Κείμενο-Φωτογραφία: ΛΙΛΗ Χ. ΤΣΟΥΡΝΑΒΑ – ΚΟΥΤΣΟΡΙΖΩΦ
Γιορτάσαμε τη λήξη της αυστηρής καραντίνας με επίσκεψη στις μοναδικές στον ελλαδικό χώρο λίμνες Ζερέλια ή Ζηρέλια της περιοχής Αλμυρού. Με ολιγομελή παρέα – στα δάχτυλα του ενός χεριού – δύο αυτοκίνητα – αντιοικολογικό, αλλά τι να κάνουμε – αντισηπτικά χεριών, μάσκες και …μεζούρα για τις μεταξύ μας αποστάσεις.
Μέσα Μάη του 2020, σημαδιακός ο μήνας, σημαδιακή και η άνοιξη… δεν είναι άνοιξη φέτος αυτή! Θερμοκρασία κατακαλόκαιρου – 29 βαθμοί στον κάμπο – αλλά μας δροσίζει η κρυστάλλινη φωνή της κοπέλας από το βολιώτικο CD «θέλω να ονειρεύομαι».
Θέλουμε να ονειρευόμαστε και αφηνόμαστε στη γαλήνια ηρεμία και ησυχία του κάμπου. Πηγαίνουμε στα νότια του Αλμυρού, περίπου 2,5 χλμ. από την Ευξεινούπολη, στο αρχαίο Αθαμάντιο πεδίο, κοντά στους βόρειους πρόποδες της Όθρυος. Ευχάριστη έκπληξη ο καινούριος ασφάλτινος δρόμος για τις λίμνες! Επιτέλους δεν θα ξανακολλήσουμε στις λάσπες, καθότι είναι όμορφος, αγαπημένος προορισμός, όλες τις εποχές. Το μοντέρνο, πολύ καλαίσθητο, φιλικό στο περιβάλλον κτίριο στις όχθες της μικρής λίμνης – άχαρο γιαπί πριν μερικά χρόνια – το είχαμε ξαναδεί. Η έκπληξη ήταν ότι και πάλι το βρήκαμε θεόκλειστο! Είχαμε ακούσει για αναψυκτήριο, αίθουσες με αρχαιολογικά ευρήματα, παρουσιάσεις και επισκέψεις σχολείων. Ευχηθήκαμε να είναι κλειστό μόνο λόγω κορωνοϊού.
Κάναμε τον γύρο της περιοχής όμορφα διαμορφωμένο και ανεβήκαμε στα ξύλινα παρατηρητήρια που είχαν στηθεί. Οι λίμνες σαν δυο μεγάλα καταγάλανα μάτια κοίταζαν με απορία λες, τον επίσης καταγάλανο ουρανό! Από πού ήρθαμε; Ποια η καταγωγή μας; Από πότε είμαστε εδώ, καταμεσής του κάμπου; Τι απέγιναν οι άνθρωποι που πριν από αιώνες κατοικούσαν στις όχθες μας, ψαρεύοντας και κυνηγώντας τα αγρίμια που ερχόντουσαν να ξεδιψάσουν στα νερά μας; Και ποιος θα μας απαντήσει γιατί στερέψαμε – ευτυχώς προσωρινά – μετά τον σεισμό του 1980;
Αρκετές απαντήσεις δίνει η ενημερωτική πινακίδα έξω από το κτίριο. Πίστευαν παλιότερα οι ερευνητές ότι οι λίμνες είχαν δημιουργηθεί μέσα σε ηφαιστειογενείς κρατήρες. Νεότερες όμως έρευνες του 2010 έδειξαν επιστημονικά τεκμηριωμένη μετεωρική προέλευση. Είναι κρατήρες που δημιουργήθηκαν από σύγκρουση μετεωριτών με τη Γη πριν από 12.500 με 8.000 χρόνια, και γέμισαν από τις βροχές και την εισροή υπογείων υδάτων. Έχουν βάθος 8 και 6 μέτρα και διάμετρο 250 και 150 μέτρα αντίστοιχα.
Αποτελούν πλούσιο υδροβιότοπο με νερόκοτες, πάπιες πρασινοκέφαλες, λευκοτσικνιάδες (είδαμε πολλούς να φτερουγίζουν πάνω από τη μεγαλύτερη λίμνη) και διάφορα μικρά πουλιά στους καλαμιώνες. Περιμέναμε να δούμε και λευκούς πελαργούς που ξέραμε ότι επισκέπτονται τις λίμνες αυτήν την εποχή, αλλά απογοητευτήκαμε.
Ανεβήκαμε σε έναν μικρό χωμάτινο λοφίσκο και τις αγναντέψαμε και τις δύο μαζί. Πλούσια χλωρίδα, καλαμιές και ποικιλία διαφόρων φυτών, στεφανώνουν και τα δύο Ζερέλια, οριοθετώντας τα από τους γύρω σπαρμένους αγρούς. Ανατολικά του λοφίσκου υπάρχουν ίχνη αρχαιολογικής ανασκαφής. Έχει εντοπιστεί προϊστορικός οικισμός, με συνεχή κατοίκηση από τη μέση νεολιθική εποχή, την εποχή του χαλκού και τα ιστορικά χρόνια.
Διαπιστώθηκε έντονη οικιστική δραστηριότητα με ευρήματα κτισμάτων από πηλό και ξύλινους πασσάλους. Φανερώνουν μια καλά οργανωμένη αγροτική κοινότητα στο εύφορο έδαφος της περιοχής. Βρέθηκαν θραύσματα αγγείων, λίθινα και οστέινα εργαλεία, πήλινα σφονδύλια, αιχμές βελών (που δείχνουν την κυνηγητική δραστηριότητα των κατοίκων) και εργαλεία από πυριτόλιθο. Όλα βρίσκονται στο «Γιαννοπούλειο» Αρχαιολογικό Μουσείο Αλμυρού.
Καθίσαμε απολαμβάνοντας την ησυχία και το πράσινο που διακοπτόταν από το χρυσαφένιο κάποιων θερισμένων αγρών. Το βλέμμα έφτανε μακριά χωρίς εμπόδια, ο ορίζοντας επέτρεπε την ονειροπόληση. Θυμηθήκαμε μια Αλμυριώτισσα γιαγιά, πριν πολλά χρόνια, που φορώντας τα αντεριά και σφίγγοντας το σκούρο σιγκούνι στο στήθος, ανατρίχιαζε γεμάτη δέος, ενώ εξιστορούσε την προέλευση των περίεργων λιμνών. Δύο αμαρτωλοί, λέει, χοροί, κάτι σαν Σόδομα και Γόμορρα δηλαδή, γινόντουσαν κάποτε εδώ. Έφριξε ο Θεός από την αμαρτία και τους βούλιαξε επιτόπου, έτσι όπως χόρευαν κυκλικά. Υπήρχε κι άλλη εκδοχή με ένα χωριό που ο παπάς του βίασε την ίδια του την κόρη και η μεγάλη αμαρτία το βύθισε μετατρέποντάς το σε βάλτο με μαύρα, άσχημα και βρωμερά ψάρια.
Καμιά εκδοχή των λαϊκών αυτών μύθων της περιοχής δεν μας άρεσε. Ήταν σκοτεινοί, παράταιροι με την ομορφιά τριγύρω.
Προσηλώσαμε πάλι τα βλέμματα στις σαν με διαβήτη ζωγραφισμένες λίμνες που τα νερά τους τα τάραζαν πού και πού οι βουτιές των πουλιών που αναζητούσαν τροφή.
Γυρίσαμε στον Βόλο μπουκωμένοι με καθαρό αέρα – ξορκισμένος ο κορωνοϊός – τα μάτια γεμάτα πράσινο και τα φτερουγίσματα των πουλιών στα αυτιά μας.
ΥΓ: Στην ίδια εκδρομή μπορεί κανείς να επισκεφτεί τα ερείπια του υπέροχου παλαιού Πλατάνου (έχω γράψει σχετικά πριν από ακριβώς έναν χρόνο).