Τη φωνή της λάτρεψαν πολλοί, τη ζωή της ζήλεψαν λίγοι. Η Εντίθ Πιαφ, το σύμβολο του γαλλικού πάθους και της αμαρτίας, το «σπουργιτάκι» όπως ήταν το προσωνύμιό της, ανεβαίνει σε θεατρική παράσταση στις 28 του μηνός στο Εθνικό Θέατρο (στη σκηνή Κοτοπούλη στο Ρεξ) με την Ελεωνόρα Ζουγανέλη σε σκηνοθεσία του Πέτρου Ζούλια.
Ενα οδοιπορικό στη ζωή και το έργο της τραγουδίστριας με την αισθαντική φωνή, που τα γεύτηκε όλα με πάθος, είναι η παράσταση «Πιαφ» που βασίζεται στο βιβλίο της Παμ Γκεμς. Εκδοση που ενέπνευσε θεατρικά και μουσικά ανεβάσματα σε περισσότερες από 30 χώρες, μαζί και την κινηματογραφική μεταφορά «Ζωή σαν τριαντάφυλλο» του Ολιβιέρ Νταχάν (Οσκαρ το 2007) με τη Μαριόν Κοτιγιάρ στον ρόλο της τραγουδίστριας η οποία ταυτίστηκε όσο καμία άλλη με το σανσόν, τη γαλλική μπαλάντα, ενώ με το αίσθημα της φωνής και τις ερμηνείες της στα «La vie en rose», «Hymne à l’amour» (γραμμένο για τον μεγάλο της έρωτα, τον Σερντάν), «Padam… Padam», «Mon manège à moi» κ.ά. σημάδεψε τον 20ό αιώνα.
Ερμηνείες με έντονα τα ίχνη από τον περιπετειώδη βίο της που ήταν γεμάτος έρωτες, απόρριψη, εξάρτηση, μορφίνη, απόγνωση, αλκοόλ, θυελλώδεις σχέσεις.
Αυτό τον βίο καλείται να ερμηνεύσει στη σκηνή η Ελεωνόρα Ζουγανέλη στο «Πιαφ», σε μετάφραση του Αντώνη Γαλέου και διασκευή του Πέτρου Ζούλια.
«Πιαφ» της Παμ Γκεμς. Παίζουν οι: Ελεωνόρα Ζουγανέλη, Μυρτώ Αλικάκη, Ευγενία Δημητροπούλου, Χρήστος Στέργιογλου, Δημήτρης Αλεξανδρής, Κωσταντίνα Τάκαλου, Νίκος Μαγδαλινός,Σπύρος Μπιμπίλας κ.ά. Προσαρμογή τραγουδιών Γεράσιμος Ευαγγελάτος, πρωτότυπη μουσική – ενορχήστρωση τραγουδιών Θοδωρής Οικονόμου
Ελεωνόρα Ζουγανέλη
«Εχω δει πολύ πόνο και σκοτάδι»
Οι γονείς της, η Ισιδώρα Σιδέρη και ο Γιάννης Ζουγανέλης, ήταν οι πρώτοι που της μίλησαν για την Εντίθ Πιαφ. Γρήγορα η Γαλλίδα ερμηνεύτρια έγινε ένας από τους μύθους της. Αλλωστε, όπως παραδέχεται η Ελεωνόρα Ζουγανέλη: «Ποτέ δεν ήμουν το κλασικό παιδί της εφηβείας που άκουγε τα τραγούδια της εποχής του. Τότε με συγκινούσε η χροιά της φωνής, τώρα και η ζωή της».
Η πρόταση να υποδυθεί την Πιαφ δεν της προκάλεσε φόβο, αλλά «μεγάλη γαλήνη». «Είναι πρόσωπο με ρωγμές, απ’ αυτά που με συγκινούν. Αυτά που μαζί με τα πάθη, τα λάθη, τα κόμπλεξ και τα προβλήματά τους καταφέρνουν να επικοινωνήσουν με την αλήθεια. Μπορεί να είμαι μικρή, αλλά έχω περάσει κι εγώ πράγματα, έχω δει πολλές πλευρές της ζωής με πόνο και σκοτάδι».
Η μεταμόρφωση της Ελεωνόρας, οπτικά τουλάχιστον, ξεκίνησε από το YouTube. Τα μαλλιά σκούρυναν, το ξανθό έγινε ανάμνηση, επιστρατεύθηκαν οι μπούκλες. Σωματικά, παρότι έχει αδυνατίσει υπερβολικά, δεν θυμίζει την εύθραυστη φιγούρα της Πιαφ. «Δεν προσέγγισα έτσι τον ρόλο. Προσπαθώ να ελευθερώσω τα στοιχεία της μέσα από το συναίσθημα».
Ορίζοντες
Να όμως που έπιασαν τόπο και τα μαθήματα στη δραματική σχολή της Νέλλης Καρρά. «Σπούδασα θέατρο γιατί θεωρούσα ότι θα με βοηθήσει όχι μόνο στο τραγούδι, αλλά και στα υπόλοιπα. Στο σχολείο δεν είχα αντιληφθεί τη σημασία και τη μαγεία της γνώσης, παρά μόνον στο τυπικό πλαίσιο. Στη σχολή άρχισα να διαβάζω περισσότερο και να μου ανοίγονται ορίζοντες».
Πώς βλέπει τις μετακινήσεις που γίνονται από το τραγούδι στο θέατρο και αντιστρόφως; «Εχουν σημασία οι λόγοι για τους οποίους γίνεται κάτι. Εμένα δεν με οδήγησε η κρίση στο θέατρο. Ηταν μια ευκαιρία που έκρυβε ένα όνειρο. Το θέατρο το αγαπάω, το μιούζικαλ όχι. Οι ηθοποιοί ζουν όντως με λιγότερα χρήματα και πρέπει να κάνουν πολλά μέσα στην εβδομάδα. Αυτή η δημιουργικότητα με γοητεύει. Εγώ κουράζομαι που κάθομαι και πρέπει μόνο κάθε Σάββατο να τραγουδάω».
Πέτρος Ζούλιας
«Μαύρη ζωή γεμάτη ακρότητες»
Ηταν μαθητής στο Λύκειο το 1981 ο Πέτρος Ζούλιας όταν είδε στο Αθηναϊκό Κηποθέατρο την Τάνια Τσανακλίδου να ερμηνεύει την Εντίθ Πιαφ. «Ηταν μια πρωτοποριακή για την εποχή παράσταση». Τα χρόνια πέρασαν, το όνειρο, όμως, έμεινε για το δικό του ανέβασμα. Το είχε συζητήσει άλλωστε και με τον Νίκο Κούρκουλο. «Η ζωή της Πιαφ άντεξε σε πολλαπλές μεταγραφές. Εγινε μυθιστόρημα, κόμικς, ταινία, είναι ένα μαύρο παραμύθι, απ’ αυτά που ξεπερνούν τη φαντασία αναγνωρισμένων συγγραφέων. Μια ζωή μαύρη, γεμάτη συγκρούσεις, ακρότητες, αθλιότητα, αναγνώριση και φως, που ξεπερνάει τις δοκιμασίες των ηρωίδων του Ντίκενς και του Ουγκό».
Το κείμενο της Παμ Γκεμς που διασκεύασε ο Πέτρος Ζούλιας γράφτηκε, όπως λέει, με σκοπό να «χτυπήσει» τα ροζ ανάλαφρα μιούζικαλ της εποχής. «Ενα μοιραίο πρόσωπο που εμπνέει τους δημιουργούς. Το έργο γράφτηκε το 1978, όμως το 2008 ξανανέβηκε στο Λονδίνο με παρεμβάσεις της συγγραφέως».
Ταμπεραμέντο
Η τελευταία εκδοχή κουβαλάει μια πιο φεμινιστική ματιά και αυτήν ακριβώς άλλαξε ο Ζούλιας εστιάζοντας στην προσωπικότητα της Εντίθ Πιαφ. «Με ιντριγκάρει το γεγονός ότι ένα νέο κορίτσι όπως η Ελεωνόρα θα βουτήξει σ’ αυτά τα νερά. Χρειάζεται ταμπεραμέντο για να διαχειριστείς αυτό το υλικό».
Πώς σχολιάζει τη στροφή στο ρετρό; «Δανείζεται κανείς από το παρελθόν όταν το παρόν τον στριμώχνει. Υπάρχουν τέτοιοι κύκλοι στην τέχνη. Ισως όμως είναι και μια εποχή συμφιλίωσης γιατί η γενιά μου, των πενηντάρηδων, είχε πολύ τσεκούρι και ανάθεμα. Ξεκινήσαμε επιθετικά προς το ρετρό. Πέρασε χρόνος για να αποδεχθούμε πράγματα. Από τον Δαλιανίδη που δεν θέλαμε να ακούσουμε ώς την κλασική ελληνική λογοτεχνία. Η γενιά είχε διάφορα συμπλέγματα. Ανακάλυψε λ.χ. πρώτα την Κατερίνα Γώγου και έπειτα τον Σεφέρη. Σήμερα το θέατρο δεν έχει τέτοιες προκαταλήψεις. Ο τεράστιος αριθμός παραγωγών που βλέπουμε σχετίζεται με τον αγώνα επιβίωσης των καλλιτεχνών. Η συνένωση των δυνάμεων θα σταματήσει τον κατακερματισμό».
Το δράμα της
Εντίθ Τζοβάνα Γκασιόν ήταν το όνομά της. Ο πατέρας της ήταν ακροβάτης του δρόμου και η μητέρα της λυρική τραγουδίστρια. Την εγκατέλειψαν και κατέληξε στη γιαγιά της, ιδιοκτήτρια οίκου ανοχής. Στα τέσσερά της τυφλώθηκε και χρειάστηκε να περάσουν δύο χρόνια για να επανέλθει η όρασή της. Στα δέκα της ξεκίνησε να τραγουδάει στους δρόμους. Στο Παρίσι, συνάντησε τον Λουί Ντιπόν και από τη σχέση τους γεννήθηκε η Μαρσέλ, που πέθανε από μηνιγγίτιδα. Συνέχισε να τραγουδάει στους δρόμους ώσπου γνώρισε τον διευθυντή καμπαρέ στα Ηλύσια. Ο Λουί Λεπλέ έγινε μέντορας και νονός της. Τη βάφτισε «Môme Piaf» (μικρό σπουργίτι).
Στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο βοήθησε Γάλλους στρατιώτες να διαφύγουν από τις διώξεις των ναζί. Ο μεγάλος της έρωτας ήταν ο βασιλιάς του μποξ, ο Μερσέλ Σερντάν, που χάθηκε σε αεροπορικό δυστύχημα το 1949. Κατάθλιψη, δύο σοβαρά τροχαία, εθισμός στη μορφίνη, διέξοδος στο αλκοόλ, θεραπείες αποτοξίνωσης, καρκίνος, κατάρρευση.
Ο πρώτος της γάμος ήταν με τον τραγουδιστή Ζακ Πιλ, ενώ το καλοκαίρι του 1961 γνωρίζει τον Θεοφάνη Λαμπουκά, που τον βαπτίζει «Τεό Σαγαπό» (Theo Sarapo) και τον παντρεύεται σε ένα χρόνο. Εκείνη στα 46 της κι εκείνος 26. Πέθανε δύο χρόνια μετά. Αφησε πάνω από 200 ηχογραφήσεις. Ανάμεσα στους έρωτες χωρίς ανταπόκριση ήταν και η αγάπη της για τον Δημήτρη Χορν, που γνώρισε το 1946 σε ρεσιτάλ που έδωσε στην Αθήνα. Η παθιασμένη επιστολή της «Σε αγαπώ όπως δεν αγάπησα ποτέ κανέναν, Τάκη, μη μου πληγώσεις την καρδιά» πουλήθηκε το 2009 σε δημοπρασία για 1.500 ευρώ!
πηγή www.kathimerini.gr