Φέτος συμπληρώνονται τρία χρόνια από την ίδρυση του πολιτιστικού φορέα της Ιεράς Μητρόπολης Δημητριάδος και Αλμυρού με την επωνυμία «Μαγνήτων Κιβωτός, για τη διάσωση του πολιτιστικού αποθέματος».
Ο φορέας γρήγορα στελεχώθηκε από ένα Διοικητικό Συμβούλιο με μέλη, έμπειρα στελέχη πολιτιστικών και αυτοδιοικητικών φορέων, που γρήγορα προσέλκυσαν πολλούς φορείς της Μαγνησίας, αλλά και προσωπικότητες του πολιτισμού, με στόχο τη συνέργεια, τη διοργάνωση κοινών θεματικών δράσεων και εκδηλώσεων με τελικό στόχο τη διάσωση του πολιτιστικού αποθέματος.
Ο εθελοντικός χαρακτήρας του φορέα, η στήριξη του εγχειρήματος από τον σεβασμιότατο μητροπολίτη Δημητριάδος και Αλμυρού κ. Ιγνάτιο και η αγάπη του κόσμου γρήγορα κατέταξε τον φορέα στην πρώτη γραμμή της πολιτιστικής δράσης στον Νόμο Μαγνησίας.
Η σχεδιασμένη στόχευση του φορέα από τα πρώτα βήματά του, με τις θεματικές δράσεις και τη στήριξη υπαρχουσών θεσμών, σε συνδυασμό με τη συνεργασία έμπειρων πολιτιστικών φορέων της περιοχής κατέστησε τη «Μαγνήτων Κιβωτό» σε έναν δυναμικό παράγοντα ανάδειξης του αποθέματος της Μαγνησίας σε επίπεδο πολιτισμού, τουρισμού και εκπαίδευσης.
Τα πρώτα δείγματα του πολιτιστικού φορέα συνετέλεσαν στην καταξίωση του φορέα στη συνείδηση του κοινού της Μαγνησίας, με αποτέλεσμα αντίστοιχοι φορείς να επιδιώκουν συνεργασία μαζί του. Από την εναρκτήρια εκδήλωση παρουσίασης του φορέα το Σάββατο 28 Ιουνίου 2014, στο Συνεδριακό Κέντρο Θεσσαλίας, στα Μελισσάτικα, με τη σημαντική ομιλία του ομότιμου καθηγητή του Πολυτεχνείου Θεοδόση Π. Τάσιου, με θέμα «Θρησκεία και Τέχνη», διαφάνηκε ότι οι προσδοκίες των πολιτών της Μαγνησίας ήταν μεγάλες, το ίδιο και η ευθύνη του φορέα στον προγραμματισμό και την υλοποίηση των δράσεών του τα επόμενα χρόνια.
Οι πρώτες δράσεις, που δημιούργησαν τις προϋποθέσεις να ξεπηδήσουν νέοι θεσμοί, ήταν ο κύκλος των εκδηλώσεων με τίτλο «Αυγουστιάτικες Παρακλήσεις». Ο συνδυασμός θρησκευτικής κατάνυξης και μουσικών παραστάσεων σε εμβληματικούς χώρους και εκκλησιαστικά μνημεία (αυλές εκκλησιών και μοναστηριών της Μαγνησίας) με παραδοσιακά μουσικά σχήματα συνέδεσαν την παραδοσιακή μουσική, τον λόγο και τον λαϊκό πολιτισμό.
Οι «Αυγουστιάτικες Παρακλήσεις» έγιναν ένα σημαντικό πολιτιστικό γεγονός στην περιφέρεια, αφού εκτείνονται σχεδόν σε όλους τους περιφερειακούς Δήμους της Μαγνησίας και την Αγιά, ενώ παράλληλα αναδεικνύονται εξαιρετικοί θρησκευτικοί και πολιτισμικοί χώροι (Επισκοπή, Μονή Πάου, Λόφος Αγίου Αντωνίου, παλαιού Πλατάνου Αλμυρού).
Θεματικές εκδηλώσεις και δράσεις
Η σημαντική προσφορά του πολιτιστικού φορέα «Μαγνήτων Κιβωτός» ήταν και είναι η σχεδίαση, η οργάνωση και η υλοποίηση θεματικών εκδηλώσεων και δράσεων (θεματικό έτος) τα έτη 2015, 2016 και 2017.
Η λογική του θεματικού έτους ανέδειξε πλήθος καλλιτεχνών και δημιουργών σε όλα τα πεδία της τέχνης, της εκπαίδευσης και γενικότερα του πολιτισμού. Τα πρώτα θεματικά έτη, που ήταν αφιερωμένα στον πολιτισμό της θάλασσας και τον πολιτισμό των γεύσεων, άφησαν πίσω τους συγκεκριμένα παραδοτέα και δράσεις που αποτελούν παρακαταθήκη για την περιοχή της Μαγνησίας.
Ειδικότερα το πρώτο θεματικό έτος το 2015 με τίτλο «Μάγνητες και ο Πολιτισμός της Θάλασσας» υλοποιήθηκε με εξαιρετική επιτυχία, αλλά και με πολύ μεγάλη ανταπόκριση από τον κόσμο του Νομού.
Σπουδαίες ήταν οι εκδηλώσεις λόγου (με την παρουσία κορυφαίων ομιλητών), εικόνας και πρότυπης φωτογραφικής έκθεσης (με έντονη την εμπλοκή της εκπαιδευτικής κοινότητας και των μαθητών), μουσικής (με τη συμμετοχή χορωδιακών και ορχηστρικών συνόλων της περιοχής) και απόδοσης τιμής σε πρόσωπα που έχουν συνεισφέρει με καθοριστικό τρόπο στην υπόθεση του πολιτισμού.
Στο πλαίσιο των δράσεων και εκδηλώσεων του 2015, υπήρξε και η έκδοση τριών βιβλίων και ενός ημερολογίου, όπου καταδεικνύουν τους στόχους του «Θεματικού έτους Πολιτισμού 2015».
Από τότε καθιερώθηκε η έκδοση κάθε Ημερολογίου κάθε χρονιάς, αφιερωμένου στο θέμα όπου θα διεκπεραίωνε ο φορέας ολόκληρη τη χρονιά.
Ναυτική Εβδομάδα στον Βόλο
Ένας ακόμα θεσμός που αναβίωσε και κληροδότησε το θεματικό έτος 2015, ήταν η «Ναυτική Εβδομάδα στον Βόλο». Ξεκίνησε με συνεργάτες και συμπορευτές την Περιφέρεια Θεσσαλίας, τον Δήμο Βόλου, τον Οργανισμό Λιμένος Βόλου, τις Εφορείες Προσκόπων, τους Συλλόγους Ερασιτεχνών Αλιέων, τους Ναυτικούς, Αθλητικούς Ομίλους και τα Πολιτιστικά Σωματεία.
Οι πρώτες εκδηλώσεις πλαισιώθηκαν από τοπικές χορωδίες και χορευτικά συγκροτήματα, τη Φιλαρμονική του Δήμου Βόλου, δράσεις και επιδείξεις των Ναυτοπροσκόπων και των Ναυταθλητικών Σωματείων. Πάντοτε παρουσιαζόταν ένα κορυφαίο συγκρότημα, με πρώτη την περίφημη Μπάντα του Πολεμικού Ναυτικού, για να ακολουθήσει η Μπάντα του Λιμενικού Σώματος και ο «Μάντζαρος» της Κέρκυρας και φέτος η ρωσική παιδική χορωδία «Παραμυθία», οι ΑsteriA από την Κάτω Ιταλία και οι περίφημοι Encardia.
Η προσπάθεια αγκαλιάστηκε και ο κόσμος συμμετείχε με διαρκώς αυξανόμενο αριθμό. Ήρθε πιο κοντά στη θάλασσα, την εβδομάδα της πραγματοποίησης, έμαθε περισσότερα για το θέμα και ψυχαγωγήθηκε ταυτόχρονα.
Στο δεύτερο θεματικό έτος για το 2016 που παρατάθηκε και το 2017, είχε τίτλο «Μάγνητες και ο πολιτισμός των γεύσεων». Εκτός από τις πολυποίκιλες θεματικές εκδηλώσεις και δράσεις που ανέδειξαν κάθε πτυχή του γαστρονομικού πολιτιστικού αποθέματος της περιοχής, ιδιαίτερη στόχευση υπήρξε στην ανάδειξη των Γυναικείων Αγροτουριστικών Συνεταιρισμών, η προσπάθεια προβολής των βοτάνων του Πηλίου και της Όθρυος και η συμμετοχή της «Μαγνήτων Κιβωτού» στους επετειακούς εορτασμούς για τα 100 χρόνια παράδοσης του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ζαγοράς Πηλίου.
Δράσεις και εκδηλώσεις για την εκπαίδευση
Θετικά αποτελέσματα υπήρξαν και στον χώρο της εκπαίδευσης με τη διοργάνωση δράσεων και εκδηλώσεων για τον εθισμό στο διαδίκτυο, εκπαιδευτικό πρόγραμμα και έκθεση φωτογραφίας για τη ναυτική ιστορία του Βυζαντίου σε συνεργασία με το Κέντρο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων, εκπαιδευτικό πρόγραμμα και έκθεση αντικειμένων για τη ναυτική παράδοση του Αιγαίου σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής και τέλος τη δημιουργία εκπαιδευτικού πακέτου για τη ναυτική παράδοση της Μαγνησίας και του Αιγαίου (παραγωγή έντυπου και ψηφιακού εκπαιδευτικού υλικού από μαχόμενους εκπαιδευτικούς) σε συνεργασία με το Τμήμα Προσχολικής Αγωγής και Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
Πλήθος εκδόσεων
Η «Μαγνήτων Κιβωτός» όμως ίδρυσε και την «Ακαδημία Λαϊκού Πολιτισμού και Τοπικής Ιστορίας», η οποία επιμελήθηκε πάρα πολλές εκδόσεις (Εκδοτική Δημητριάδος) και σχεδίασε σε συνεργασία με άλλους φορείς επιστημονικό συνέδριο.
Αξίζει να αναφερθούν οι σημαντικές εκδοτικές προσπάθειες του φορέα που αφορούν: α) Θεοδόσης Π. Τάσιος (2015). Θρησκεία και Τέχνη, Βόλος: Εκδοτική Δημητριάδος, β) Καπανιάρης Α., Τσούκας Ν. (2015). Ήρθαν τα Καράβια τα Ζαγοριανά, Όψεις και μνήμες της ναυτιλίας και του εμπορίου στο Ανατολικό Πήλιο (1600-1960) – Κεραμίδι (Καμάρι) – Π. Μιτζέλα – Πουρί – Ζαγορά (Χορευτό) – Νταμούχαρη – Αη-Γιάννης (προφορικές μαρτυρίες, καταγραφές, εικαστικές αποτυπώσεις, φωτογραφίες και τεκμήρια), Βόλος: Εκδοτική Δημητριάδος, γ) Καπανιάρης, Α., Τσούκας, Ν. (2015). Μάγνητες και ο πολιτισμός της θάλασσας, Φωτογραφικές αποτυπώσεις της ναυτιλίας στη Μαγνησία (Ημερολόγιο), Βόλος: Εκδοτική Δημητριάδος, δ) Καφενταράκης, Γ. (2015). Αλιείς και Αλιεία στη Μαγνησία. Βόλος: Εκδοτική Δημητριάδος, ε) Απολογιστικός οδηγός της έκθεσης «Μεσαιωνικά λιμάνια-σταθμοί στους θαλάσσιους δρόμους της Ανατολής: Βόρειο Αιγαίο, Μαύρη Θάλασσα, Κασπία Θάλασσα, e-book» (2015). Επιμέλεια: Αλέξανδρος Καπανιάρης, Βόλος: Εκδοτική Δημητριάδος, στ) Καπανιάρης Α., Τσούκας Ν. (2016). 7 Γυναικείοι Συνεταιρισμοί αφηγούνται… + φωτογραφικό αρχείο Κ.Α. Ρούσση στο πλαίσιο του θεματικού έτους «Μάγνητες και ο πολιτισμός των γεύσεων» (Ημερολόγιο), Βόλος: Εκδοτική Δημητριάδος, ε) Καπανιάρης Α., Τσούκας Ν. (2017). Τα βότανα του Πηλίου και της Όθρυος από τη βοτανολογική «βίβλο» Flora Graeca στο έργο 7 ζωγράφων της Μαγνησίας (Ημερολόγιο), Βόλος: Εκδοτική Δημητριάδος, ζ) Ο λαϊκός πολιτισμός και η ναυτική παράδοση του Αιγαίου (2017). Επιμ. Μαρία Γκασούκα, Α. Καπανιάρης, Βόλος: Εκδοτική Δημητριάδος.
Σημαντική όμως υπήρξε και η συνεργασία με το Τμήμα Ιστορίας του Ιόνιου Πανεπιστημίου και την «Ομάδα Εργασίας για την Προστασία και την Ανάδειξη των Παραδοσιακών Σκαφών και της Ξυλοναυπηγικής Τέχνης του Ελληνικού Χώρου» του υπουργείου Πολιτισμού, όταν διοργανώθηκε το Πανελλήνιο Επιστημονικό Συνέδριο για τη ναυτική παράδοση του Αιγαίου στις 4-5 Δεκεμβρίου 2015 με τίτλο «Μάγνητες και ο πολιτισμός της θάλασσας του Αιγαίου».
Παράλληλα η «Μαγνήτων Κιβωτός» δεν αρνήθηκε τη βοήθεια σε κανέναν πολιτιστικό φορέα, συλλογικότητα ή ομάδα πολιτών και καλλιτεχνών που ζήτησαν τη συνδρομή της για συνδιοργάνωση ή αιγίδα. Συνεργάστηκε με όλους τους Δήμους της Μαγνησίας, με δεκάδες πολιτιστικούς φορείς, την Περιφέρεια Θεσσαλίας, σωματεία και συλλόγους.
Προσεχώς
Ο προγραμματισμός και οι δράσεις της «Μαγνήτων Κιβωτού» για τη συνέχεια αφορούν στη διοργάνωση Πανελλήνιου Συνεδρίου για τον πολιτισμό της διατροφής (Δεκέμβριος 2017), την εκπόνηση της μελέτης σκοπιμότητας για το επόμενο θεματικό έτος 2018 και το επικείμενο πρόγραμμα δράσεων και εκδηλώσεων σε συνεργασία με το Πολιτιστικό Ίδρυμα της Τράπεζας Πειραιώς, με το οποίο πρόσφατα υπογράφηκε μνημόνιο συνεργασίας.
Λοΐζος Ασβεστάς