Του Παναγιώτη Τσιτσιρίκη*
Η κυβέρνηση με το νέο εργασιακό νομοσχέδιο φέρνει τις ανατροπές του αιώνα, επαναφέροντας όρους δουλειάς του 1920. Αποτελεί συνέχεια και στηρίζεται σε ένα πυκνό πλέγμα αντεργατικών νόμων των προηγούμενων κυβερνήσεων της ΝΔ – ΠΑΣΟΚ ΣΥΡΙΖΑ , καθώς επίσης και σε οδηγίες και κατευθύνσεις της ΕΕ για τη «διευθέτηση» του χρόνου εργασίας και την «ευελιξία» στις εργασιακές σχέσεις, που αποτελούν τα βάθρα για την ένταση της εκμετάλλευσης, με κομβική τη Λευκή Βίβλο για την Εργασία του 1993.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Οδηγία της ΕΕ για τη «διευθέτηση» του χρόνου εργασίας, που προβλέπει εργάσιμη μέρα μέχρι και 13 ωρών, καθώς η μόνη προϋπόθεση που βάζει είναι να μεσολαβούν 11 ώρες ανάπαυσης μεταξύ δύο περιόδων εργασίας. Μάλιστα, η «διευθέτηση» με αυτούς τους όρους μπορεί να γίνεται με αναφορά στο 12μηνο, που σημαίνει ακόμα περισσότερα περιθώρια για τον εργοδότη να «τεντώσει» τον απλήρωτο χρόνο εργασίας των εργαζομένων.
Πάνω εκεί ετοιμάζεται να χτίσει τώρα η κυβέρνηση της ΝΔ, τροποποιώντας προς το χειρότερο τον ισχύοντα νόμο για τη «διευθέτηση» (3986/2011, άρθρο 42), τον οποίο διατήρησε η προηγούμενη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και ο οποίος προβλέπει ότι οι επιχειρήσεις που δουλεύουν 40ωρο, μπορούν να απασχολούν τους εργαζόμενους για μια ορισμένη χρονική περίοδο («περίοδος αυξημένης απασχόλησης») μέχρι 10 ώρες τη μέρα με την προϋπόθεση ότι οι επιπλέον ώρες εργασίας (δηλαδή, οι δύο ώρες τη μέρα σε 8ωρη εργασία) θα αφαιρούνται από τις ώρες εργασίας μιας άλλης χρονικής περιόδου («περίοδο μειωμένης απασχόλησης»), ώστε ο μέσος όρος των ωρών εργασίας ανά βδομάδα να είναι 40 ώρες. Ο νόμος σημειώνει πως «το χρονικό διάστημα των περιόδων αυξημένης και μειωμένης απασχόλησης δεν υπερβαίνει συνολικά τους έξι (6) μήνες σε διάστημα δώδεκα (12) μηνών (περίοδος αναφοράς)».
Βασικό στοιχείο της «διευθέτησης» του χρόνου εργασίας είναι ότι οι επιπλέον ώρες εργασίας δεν αμείβονται όπως οι υπερωρίες. Ο εργαζόμενος συνεχίζει και παίρνει τον ίδιο ακριβώς μισθό, που σημαίνει ότι η «διευθέτηση» αυξάνει τον απλήρωτο χρόνο της εργασίας προς όφελος του εργοδότη. Το κεφάλαιο έχει στραμμένη την προσοχή του στην εργάσιμη μέρα, επειδή η παραγωγή της υπεραξίας συντελείται μέσα σε αυτό το χρονικό πλαίσιο. Γι’ αυτό στοχεύει πάντα στη διεύρυνση των ορίων του εργάσιμου χρόνου.
Ο εργοδότης με τη «διευθέτηση» δεν αποσπά μόνο περισσότερη υπεραξία από τη δουλειά του εργαζόμενου, αλλά «εξοικονομεί» και εργατικά χέρια, επιβάλλοντας σε λιγότερους να κάνουν την ίδια δουλειά που κανονικά θα έπρεπε να κάνουν περισσότεροι.
Ας δούμε ένα παράδειγμα: Σε μια βιομηχανία δουλεύουν καθημερινά δύο 8ωρες βάρδιες. Σε περίοδο αύξησης της παραγωγής, η εργοδοσία αντί να κάνει προσλήψεις για μια τρίτη βάρδια, αναγκάζει το υπάρχον προσωπικό να δουλεύει 10ωρα, ακόμα και 12ωρα, με παράλληλη εντατικοποίηση της δουλειάς.
Η γενίκευση των νέων μορφών εκμετάλλευσης και της «ευελιξίας», η φθηνότερη εργατική δύναμη, η κατάργηση της Κυριακής- αργίας, η επίθεση στα συνδικαλιστικά δικαιώματα, δεν είναι ιδεοληψίες της ΝΔ και του νεοφιλελευθερισμού, όπως υποστηρίζει ο ΣΥΡΙΖΑ , είναι στρατηγική της ΕΕ, οι όροι για να ανακάμψουν τα κέρδη του κεφαλαίου. Και ο νόμος για τα Εργασιακά είναι το νέο προαπαιτούμενο που συνοδεύει το υπερμνημόνιο, το «Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης». Πρόκειται για αντεργατικές αλλαγές – προαπαιτούμενα για την ένταξη στο Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ, απόδειξη ότι αυτό αποτελεί ένα «σούπερ μνημόνιο», το οποίο μάλιστα χαιρέτισαν όλα τα κόμματα εκτός από το ΚΚΕ.
Στο πλαίσιο των σφοδρών ανταγωνισμών ανάμεσα στα ιμπεριαλιστικά κέντρα και με την καπιταλιστική κρίση ενισχυόμενη και από την πανδημία που καλπάζει, το Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ δεν είναι τίποτα άλλο από την κρατική ενίσχυση των ευρωενωσιακών επιχειρηματικών ομίλων για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς τους και τη σωτηρία των κερδών τους, εξασφαλίζοντας νέα πεδία κερδοφορίας.
Στη βάση αυτών το «Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης» είναι η συγκεκριμενοποίηση για τη χώρα μας των προτεραιοτήτων της ΕΕ και των σχεδιασμών της εγχώριας άρχουσας τάξης, ενώ ο βασικός παράγοντας που διασφαλίζει τα κέρδη στις επιχειρήσεις είναι ο ένας και μοναδικός. Η αύξηση του βαθμού εκμετάλλευσης της εργατικής τάξης. Γι’ αυτό τον λόγο μέχρι τώρα έχουν φροντίσει όλοι οι μνημονιακοί νόμοι της ΝΔ, του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΡΙΖΑ να διαμορφώσουν ένα πλαίσιο αναπαραγωγής πολύ φτηνής εργατική δύναμης, γι’ αυτό δεν είναι τυχαίο ότι η κυβέρνηση τώρα φέρνει και το εκτρωματικό νομοσχέδιο για τα εργασιακά.
Στους όρους εκταμίευσης των πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ, περιλαμβάνεται η αδιάλειπτη συνέχεια των «μεταρρυθμίσεων», η κατάργηση εμβληματικών εργατικών κατακτήσεων και όλων των «εμποδίων» για την ανάκαμψη και ανθεκτικότητα της κερδοφορίας του κεφαλαίου. Γι’ αυτό και πρώτα στη λίστα των προαπαιτούμενων είναι οι παραπέρα ανατροπές σε εμβληματικές πλέον κατακτήσεις των εργαζομένων όπως είναι το 8ωρο και η θέσπιση 10ώρου γυρνώντας τους εργαζόμενους αιώνες πίσω και νέο ισχυρό χτύπημα στα δημοκρατικά συνδικαλιστικά δικαιώματα και ελευθερίες των εργαζομένων, μετά από αυτό της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ που έβαλε επιπλέον εμπόδια στο δικαίωμα στην απεργία.
Οι εργαζόμενοι πρέπει να ξεσηκωθούν. Να μην επιτρέψουν την κατάργηση των εργασιακών τους δικαιωμάτων. Να μην αφήσουν τους εργοδότες να τους μετατρέψουν σε δούλους τον 21ο αιώνα. Στις 3 Ιουνίου, στην απεργιακή κινητοποίηση συνεχίζουμε τον αγώνα μας απαιτώντας από την κυβέρνηση να πάρει πίσω το αντεργατικό έκτρωμα, να μην κατατεθεί στη Βουλή.
*προέδρου του Συνδέσμου Εμποροϋπαλλήλων και Ιδιωτικών Υπαλλήλων Ν. Μαγνησίας – μέλους της Διοίκησης του ΕΚΒ