Ο εντυπωσιακός υδροσίφωνας που κατέγραψε ο φακός του Βολιώτη Παν. Μαστροπαναγιώτη την περασμένη Τετάρτη στον Παγασητικό Κόλπο, ένα φαινόμενο που συνόδευσε την κακοκαιρία «Κίρκη», είναι ένας από τους δέκα υδροσίφωνες που καταγράφονται κατά μέσο όρο κάθε χρόνο στις θαλάσσιες περιοχές της Μαγνησίας.
Οι υδροσίφωνες δημιουργούνται την περίοδο Οκτωβρίου-Νοεμβρίου και πολλές φορές καθίστανται επικίνδυνοι, καθώς ανάλογα με την έντασή τους είναι σε θέση να ανασηκώσουν στέγες σπιτιών, ακόμη και τροχόσπιτα, όπως έγινε πρόσφατα στη Ρόδο και τη Χαλκιδική. Σύμφωνα με τον Βολιώτη φυσικό – μετεωρολόγο, επιστημονικό συνεργάτη του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών Σταύρο Ντάφη, άλλος ένας υδροσίφωνας, εξίσου εντυπωσιακός, είχε καταγραφεί τον Σεπτέμβριο του 2014 στη νησίδα Πρασούδα, ανοιχτά της ακτής Μαραθιάς Μηλίνας. Πάντως λιγότεροι είναι οι υδροσίφωνες που καταγράφονται στις ακτές του Ανατολικού Πηλίου, όπως σημειώνει ο κ. Ντάφης. Ετησίως, τόσο στον Παγασητικό, όσο και στη θαλάσσια περιοχή των Βορείων Σποράδων, όπου και οι περισσότεροι, καταγράφονται περίπου 10 υδροσίφωνες. Μάλιστα ο κ. Ντάφης εξηγεί ότι η μορφολογία της θάλασσας και η τοπογραφία των νησιών των Β. Σποράδων είναι οι λόγοι για τους οποίους σε αυτή τη θαλάσσια περιοχή καταγράφονται και οι περισσότεροι υδροσίφωνες. Ανήμερα της 28ης Οκτωβρίου εκτός του υδροσίφωνα στον Παγασητικό, καταγράφηκαν άλλοι δύο στη Σκόπελο και τρεις ανοιχτά της Βόρειας Εύβοιας, κοντά στο Πευκί. Συνολικά φέτος μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί δέκα υδροσίφωνες στις θαλάσσιες περιοχές της Μαγνησίας, προσθέτει ο κ. Ντάφης, ενώ πέρσι είχαν καταγραφεί 11 και άλλοι τόσοι το 2018. Μάλιστα πέρσι και πρόπερσι καταγράφηκε αριθμός ρεκόρ υδροσίφωνων για τη δεκαετία στη Μαγνησία.
Είναι χαρακτηριστικό πως μόλις σε μία νύχτα, στις 15 Ιουνίου του 2018, καταγράφηκαν από ντόπιο παρατηρητή δέκα υδροσίφωνες βόρεια της Σκοπέλου, στην θαλάσσια περιοχή του ακρωτηρίου «Γουρούνι»… Από το 2008 μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί από παρατηρητές περίπου 45 υδροσίφωνες στη Μαγνησία. Το φαινόμενο των υδροσιφώνων που σημειώνονται στη θάλασσα, προκαλείται, όταν υπάρχει αξιοσημείωτη διαφορά της θερμοκρασίας μεταξύ της επιφάνειας του νερού και της ατμόσφαιρας. Όπως εξήγησε ο κ. Ντάφης, οι περισσότεροι σίφωνες στη χώρα μας δημιουργούνται πάνω από τη θάλασσα και ονομάζονται υδροσίφωνες, έχοντας συνήθως μικρότερη ένταση από τους αντίστοιχους σίφωνες ξηράς (ανεμοστρόβιλους), αλλά όταν πλήττουν τις ακτές, μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές ζημιές. «Όταν ο υδροσίφωνας βγει στη στεριά, τότε γίνεται επικίνδυνος. Το 2009 είχε βγει ένας υδροσίφωνας στη στεριά, στην περιοχή του Άη Γιάννη και είχε προκαλέσει ζημιές», σημειώνει ο κ. Ντάφης. «Για να δημιουργηθεί ένας υδροσίφωνας απαιτείται να υπάρχει μεγάλη αστάθεια στην ατμόσφαιρα, να εμφανιστούν ψυχρές αέριες μάζες πάνω από θερμές και υγρές και να συνδυαστούν με αλλαγή της διεύθυνσης και της ταχύτητας του ανέμου καθ’ ύψος», τονίζει ο κ. Ντάφης. «Έτσι δημιουργείται ελικοειδής κίνηση, στροβιλισμός», προσθέτει ο Βολιώτης φυσικός-μετεωρολόγος. «Η έντασή του εξαρτάται από το μέγεθός του, τη χοάνη του και από το πόση ώρα βρίσκεται πάνω από τη θάλασσα. Σε ορισμένες περιπτώσεις σηκώνει ψάρια, ενώ κάποτε είχαμε βροχή βάτραχων στην Κερκίνη. Αν συμβεί στην Κάρλα, ίσως βρέξει ψάρια στον Βόλο», προσθέτει.
Σε πανελλαδικό επίπεδο η πλειονότητα των καταγραφών του φαινομένου προέρχεται από τους χρήστες των σελίδων κοινωνικής δικτύωσης του meteo.gr. Όπως διευκρίνισε ο κ. Ντάφης, οι καταγραφές αυτές πραγματοποιούνται από αναφορές πολιτών, που φωτογραφίζουν και βιντεοσκοπούν τους σίφωνες, από καταγραφές καμερών παρακολούθησης καιρικών φαινομένων και από αναφορές στον Τύπο για καταστροφές από το πέρασμα ενός σίφωνα. Ο κ. Ντάφης, με δεδομένο το πόσο σημαντικές είναι οι αναφορές των πολιτών, απευθύνει έκκληση για την ενημέρωση του Αστεροσκοπείου, όταν το φαινόμενο γίνεται αντιληπτό. Όπως σημείωσε, «η συνεισφορά των ερασιτεχνών μετεωρολόγων είναι πολύ σημαντική στις καταγραφές. Η μικρή έκταση και χρονική διάρκεια των σιφώνων δυσκολεύει την παρατήρηση και την καταγραφή τους, συνεπώς οι καταγραφές αποτελούν μάλλον ένα μόνο μέρος του συνολικού αριθμού ανεμοστροβίλων και υδροσίφωνων, που εκδηλώνονται στην πραγματικότητα. Είναι χαρακτηριστικό πως στην Κέρκυρα, στις 21 Ιανουαρίου του 2018 είχαν καταγραφεί 32 υδροσίφωνες σε διάστημα δύο περίπου ωρών…