρα από τους καθιερωμένους Έλληνες καθηγητές, που δίνουν πραγματικά όλη τους την ψυχή και ενέργεια, στο βιολοντσέλο τον Άγγελο Λιακάκη, τον Βασίλη Σαΐτη και τον Δημήτρη Καραγιαννακίδη, στο βιολί τον Απόλλωνα Γραμματικόπουλο και τον Noé Inui, Έλληνα κατά το ήμισυ, φέτος έχουμε και δύο νεαρές μουσικούς, εξαιρετικές σολίστ, στο βιολοντσέλο την Ολλανδή Ella van Poucke και στο βιολί τη Γερμανίδα Liv Migdal, κόρη του αείμνηστου δασκάλου μου στο Βερολίνο και στο Αμβούργο. Δεν μπορώ να επεκταθώ στα βιογραφικά των καθηγητών μας, αλλά θα ήθελα να προτρέψω όλους τους αναγνώστες μας να τα αναζητήσουν στην ιστοσελίδα μας, www.pelionfestival.com, γιατί αξίζει τον κόπο να διαπιστώσει κανείς τι έχουν καταφέρει όλοι αυτοί οι μουσικοί, παρόλο που είναι νέοι στην ηλικία, και πόσο υψηλό είναι το επίπεδο των μαθημάτων και των συναυλιών στις οποίες όλοι θα εμφανιστούν. Στην ιστοσελίδα μας επίσης, μπορούν οι αναγνώστες να δουν το πλούσιο πρόγραμμα των συναυλιών του φεστιβάλ, που διαρκεί από 16-31 Ιουλίου. Η ικανοποίηση ότι το όραμα που είχα έγινε πραγματικότητα, είναι αυτονόητη!