Του Γεώργιου Μ. Στράκα, χειρουργού ουρολόγου
Τί είναι ο προστάτης;
Ο προστάτης είναι ένας μικρός, αλλά σημαντικός αδένας, που ανευρίσκεται μόνο στους άντρες. Στους νεαρούς άνδρες ο προστάτης έχει μέγεθος περίπου ενός καρυδιού, βάρους 10-20 γραμμάρια, αλλά αυξάνεται με την ηλικία και βρίσκεται στην βάση της ουροδόχου κύστης. Μέσα από τον προστάτη διέρχεται το αρχικό μέρος της ανδρικής ουρήθρας, ενώ κύριος ρόλος του είναι να παράγει υγρό που προστατεύει και τροφοδοτεί το σπέρμα.
Τι είναι η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη;
Η ανδρική σεξουαλική ορμόνη τεστοστερόνη είναι υπεύθυνη για την αύξηση του μεγέθους του προστάτη. Καθώς οι άνδρες μεγαλώνουν και ο προστάτης μεγαλώνει συμπιέζοντας το τοίχωμα της ουρήθρας κυκλοτερώς, αλλά και την κύστη προς τα πάνω, προκαλώντας, έτσι, διαταραχές στην ούρηση. Το παραπάνω φαινόμενο αποτελεί μια μη καρκινική, διεύρυνση ή ανάπτυξη του προστάτη και είναι μια εξαιρετικά συχνή πάθηση που παρατηρείται στους άντρες άνω των 40-50 ετών. Έτσι, σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία οι 4 στους 10 άντρες έχουν συμπτώματα στην 5η δεκαετία της ζωής τους, το 70% στην 6η δεκαετία, το 80% στην 7η δεκαετία, για να φθάσουν στο 90% στην 8η δεκαετία. Η Υπερπλασία του Προστάτη δεν είναι συνήθως απειλητική για τη ζωή, αλλά τα συμπτώματα μπορεί να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην ποιότητα ζωής.
Ποια είναι τα συμπτώματα που θα πρέπει να οδηγήσουν τον ασθενή στον ουρολόγο;
Μερικοί άνδρες δεν εμφανίζουν συμπτώματα. Οι άνδρες που έχουν συμπτώματα, τα παρατηρούν πρωτίστως στην αλλαγή της ούρησης τους, καθώς η ΚΥΠ επηρεάζει το τμήμα του προστάτη που περιβάλλει το ανώτερο τμήμα της ουρήθρας.
Τα συμπτώματα που οδηγούν τον ασθενή στον ουρολόγο είναι είτε τα ερεθιστικά, αυτά δηλαδή που αφορούν στην αποθήκευση των ούρων, είτε τα αποφρακτικά, που αφορούν στη δυσκολία ως προς την αποβολή των ούρων.
Τα κυριότερα ερεθιστικά συμπτώματα είναι η συχνουρία (η τακτική ανάγκη για ούρηση μικρών ποσοτήτων ούρων), η νυκτουρία (η ανάγκη για ούρηση κατά τη διάρκεια της νύχτας), η επιτακτική ούρηση ( η αδυναμία αναβολής της ούρησης), η ακράτεια από έπειξη (η ακούσια αποβολή ούρων λίγο πριν από την έναρξη της ούρησης), το αίσθημα της ατελούς κένωσης της ουροδόχου κύστης.
Τα συνήθη αποφρακτικά συμπτώματα είναι η μείωση στην ακτίνα των ούρων, η δυσκολία στην έναρξη της ούρησης, η διακοπτόμενη ούρηση, η απώλεια κάποιων σταγόνων στο τελείωμα της ούρησης και τέλος η επίσχεση ούρων, όταν, δηλαδή, γίνεται τελείως αδύνατη η διαδικασία της ούρησης.
Βέβαια υπάρχουν και κάποια συμπτώματα που δεν είναι τυπικά για τον προστάτη, αλλά μπορούν να προσανατολίσουν προς κάποια πάθησή του, όπως ο πόνος κατά την ούρηση, η αιματουρία (η παρουσία αίματος στα ούρα), η καυσουρία (το αίσθημα καψίματος κατά την ούρηση).
Επομένως, οποιαδήποτε αλλαγή στις φυσιολογικές συνήθειες ούρησης, θα πρέπει να οδηγήσει τον ασθενή στον ουρολόγο. Τέλος, θα πρέπει να σημειωθεί ότι μια μορφή διαταραχής της ούρησης δεν θα πρέπει να αποδίδεται στη γήρανση του ασθενούς.
Πού μπορεί να οδηγήσει η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη αν δεν θεραπευτεί έγκαιρα;
Η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη (ΚΥΠ) μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές, που μπορούν να φτάσουν μέχρι και τη νεφρική ανεπάρκεια, αν δεν θεραπευτεί εγκαίρως. Οι συνηθέστερες επιπτώσεις είναι η οξεία επίσχεση των ούρων, οι υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις, η πάχυνση του τοιχώματος της κύστης, η μυϊκή ατονία της κύστης, η δημιουργία δοκίδωσης και ψευδοεκκολπωμάτων της ουροδόχου κύστης, ο σχηματισμός λίθων στην κύστη κ.α.
Υπάρχουν, όμως, και επιπτώσεις και στην ποιότητα ζωής των ασθενών, καθώς περιορίζεται η επαγγελματική τους απόδοση, λόγω των συχνών επισκέψεων στην τουαλέτα κατά τη διάρκεια της εργασίας τους, περιορίζεται η κοινωνική τους δραστηριότητα, καθώς αναπτύσσονται συναισθήματα ντροπής και εσωστρέφειας, περιορίζονται οι φυσικές τους ικανότητες, ως αποτέλεσμα της γρήγορης κόπωσης, λόγω των συχνών επισκέψεων στην τουαλέτα κατά την διάρκεια της νύχτας και του σύντομου ύπνου τους, αναπτύσσονται συναισθήματα χαμηλής αυτοεκτίμησης, ειδικά σε ασθενείς που «βρέχουν» άθελα τα ρούχα τους και, τέλος, επέρχεται στυτική δυσλειτουργία και σταδιακή απομάκρυνση από τη σύντροφο.
Κάθε πότε πρέπει να εξετάζεται ένας άνδρας για τον προστάτη του;
Κάθε άνδρας στην ηλικία των 40 ετών οφείλει να επισκεφτεί τον ουρολόγο του για πρώτη φορά, ενώ μετά τα 50 του χρόνια οφείλει να εξετάζεται μία φορά τον χρόνο από ουρολόγο. Θα πρέπει, επίσης, να υποβάλλεται σε υπερηχογραφικό έλεγχο του ουροποιητικού, σε δακτυλική εξέταση του προστάτη και αιματολογική εξέταση PSA. Ο προληπτικός αυτός έλεγχος ίσως οδηγήσει σε έγκαιρη διάγνωση τυχόν καρκίνου στον προστάτη. Τέλος, να σημειωθεί ότι κάθε άνδρας ανεξαρτήτου ηλικίας που έχει συμπτώματα από το ουροποιητικό οφείλει να εξετασθεί από τον ουρολόγο, ενώ οι άνδρες με οικογενειακό ιστορικό άμεσου συγγενούς με καρκίνο του προστάτη είναι προτιμότερο να ξεκινήσουν αυτόν τον έλεγχο τουλάχιστον στα 40 τους χρόνια.
Πώς γίνεται η διάγνωση της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη;
Η διάγνωση της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη γίνεται
με υπερηχογραφικό έλεγχο, που προσδιορίζει με ακρίβεια το μέγεθος του αδένα, ενώ ακόμα μπορεί να μας δείξει και, εάν υπάρχει κατακράτηση ούρων, καθώς και την κατάσταση των νεφρών και της ουροδόχου κύστης.
Σε ασθενείς με διαταραχές της ούρησης γίνεται, επιπλέον, και ουροροομετρία, (εξέταση μέτρησης της ροής των ούρων). Ο ασθενής ουρεί σε ειδικό δοχείο που μετρά τη ροή των ούρων, την ποσότητά τους, καθώς και τον χρόνο της ούρησης. Η εξέταση αυτή συνδυάζεται πάντα με υπερηχογραφικό έλεγχο της ουροδόχου κύστης πριν και μετά την ούρηση.
Πώς αντιμετωπίζεται η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη;
Αν έχετε συμπτώματα που συνδέονται με την Καλοήθη Υπερπλασία του Προστάτη και προκειμένου να αποφασίσετε για την καλύτερη θεραπεία, είναι σημαντικό να σκεφτείτε πόσο τα συμπτώματα είναι ενοχλητικά ή επηρεάζουν την ποιότητα ζωής σας. Σε ασθενείς με ήπια συμπτώματα δίνονται οδηγίες για τακτική παρακολούθηση ανά έτος και προτείνεται φαρμακευτική θεραπεία από του στόματος που αποσκοπεί στην ανακούφιση των συμπτωμάτων από την ταλαιπωρία που δημιουργούν τα συμπτώματα που προαναφέρθηκαν, καθώς και στη πρόληψη ανεπανόρθωτης βλάβης του ουροποιητικού. Η χειρουργική επέμβαση είναι μια επιλογή για τους άνδρες των οποίων τα συμπτώματα της Καλοήθους Υπερπλασίας του Προστάτη ΚΥΠ είναι σοβαρά. Οι χειρουργικές επεμβάσεις γίνονται με γενική ή ραχιαία αναισθησία. Η βελτίωση των συμπτωμάτων είναι εμφανής από την πρώτη μετεγχειρητική μέρα. Η νοσηλεία με τις σύγχρονες ουρολογικές μεθόδους είναι μονοήμερη και ανώδυνη.
Η συχνότερη επέμβαση που γίνεται παγκόσμια για τη θεραπεία της ΚΥΠ είναι η διουρηθρική προστατεκτομή με πλάσμα με χρήση διπολικής διαθερμίας (TURis).Τα πλεονεκτήματα αυτής της μεθόδου είναι η απουσία τομών, η βραχυπρόθεσμη νοσηλεία μίας μόνο ημέρας, η ελάχιστη ανάγκη μετάγγισης αίματος, η αφαίρεση του ουροκαθετήρα την επομένη μέρα της επέμβασης και η απουσία ακράτειας ή στυτικής δυσλειτουργείας μετεγχειρητικά (<0.5%).Σε κάθε περίπτωση ο θεράπων ιατρός σας θα σας κατευθύνει στη βέλτιστη για εσάς επιλογή.