Συνολικά 18 παιδιά έως 14 ετών τραυματίζονται σοβαρά και ένα χάνει τελικά τη ζωή του κάθε μέρα που περνά σε κάποιο δρόμο χώρας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και παρά το γεγονός ότι οι αριθμοί των θυμάτων έχουν μειωθεί τα τελευταία χρόνια, είναι κοινή πεποίθηση ότι κανένας θάνατος σε τροχαίο δυστύχημα δεν είναι αποδεκτός, πόσο μάλλον όταν αφορά ένα παιδί.
Σε αυτούς τους ευάλωτους χρήστες των οδών είναι αφιερωμένη η τελευταία έρευνα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για την Ασφάλεια στις Μεταφορές, η οποία δόθηκε στη δημοσιότητα πριν λίγες ημέρες.
Σύμφωνα με αυτήν, περισσότερα από 6.000 παιδιά τραυματίστηκαν θανάσιμα τη δεκαετία 2011 – 2020 σε συγκρούσεις οχημάτων και ο αριθμός αυτός είναι πολύ μεγαλύτερος εάν συνυπολογιστεί το σύνολο των ανηλίκων και όχι μόνο τα παιδιά έως 14 ετών.
Μόνο το 2020 πάνω από 6.000 παιδιά τραυματίστηκαν σοβαρά σε τροχαία παρά το γεγονός ότι για μεγάλο μέρος εκείνης της χρονιάς πανευρωπαϊκά ίσχυαν περιοριστικά μέτρα της κυκλοφορίας.
Η Ελλάδα και η Κύπρος, πάντως, είναι δύο από τις χώρες που πέτυχαν σημαντική μείωση των σοβαρών παιδικών τραυματισμών σε ποσοστό που φτάνει το 14% το χρόνο από το 2011 και μετά. Ακολουθούν το Βέλγιο με 12%, η Ρουμανία και η Νορβηγία με περίπου 9%. Αντίθετα, στη Φινλανδία ο αριθμός των παιδιών που τραυματίστηκαν σοβαρά σε τροχαία αυξήθηκε κατά 2%, ενώ στην Ιρλανδία κατά 7%.
Σε επίπεδο Ε.Ε. κατά μέσο όρο οι σοβαροί τραυματισμοί παιδιών μειώθηκαν κατά 4% το χρόνο και οι θάνατοι παιδιών σε τροχαία κατά 5% ετησίως.
Η βελτίωση του επιπέδου ασφαλείας των οχημάτων τα τελευταία χρόνια φαίνεται ότι έχει συμβάλλει θετικά στη μείωση των θανάτων από τροχαία. Παρά το γεγονός αυτό όμως ακόμα και σήμερα περίπου τα μισά από τα παιδιά που χάνουν τη ζωή τους στο δρόμο, επιβαίνουν σε αυτοκίνητα.
Άλλωστε, όπως ανέφερε και ο διευθυντής του Συμβουλίου Αντόνιο Αβενόζο, μπορεί ο αριθμός των θυμάτων να μειώνεται χάρις και στα ασφαλέστερα αυτοκίνητα, «αλλά το να κρατάς ασφαλή τα παιδιά σε μεταλλικά κλουβιά είναι μόνο μία πύρρειος νίκη».
Στόχος θα πρέπει να είναι ο μηδενισμός των νεκρών, από τον οποίο απέχουν αρκετά πολλά ευρωπαϊκά κράτη, ανέφερε. «Το να κάνουμε τις πόλεις ασφαλέστερες για τα παιδιά ξεκινά από απλά πράγματα, όπως η μείωση των ορίων ταχύτητας και η δημιουργία ασφαλών διαδρομών προς τα σχολεία. Θα πρέπει οπωσδήποτε να επανασχεδιάσουμε το δημόσιο χώρο ώστε να κρατάμε μακριά τα παιδιά από οχήματα που κινούνται με υψηλές ταχύτητες και να τους δίνουμε χώρο να παίζουν και να κινούνται με ασφάλεια».
Όπως, επισημαίνουν οι συντάκτες της έρευνας, οι θάνατοι παιδιών από τροχαία μπορεί να μειώνονται συνολικά στην Ε.Ε., αλλά αυτό δεν είναι κάτι που συμβαίνει οριζόντια. Ο δείκτης θνητότητας στη Ρουμανία είναι δέκα φορές υψηλότερος από τον αντίστοιχο στη Νορβηγία, την Κύπρο ή τη Σουηδία, ενώ όπως προκύπτει από τα στοιχεία, οι χώρες με λιγότερα παιδιά – θύματα τροχαίων είναι εκείνες που τείνουν να έχουν λιγότερα θύματα σε όλες τις ηλικιακές ομάδες.
Ποια είναι η κατάσταση
Βάσει των επίσημων στοιχείων, στην Ε.Ε. καταγράφονται επτά θάνατοι παιδιών ανά εκατομμύριο παιδικού πληθυσμού, την ώρα που ο αντίστοιχος αριθμός στο σύνολο του πληθυσμού είναι 53. Κατά μέσο όρο ένας στους 15 παιδικούς θανάτους μετά την ηλικία του 1 έτους οφείλεται σε κάποια μορφής σύγκρουση στο δρόμο. Οι παιδικοί θάνατοι σε τροχαία αντιστοιχούν στο 6,5% του συνόλου των παιδικών θανάτων, ενώ στο συνολικό πληθυσμό βρίσκονται στο 0,4%.
Τα παιδιά ηλικίας 10 έως 13 ετών κινδυνεύουν περισσότερο καθώς σε αυτές τις ηλικίες ξεκινούν να μετακινούνται χωρίς τη συνοδεία ενηλίκων κυρίως στις διαδρομές από και προς το σχολείο. Η θνητότητα ανεβαίνει πολύ περισσότερο μετά την ηλικία των 14 ετών καθώς σταδιακά αποκτούν πρόσβαση κυρίως σε μοτοποδήλατα.
Το 2020 στην ΕΕ 21% των παιδικών θανάτων αφορούσε ανηλίκους έως 14 ετών που χτυπήθηκαν από αυτοκίνητα ενώ κινούνταν πεζή. Στο 18% των θανάτων τα παιδιά επέβαιναν σε αυτοκίνητο που ενεπλάκη σε ατύχημα χωρίς δεύτερο όχημα, ενώ το 17,5% ήταν επιβάτες οχήματος που συγκρούστηκε με άλλο αυτοκίνητο. Στο 10% υπήρχε εμπλοκή φορτηγού, το 11% των παιδιών – θυμάτων οδηγούσαν ποδήλατα και το 5% μοτοποδήλατα. Στις υπόλοιπες περιπτώσεις οι συνθήκες δεν περιλήφθηκαν σ΄αυτήν την κατηγοριοποίηση.
Κατά μέσο όρο την τελευταία τριετία στην Ευρώπη των 26 πεθαίνουν 190 παιδιά που επιβαίνουν σε αυτοκίνητο κάθε χρόνο, 126 ως πεζοί και 45 ως ποδηλάτες. Από την ηλικία των 14 ετών και πάνω προκύπτει ότι κάθε χρόνο σκοτώνονται 166 παιδιά – επιβάτες αυτοκινήτων, 147 ως οδηγοί δικύκλων, 70 ως πεζοί και 50 ως ποδηλάτες.
Τα μέτρα
Παρά την αποδεδειγμένη πλέον ανάγκη της μείωσης των ορίων ταχύτητας στις κατοικημένες περιοχές, η Ελλάδα εξακολουθεί να συγκαταλέγεται στις χώρες που δείχνουν ατολμία να υιοθετήσουν το όριο των 30 χιλιομέτρων την ώρα, το οποίο και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο προτείνει ως ένα από τα αποτελεσματικότερα μέτρα βελτίωσης του επιπέδου της οδικής ασφάλειας εδώ και αρκετά χρόνια.
Την ίδια στιγμή αν και έχουν γίνει μεγάλα βήματα ως προς τη μετακίνηση των μικρών παιδιών μόνο στα ειδικά καθίσματα, ελάχιστα στοιχεία υπάρχουν ως προς το εάν αυτή γίνεται σωστά, με ενδεδειγμένα καθίσματα, αλλά και σωστά τοποθετημένα. Από την 1η Σεπτεμβρίου του 2024, πάντως, τα μόνα παιδικά καθίσματα που θα κυκλοφορούν στην ευρωπαϊκή αγορά θα είναι νεώτερων και αυστηρότερων προδιαγραφών και θα μειώνουν τον κίνδυνο της λανθασμένης τοποθέτησης.
Στη χώρα μας το Ινστιτούτο Οδικής Ασφάλειας Πάνος Μυλωνάς «τρέχει» εκστρατεία με το όνομα «Μοιράσου την ασφάλεια», στο πλαίσιο της οποίας δίνονται δωρεάν σε οικογένειες μεταχειρισμένα παιδικά καθίσματα. Το Ινστιτούτο συγκεντρώνει τα καθίσματα και όσα κρίνονται ασφαλή, δίνονται απευθείας σε οικογένειες ή σε κοινωνικές υπηρεσίες.
Σήμερα ο ΦΠΑ στα παιδικά καθίσματα έχει μειωθεί στο 13%, όπως έχει συμβεί και με τα κράνη των δικυκλιστών. Ωστόσο, σε αρκετές χώρες του εξωτερικού, όπως στην Κύπρο, την Πολωνία, την Πορτογαλία και το Ηνωμένο Βασίλειο έχει ήδη πέσει στο 5% με στόχο να ενθαρρυνθεί η χρήση παιδικών καθισμάτων. Με τον τρόπο αυτό μειώνονται και οι αγοραπωλησίες μεταχειρισμένων καθισμάτων, η κατάσταση πολλών εκ των οποίων κανονικά δε θα επέτρεπε περαιτέρω χρήση.
Παράλληλα το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έχει ξεκάθαρα ταχθεί υπέρ της περαιτέρω μείωσης του ΦΠΑ στα παιδιά καθίσματα.
Κρίσιμες θεωρούνται και οι αποφάσεις που θα λάβει φέτος η Ευρωπαϊκή Ένωση ως προς την αναθεώρηση των κανόνων απόκτησης άδειας οδήγησης. Το Συμβούλιο έχει ήδη προτείνει την υποχρεωτική παρακολούθηση θεωρητικών και πρακτικών μαθημάτων και τη δοκιμασία σε εξετάσεις για την απόκτηση άδειας οδήγησης μοτοποδηλάτου, καθώς σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, το 20% των θανάτων ανηλίκων άνω των 14 ετών στην άσφαλτο αφορά παιδιά που οδηγούσαν μοτοποδήλατα και κυρίως αγόρια.
Παράλληλα κρούει τον κώδωνα του κινδύνου καθώς ακόμα και σήμερα σε 16 ευρωπαϊκές χώρες η άδεια οδήγησης για μοτοποδήλατο δίνεται σε ηλικία 15 ή και 14 ετών, παρόλο που οι συστάσεις της Ε.Ε. αναφέρουν τα 16 έτη ως ελάχιστο όριο ηλικίας. Συγκεκριμένα, στην Εσθονία, τη Γαλλία, την Ουγγαρία, την Ιταλία, τη Λετονία και την Πολωνία η σχετική άδεια οδήγησης δίνεται στα 14, ενώ σε άλλες δέκα χώρες η άδεια δίνεται στα 15 (Αυστρία, Ελβετία, Τσεχία, Δανία, Ισπανία, Φινλανδία, Σουηδία, Σλοβενία και Σλοβακία). Στην Ελλάδα το όριο ηλικίας είναι στα 16, ενώ στην Κύπρο στα 17 και στη Μάλτα στα 18.
Πηγή: Έθνος