Η Μονάδα Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης, ως υπηρεσία του Κέντρου Ημέρας Κ.Η.Π.Ο.Σ, το οποίο ανήκει ως δομή στον Φορέα Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης «Δίοδος ΑμΚΕ» αποτελεί έργο στο πλαίσιο του προγράμματος ψυχολογικής υποστήριξης «Κανένας μόνος στην πανδημία», υπό την αιγίδα του υπουργείου Υγείας. Η λειτουργία της μονάδας ξεκίνησε τον Ιανουάριο 2021 και συνεχίζει ώς σήμερα.
Στο πλαίσιο της λειτουργίας του προγράμματος δεκάδες εξυπηρετούνται στους τέσσερις θεσσαλικούς νομούς. Μεταξύ άλλων συστάθηκαν και ομάδες υποστήριξης εργαζομένων των μονάδων υγείας. Οι δυσκολίες διαχείρισης των απωλειών – θανάτων, η επαγγελματική εξουθένωση και το έντονο αίσθημα της μοναξιάς, ιδιαίτερα για την ομάδα των υγειονομικών που εργάστηκαν στις ΜΕΘ COVID-19 τους οδήγησαν να αναζητήσουν βοήθεια.
Ειδικότερα το διάστημα Μάρτιος έως Μάιος του 2022 πραγματοποιήθηκε ομάδα υποστήριξης υγειονομικών. Αντίστοιχη ομάδα είχε γίνει και το έτος 2021. Η δεύτερη ομάδα (2022) είχε κατά 25% περισσότερους συμμετέχοντες σε σχέση με την πρώτη (2021). Αξίζει να ειπωθεί πως το έτος 2022, οι υγειονομικοί αναζήτησαν βοήθεια ατομικά, εν αντιθέσει με το έτος 2021, οπότε και αναζήτησαν υποστήριξη μόνο ομαδικά. Η διαφορά μεταξύ των δύο ετών θα μπορούσε να ερμηνευθεί ως εξής: Το 2022 η πανδημία είχε πολύ μεγαλύτερα διαστήματα πτωτικής πορείας σε σχέση με το έτος 2021. Ο μικρότερος φόρτος εργασίας και οι κατ’ επέκταση λιγότερο ψυχοπιεστικές συνθήκες, αλλά και η ούτως ή άλλως εξοικείωση των υγειονομικών στη διαχείριση της Covid-19, επέτρεψαν την αυτοφροντίδα στο υγειονομικό προσωπικό και την αναζήτηση συχνότερης υποστήριξης.
Τόσο κατά την ατομική, όσο και κατά την ομαδική υποστήριξη υγειονομικών, αναδείχθηκαν ως δυσκολίες η διαχείριση της απώλειας – θανάτου, η επαγγελματική εξουθένωση και η επικοινωνία μεταξύ των υγειονομικών υπό πιεστικές συνθήκες. Ενδιαφέρον παρουσιάζει ειδικότερα η ομάδα των υγειονομικών που εργάστηκαν στις ΜΕΘ COVID-19, η οποία, λόγω της πρωτόγνωρης εμπειρίας εργασίας στο πιο νευραλγικό πόστο στη μάχη κατά του κορωνοϊού, νιώθει έντονο αίσθημα μοναξιάς και απουσίας ταύτισης με το λοιπό υγειονομικό προσωπικό και με τον γενικότερο πληθυσμό.
Nα σημειωθεί εδώ ότι με βάση τη γεωγραφική κατανομή αιτημάτων το ποσοστό των ωφελούμενων από τον Νομό Μαγνησίας ήταν 72,2%, εκ των οποίων 1 στους 5 προερχόταν από περιοχές εκτός αστικού ιστού (Πήλιο, Βόρειες Σποράδες κλπ). Το 15,5% των αιτημάτων προερχόταν από τον Νομό Λαρίσης, εκ των οποίων 2 στους 5 ήταν εκτός της πόλης της Λάρισας (Τύρναβος, Φάρσαλα, Ελασσόνα). Το 8,6% ήταν αιτήματα από τον Νομό Καρδίτσας, από τους οποίους 1 στους 5 εκτός αστικού ιστού. Τέλος, το 3,7% των αιτημάτων ήταν αποκλειστικά από την πόλη των Τρικάλων. Το στατιστικώς μεγάλο προβάδισμα της Μαγνησίας έναντι των άλλων νομών πιθανώς εξηγείται από το γεγονός ότι το πρόγραμμα εδρεύει στο Κέντρο Ημέρας «ΚΗΠΟΣ» της Δίοδος ΑμΚΕ, στον Βόλο. Ως εκ τούτου, η δράση του προγράμματος επικοινωνείται περισσότερο εντός της πόλης του Βόλου, παρά τις τακτικές ενέργειες δικτύωσης με φορείς των λοιπών τριών νομών.
Δηλώσεις υγειονομικών για την υποστήριξη που έλαβαν
Ακολουθούν δηλώσεις υγειονομικών που έλαβαν υποστήριξη από το πρόγραμμα είτε σε ατομικό είτε σε ομαδικό επίπεδο.
Μ., νοσηλεύτρια: «Πληροφορήθηκα για το πρόγραμμα από την προϊσταμένη μου και γεννήθηκε μέσα μου η ελπίδα πως θα βρω μια έξοδο από την ψυχολογική κατάσταση στην οποία είχε εγκλωβιστεί, εξαιτίας των επιπτώσεων της πανδημίας στην εργασία μου. Χαίρομαι που τελικά δεν διαψεύστηκα και ξαναβρήκα τον εαυτό μου».
Σ., ιατρός: «Οι συνεδρίες για την υποστήριξη των υγειονομικών που πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας ήταν πολύ υποστηρικτικές, παρ’ όλο που άργησαν να σκεφτούν ότι χρειαζόμαστε στήριξη.
Βέβαια, ο χειρισμός της κατάστασης δεν φάνηκε και πολύ πετυχημένος. Με τα μέτρα περί υποχρεωτικού εμβολιασμοί και την ακούσια έξοδο των ανεμβολίαστων υγειονομικών από την εργασία, απομείναμε με λιγότερο προσωπικό, τη στιγμή που χρειαζόταν περισσότερο.
Επιπλέον, με αυτή τη συμπεριφορά κατά των υγειονομικών, που μόνο υποστηρικτική δεν μπορεί να χαρακτηριστεί, ακόμα και εμείς που εμβολιαστήκαμε και εργαστήκαμε στην κρίσιμη περίοδο, νιώθουμε την ανάγκη πρόσθετης ψυχολογικής υποστήριξης, με σκοπό να επεξεργαστούμε το γεγονός ότι η υπηρεσία μάς χρησιμοποίησε, χωρίς να σεβαστεί καθόλου τις ατομικές μας επιλογές και με πλήρη απαξίωση».
Φ., κοινωνική λειτουργός: «Σε μια πρωτόγνωρη και δύσκολη περίοδο της επαγγελματικής και προσωπικής μου ζωής, το πρόγραμμα με βοήθησε να εξωτερικεύσω τους φόβους και τις ανησυχίες μου. Να συζητήσω με άλλα άτομα τις εμπειρίες μου και να εισπράξω την κατάλληλη ψυχολογική υποστήριξη και ενδυνάμωση από εξειδικευμένους επαγγελματίες. Η πανδημία για εμάς τους επαγγελματίες υγείας ήταν πολύ πιο «καταστροφική», γιατί θα έπρεπε να αψηφήσουμε τους προσωπικούς μας φόβους, για να μπορέσουμε να βοηθήσουμε και να στηρίξουμε τον απλό κόσμο, υλικά και συναισθηματικά. Ευχαριστώ πολύ όλο το προσωπικό για την άμεση και συνεχή ανταπόκριση».
Ν., κοινωνική λειτουργός: «Η στήριξη που μας παρείχε το πρόγραμμα ψυχολογικής υποστήριξης της «Δίοδος ΑμΚΕ», έγινε κατά τη διάρκεια της πανδημίας και αμέσως μετά το μεγάλο κύμα που έπληξε τα νοσοκομεία και έφερε ανακατατάξεις σε όλο το Νοσοκομείο και τη λειτουργία του, αλλά και στη φύση της εργασίας μας. Εμείς ως κοινωνικοί λειτουργοί κληθήκαμε να εκτελέσουμε αλλότρια καθήκοντα, κάτι που επιβάρυνε το ήδη ψυχοφθόρο επάγγελμά μας. Μας δόθηκε η ευκαιρία να συζητήσουμε και να γνωριστούμε με συναδέλφους από άλλες υπηρεσίες και νοσοκομεία, να ανταλλάξουμε απόψεις όσον αφορά στο πώς βιώσαμε την αρχή της πανδημίας και να εκθέσουμε τα γενικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε σε σχέση με τον χώρο εργασίας του καθενός. Μέσω της ανταλλαγής βιωμάτων και την παροχή λύσεων αντιμετώπισης και στήριξης από το προσωπικό της μονάδας, μας δόθηκε η ευκαιρία να ενδυναμωθούμε και να μπορέσουμε να συνεχίσουμε το έργο μας. Προσωπικά, ένιωσαν ότι υπήρξαν κάποιοι που νοιάστηκαν για το τι βιώσαμε όλο αυτό το διάστημα και θέλησαν να μας στηρίξουν με τις γνώσεις τους, κάτι πολύ σημαντικό για μένα, ώστε να μπορέσω να συνεχίσω με περισσότερες θετικές σκέψεις. Σας ευχαριστώ πάρα πολύ».