Οι εποχές αλλάζουν, μαζί και οι συνήθειες των ανθρώπων. Λέξεις χάνουν το νόημά τους, την ουσία τους και την αυθεντικότητά τους. Απλοποιούνται και περνούν σε δεύτερη μοίρα. Πόσο συχνά χρησιμοποιούν οι νέοι τις λέξεις «ευχαριστώ» και «συγγνώμη» στην καθημερινότητά τους; Τις εννοούν ή απλώς περιορίζονται σε μια τυπική χρήση; Λέξεις, κλειδιά με ουσία, λέξεις όλο νόημα, που δύσκολα, όμως, ξεστομίζουμε. Πόση δύναμη θέλει να ζητήσεις συγγνώμη και να την εννοείς; Τι πιστεύουν άραγε οι νέοι μας;
Η υπεύθυνη του ομίλου Δημοσιογραφίας του 2ου Πρότυπου Γυμνασίου Βόλου Σοφίας Κανταράκη και οι μαθητές του μας δίνουν τις απαντήσεις:
Ελένη Καραγιάννη: Στις μέρες μας οι νέοι έχουν πολλές ιδιοτροπίες και θα μπορούσαμε να τους χαρακτηρίσουμε και αρκετά εγωιστές. Οι λέξεις συγγνώμη και ευχαριστώ έχουν μεγάλη σημασία πίσω τους και αυτός πιστεύω ότι είναι ένας από τους λόγους που δεν τις χρησιμοποιούν οι νέοι. Βέβαια πολλές φορές γίνεται και το αντίθετο, δηλαδή κάνουν κατάχρηση αυτών των δυο λέξεων μόνο και μόνο για να φανούν ευγενικοί ή για να βγουν από κάποια υποχρέωση. Όλοι οι νέοι άνθρωποι είναι αρκετοί περίπλοκοι και ξεχωριστοί με τους δικούς τους τρόπους, όμως, οι λέξεις ευχαριστώ και συγγνώμη δείχνουν την ανωτερότητα και την ευγένεια που διαθέτει ένα άτομο.
Βασιλική Ζαλώνη: Είναι γεγονός πλέον ότι οι νέοι στις μέρες μας έχουν την τάση να μιλούν με ασέβεια και πολλές φορές να μην αντιλαμβάνονται τις καταστάσεις στις οποίες θα έπρεπε να ζητούν συγγνώμη και να συμπεριφέρονται με πιο ευγενικό τρόπο. Προσωπικά υπάρχουν φορές που έχω ζητήσει συγγνώμη χωρίς κανένα δισταγμό και άλλες που αρνούμαι να το κάνω. Το πιο εύκολο για εμένα είναι να προσφέρω σε κάποιον ο,τιδήποτε μου ζητήσει και γενικότερα να λέω «παρακαλώ», καθώς πιστεύω πως αυτή η λέξη μπορεί να αλλάξει πολλά σε μια σχέση. Είμαι σε μια ηλικία στην οποία, ενώ είμαι στην εφηβεία και όπως λένε όλοι οι ορμόνες μου «κάνουν πάρτι» μπορώ και αντιλαμβάνομαι πότε είμαι λάθος και πότε πρέπει να ζητάω συγγνώμη, άσχετα με το αν τελικά το κάνω.
Αναστασία Σκολαρίκη: Είναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια έχουν εκλείψει από το λεξιλόγιό μας οι λέξεις «ευχαριστώ» και «συγγνώμη». Όταν κάποιος μας προσφέρει κάτι ή μας χορηγεί βοήθεια, εμείς αφοσιωμένοι στο συμφέρον που αποκομίζουμε, «ξεχνάμε» μέχρι και «ευχαριστώ» να πούμε. Αντίστοιχα, όταν πράττουμε λανθασμένα ή όταν οι συνέπειες των πράξεών μας είναι αρνητικές, πιστεύουμε πως με το να τυλιχτούμε μέσα στη σιωπή, μπορούμε να επανορθώσουμε. Γιατί, όμως, συμβαίνει αυτό; Όπως όλοι γνωρίζουμε, οι άνθρωποι στις μέρες μας έχουμε αποξενωθεί σημαντικά ο ένας από τον άλλο. Αυτό συμβαίνει λόγω των γρήγορων και αγχωτικών ρυθμών της καθημερινότητάς μας, λόγω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, τα οποία, αν και μας δημιουργούν το αίσθημα ότι βρισκόμαστε κοντά στους συνανθρώπους μας, στην πραγματικότητα μεγαλώνουν περισσότερο την απόσταση. Επιπλέον, αξίζει να σημειώσουμε ότι περάσαμε μία περίοδο «εγκλεισμού», εξαιτίας της οποίας αποξενωθήκαμε κυριολεκτικά ο ένας από τον άλλο. Μήπως, λοιπόν, έχουμε ξεχάσει να επικοινωνούμε; Μήπως οι προαναφερόμενες συνθήκες, κάτω από τις οποίες βρισκόμαστε, μας έχουν κάνει να απομακρυνθούμε από την έννοια του φιλότιμου; Ερωτήματα, τα οποία θα παραμείνουν ρητορικά, έως ότου να κατανοήσουμε πως αν δεν υπάρχει επικοινωνία και φιλότιμο, δεν μπορεί να υπάρξει ανθρωπότητα. Προσωπικά, θεωρώ λαθεμένο το γεγονός ότι οι άνθρωποι πλέον έχουμε ξεχάσει κάποιες βασικές αρχές και αξίες. Είναι αδιανόητο να μην μπορούμε ούτε να ευχαριστήσουμε κάποιον για κάτι που μας πρόσφερε, το οποίο δεν είναι απόλυτα υλικό αγαθό ούτε και να ζητήσουμε συγγνώμη, όταν γνωρίζουμε πως οι πράξεις μας είναι λανθασμένες, παρά μόνο να λέμε ένα επίπλαστο «να ’σαι καλά» ή ένα ανέκφραστο και αχρωμάτιστο «sorry». Συμπεραίνουμε λοιπόν πως οι συνθήκες κάτω από τις οποίες ζούμε οι σύγχρονοι άνθρωποι, δεν είναι ευνοϊκές, προκειμένου να αναπτύξουμε την έννοια «φιλότιμο», αλλά και ορισμένες αρχές και αξίες. Δυστυχώς, όμως, αυτό θα αφήσει τον απόηχό του στις επόμενες γενιές…
Μαργαρία Βασιλάκου: Αρκετοί έφηβοι σήμερα χρησιμοποιούν τις λέξεις «ευχαριστώ» και «συγγνώμη». Παρόλο που μερικοί δεν τις έχουν εντάξει στο λεξιλόγιό τους, καθώς δεν νιώθουν ενσυναίσθηση ούτε την αυτονόητη ευγένεια. Προσωπικά θεωρώ ότι οι λέξεις «ευχαριστώ» και «συγγνώμη» είναι βασικές αντιδράσεις σε ανάλογες καταστάσεις που όλοι μας πρέπει να χρησιμοποιούμε καθημερινά.
Πρόδρομος Νατσικόπουλος: Σήμερα, οι νέοι έχουν την τάση να φέρουν γενικά αντιρρήσεις στα λεγόμενα την γονιών τους ή των καθηγητών τους. Το ευχαριστώ, έχει γίνει μια απαρχαιωμένη λέξη στο λεξιλόγιό τους, και μερικοί δεν ξέρουν να εκτιμούν τα υπάρχοντα που τους δίδονται. Από την άλλη, η λέξη συγγνώμη έχει γίνει «ψωμοτύρι». Μερικές φορές, και μάλιστα ανούσια χρησιμοποιείται το συγγνώμη ώστε να αποφύγουν άβολες και μη ευνοϊκές καταστάσεις, όπως το κήρυγμα. Συμπερασματικά, οι λέξεις αυτές χρησιμοποιούνται από τη νέα γενιά, απλά όχι με ουσία.
Τριανταφυλλιά Σακισλή: Είναι γεγονός ότι η συμπεριφορά των νέων προς τους μεγαλύτερους ήταν πάντοτε λίγο αντιδραστική και εν μέρει θερμόαιμη. Αυτό άλλωστε είναι φυσικό, αφού οι έντονες μεταβολές στα συναισθήματά τους όσο και αυτή η συνεχής αμφισβήτηση είναι βασικά χαρακτηριστικά της συμπεριφοράς των εφήβων. Ωστόσο, στην εποχή μας, το φαινόμενο παρατηρείται περισσότερο όσο ποτέ άλλοτε, με τα σημερινά παιδιά να παραλείπουν και στοιχειώδεις εκφράσεις όπως το «σ’ ευχαριστώ» και το «συγγνώμη». Επιπλέον μέσα σε όλο αυτό κλίμα που επικρατεί έρχονται να εντείνουν την κατάσταση και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, προβάλλοντας συνεχώς παρόμοιες και ανήθικες συμπεριφορές. Από την άλλη πλευρά γίνεται κατανοητό πως όλα όσα συμβαίνουν γύρω μας αποτελούν μια τάση της νέας γενιάς που, όμως, καλώς εχόντων των πραγμάτων, όπως και με τις προηγούμενες θα έχει ξεπεραστεί μέσα στα επόμενα χρόνια.
Χρυσαλένα Τόπα: Όσον αφορά τους νέους έχω παρατηρήσει ότι λένε τη λέξη «ευχαριστώ» πολύ πιο εύκολα και συχνά από τη λέξη «συγγνώμη». Παρόλα αυτά πιστεύω ότι το πόσο συχνά και το πόσο σπάνια λέει κάποιος «συγγνώμη» και «ευχαριστώ» έχει να κάνει με τον άνθρωπο και όχι με την ηλικία. Κάποιοι άνθρωποι μπορεί να μην τους είναι εύκολο να ευχαριστήσουν κάποιον ή να του ζητήσουν συγγνώμη και κάποιοι άλλοι να το κάνουν με ευκολία. Όπως και να έχει ο κάθε ένας μας είναι διαφορετικός και διαμορφώνει τον χαρακτήρα του ανάλογα με το περιβάλλον που ζει.
Μάρθα Παυλίδη: Στην εποχή μας οι έφηβοι δεν έχουν μάθει βασικούς κανόνες συμπεριφοράς που κανονικά έπρεπε να γνωρίζουν από το νηπιαγωγείο. Συγκεκριμένα οι λέξεις ευχαριστώ και συγγνώμη εκφράζουν σεβασμό και εκτίμηση προς τους άλλους ανθρώπους. Όπως γνωρίζουμε η εφηβεία είναι μια ηλικία που πλημμυρίζει τα παιδιά με νεύρα και αυτό οδηγεί σε έντονα ξεσπάσματα. Το σημαντικό είναι να αναγνωρίζουν στη συνέχεια τα λάθη τους και να ζητούν συγγνώμη. Κατά τη γνώμη μου ελάχιστοι είναι οι έφηβοι που χρησιμοποιούν αυτή τη λέξη, καθώς θέλουν να δείχνουν σκληροί. Από την άλλη τη λέξη ευχαριστώ τη χρησιμοποιούν πολλοί έφηβοι ειδικότερα στους μεγαλύτερους. Τέλος οι γονείς είναι αυτοί που πρέπει να μεταφέρουν στα παιδιά, όταν ακόμα πηγαίνουν νηπιαγωγείο, αυτές τις αρχές, κάτι που σπανίζει αυτόν τον αιώνα.
Ρίτα Καραΐσκου: Στις μέρες μας ορισμένοι νέοι δε συνηθίζουν να χρησιμοποιούν τις λέξεις «ευχαριστώ» και «παρακαλώ». Αυτό οφείλεται κυρίως στις εντυπώσεις οι οποίες σχηματίζονται ακόμα από την παιδική τους ηλικία. Φυσικά, όμως, οι περισσότεροι έφηβοι έχουν λάβει τα σωστά παραδείγματα από το σπίτι τους με αποτέλεσμα να διαφέρουν από τους υπόλοιπους.
Ανδρέας Ρεμί: Στις μέρες μας οι λέξεις ευχαριστώ και συγγνώμη δεν είναι πολύ συνηθισμένες να λέγονται από τους νέους. Εγώ πιστεύω πως πρέπει να χρησιμοποιούμε αυτές τις λέξεις για λόγους ευγένειας. Επίσης εάν κάποιος χρησιμοποιεί αυτές τις λέξεις δείχνει και τι άνθρωπος είναι, δηλαδή τι αξίες έχει. Δυστυχώς, όμως, οι περισσότεροι νέοι δεν ξέρουν να τις χρησιμοποιούν και σε αυτό δεν ευθύνονται αυτοί, αλλά κυρίως η εκπαίδευση και η παιδεία που παίρνουν από το σχολείο και την οικογένεια.
Μελίνα Χαραλαμπίδη: Το αν οι έφηβοι χρησιμοποιούν τις λέξεις παρακαλώ και συγγνώμη είναι ανάλογο με την ανατροφή και τους τρόπους όπου έχουν διδαχθεί. Κυρίως από το σπίτι τους, αλλά κι από διάφορες παρέες τους και επιρροές τους. Δυστυχώς όσο περνάνε τα χρόνια παρατηρούνται όλο και περισσότερες περιπτώσεις από κακότροπους εφήβους όπου οι συγκεκριμένες λέξεις είναι «ανύπαρκτες» στο λεξιλόγιό τους. Παρόλα αυτά ακόμα υπάρχουν πολλοί έφηβοι οι οποίοι χρησιμοποιούν πολύ όμορφο και πλούσιο λεξιλόγιο και ξέρουν και αξιοποιούν αυτές τις λέξεις. Κάτι που σημαίνει ότι ξέρουν να ρωτάνε πράγματα ευγενικά και να αναγνωρίζουν τα λάθη τους. Λέγοντας «παρακαλώ» και «συγγνώμη».
Ιουλία Πρίφτη: Στις μέρες μας οι γονείς μεγαλώνουν τα παιδιά με διαφορετικό τρόπο από ό,τι κάνανε παλιά. Οι γονείς πλέον θεωρούν τους κανόνες συμπεριφοράς όχι τόσο σημαντικούς και πολλά παιδιά της νέας γενιάς μεγαλώνουν χωρίς να χρησιμοποιούν τις λέξεις ευχαριστώ και συγγνώμη επειδή αυτά τα πρότυπα έχουν πάρει από το σπίτι. Κατά τη γνώμη μου αυτές οι λέξεις πρέπει να χρησιμοποιούνται από όλους για να δείχνουμε σεβασμό και εκτίμηση προς τους άλλους ανθρώπους.
Καλλιόπη Ζαμπέκα: Στις μέρες μας η νέα γενιά δεν συνηθίζει να λέει ευχαριστώ και συγγνώμη όταν μας δίνουν κάτι ή όταν γίνεται κάτι αντίστοιχα. Πιστεύω πως αυτές οι λέξεις θα έπρεπε να χρησιμοποιούνται στο καθημερινό λεξιλόγιο των εφήβων και όχι μόνο.