Του Γ. Καπουρνιώτη
Ένα παλιό τέχνασμα της προπαγάνδας είναι να αποδίδει την ενοχή σ’ εσένα που διαμαρτύρεσαι για το έγκλημα που έκανε κάποιος άλλος. Παραδείγματος χάριν δεν φταίει ας πούμε ο ισλαμιστής που έσφαξε με το σπαθί του πέντε άτομα, αλλά εσύ που πάσχεις από «ισλαμοφοβία». Το γεγονός δεν συνέβη, ο δράστης αθωώνεται και βγαίνει και απατημένος. Κι όχι ότι δεν υπάρχουν άνθρωποι που έχουν φοβίες. Από φοβίες, πια, άλλο τίποτε. Αλλά όχι και να καταντήσει φοβία και η άποψη, η αρέσκεια ή η απαρέσκεια. Τώρα, λέμε, δεν φταίει ο Πούτιν, αλλά εσύ που έχεις εμφανίσει μια «αντιρωσική» ψυχική διαταραχή. Εισβολή δεν υπάρχει και για όλα ευθύνεσαι εσύ και μόνο εσύ που είσαι «ρωσοφοβικός». Βέβαια υπάρχουν κι εκείνοι που εκμεταλλεύονται κάποια αναδρομική υποτιθέμενη φοβία. Τώρα ο πρόεδρος Πούτιν για παράδειγμα, πολεμάει κατά των ναζιστών του 1941, και κατά συνέπεια όποιος δεν είναι με τον Πούτιν, είναι «ναζιστής» στον αιώνα τον άπαντα. Ενώ «εθνικιστής» δεν είναι εκείνος που εισβάλλει, αλλά εκείνος που προασπίζεται τη χώρα του. Κι όποιος Ουκρανός πολίτης την προδίδει είναι «πατριώτης». Στην Ελληνική γλώσσα όλες οι λέξεις έχουν λεπτές εννοιολογικές διαφορές μεταξύ τους. Για παράδειγμα η λέξη «λωποδύτης» χρησιμοποιείται για αυτόν που βυθίζει το χέρι του στο ρούχο (=λωπή) μας και μας κλέβει, κρυφά δηλαδή, ενώ ο «ληστής» είναι αυτός που μας κλέβει φανερά, μπροστά στα μάτια μας. Κι άλλο είναι να κάνει ληστεία τράπεζας («απαλλοτρίωση» είναι η σωστή λέξη εν προκειμένω) ένας «ημιπιτσιρικάς» που δηλώνει «αντιιμπεριαλιστής» ή ανήκει σε κάποια μειοψηφική κατηγορία γούστων κι άλλο ένας γνήσιος ληστής. Αν αντιδράσεις αυτό σημαίνει πώς πάσχεις σίγουρα από κάποια φοβία και ίσως χρειάζεσαι ψυχανάλυση… Πάντως εσύ φταις για όλα. Και για τη ληστεία και βεβαίως οι τράπεζες. Είσαι «ένοχος/η», χωρίς τεκμήριο αθωότητας και άλλες σχετικές, αστικές ανοησίες. Δεν γλιτώνεις. Για παράδειγμα, φταίει, η 25χρονη ανθυπαστυνόμος στην Πολυτεχνειούπολη, που για κακή της τύχη, συναντήθηκε με τον 30χρονο σκληρό κακοποιό αλβανικής καταγωγής και αντί να του γλυκομιλήσει, άκουσον… άκουσον, τον πυροβόλησε και τον τραυμάτισε. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η αστυνομικός, διακατέχεται από μια «αντιαλβανική» διαταραχή μετατροπής αυτή και όλη η ομάδα ΔΙ.ΑΣ. Δεν φταίει ο σεσημασμένος 30χρονος αλλοδαπός που τα τελευταία χρόνια είχε βρει καταφύγιο στις φοιτητικές εστίες της Πολυτεχνειούπολης και σε βάρος του εκκρεμούσαν εντάλματα σύλληψης για ληστείες, όπλα και ναρκωτικά, αλλά η αστυνομικίνα. Ευθύνεται επειδή φοβήθηκε για τη ζωή της και δεν είναι «σταλινική» και φέρει υπαρξιακή ευθύνη. Δεν έχει την άλφα ή τη βήτα ιδέα, αλλά είναι η ιδέα ενσαρκωμένη, στα όρια του «ρατσισμού». Όπως ο υπουργός που σου έλεγε ότι αν μπει ληστής στο σπίτι σου οφείλεις να κάνεις τον ψόφιο κοριό, ότι κοιμάσαι, αλλιώς ανάλαβε την ευθύνη σου.
Αν δεν κοιμάσαι είσαι ένοχος. Και αν εισβάλλει και με άλλου τύπου (ερωτικές) διαθέσεις κάποιος στο σπίτι σου, να τον διευκολύνεις… Μην είσαι γεμάτος προκατάληψη εναντίον αυτών που δεν ανήκουν στη δική σου, την υποτιθέμενη «ανώτερη» φυλή… Να παίρνεις κάθε βράδυ δύο Lexotanil, μην τυχόν και μπουκάρει ο οποιοσδήποτε. Η «αφασία» είναι η πιο δραστική άμυνα. Κάποιες λέξεις έχουν άσχημες επιπτώσεις και είναι γεμάτες ένταση ή στεναχώρια και αυτό μετακυλίεται σε όποιον τις πει, τις διαβάσει ή τις ακούσει. Όλοι μας έχουμε διαθέσιμο στη γλώσσα μας έναν «ενοχικό» όρο για τον άλλον, με τον οποίον ερχόμαστε σε επαφή. Το εννοιολογικό πρωτότυπο (conceptual prototype), που υπάρχει πίσω από συγκεκριμένο είδος λέξεων – επιθέτων, είναι η διάζευξη του εμείς vs οι άλλοι, που αποτυπώνεται γλωσσικά σε μια σειρά αντιθέσεων, όπως αλλοδαπός/-ή vs ημεδαπός/-ή, αλλοεθνής vs ομοεθνής, αλλόφυλος/-η vs ομόφυλος/-η, αλλογενής vs ομογενής, αλλόγλωσσος/-η vs ομόγλωσσος/-η, αλλόθρησκος/-η vs ομόθρησκος/-η κ.ά., όλες ταυτοτικές κατηγορίες που τοποθετούν τον «άλλο» εκτός, τον ταξινομούν ως άγνωστο, μη οικείο και οιονεί επικίνδυνο. Ακόμα και στο ποδόσφαιρο κάποιος μπορεί να σατιρίζει αντιπάλους, αλλά δεν θεωρεί αφύσικο κάποιος φίλος του Παναθηναϊκού να είναι εναντίον των «Αεκτσήδων» ή του ΠΑΟΚ, όπως ένας άλλος αποκαλεί κάποιον συνομιλητή του «αντικομμουνιστή», θαρρείς και δεν δικαιούται να είναι, όπως είναι ο ίδιος «αντιδεξιός», δηλαδή θεωρεί πως μπορεί να έχει το «αντί» μόνο αυτός, μονοπώλιο. Όπως πρόσφατα που έσφαξαν το παιδί, όχι επειδή ήταν οπαδός του Άρη, αλλά επειδή ήταν «Αρειανός». Δηλαδή είχε κύτταρο, DNA Αρειανού, εφόσον κανείς γεννιέται και με την υποστήριξη προς μια ομάδα, εκ φύσεως. Μα, ο καθείς που δεν είναι «κομμουνιστής», είναι αυτονόητα «αντικομουνιστής», όπως κάποιος «σταλινοφρενής» είναι αυτονόητα «αντιδεξιός», «αντιπασόκος», ή αντίστροφα. Πού το θέμα; Ποιος θα μας υπαγορεύσει ποιον θα αντέχουμε και ποιον όχι; Εν κατακλείδι, πρόσεξε, λοιπόν, να μην αντιμετωπίζεις με φόβο και καχυποψία οποιονδήποτε είναι διαφορετικός στο χρώμα, στη φυλή, στη θρησκεία, στη σεξουαλική ταυτότητα κ.τλ. Θέλουν να σε νεκρώσουν, να σε παραλύσουν. Διαρκώς να αυτοκριτικάρεσαι, να μην αντιδράς, να αναρωτιέσαι συνέχεια αν εν τέλει φταις εσύ κι όχι ο εκάστοτε δράστης. Αν κάνεις καθαρά και ανόθευτα πολιτική κριτική σε μια γυναίκα βουλευτή επειδή κατά τη γνώμη σου έσφαλε πολιτικώς, μόνο πολιτικώς, τότε μπορεί να κατηγορηθείς για «μισογύνης». Φύλαγε τις λέξεις σου. Εκτός και αν δηλώσεις γενικά «μισάνθρωπος» οπότε δεν θίγεις ειδικά κανέναν, όπως άλλοι είναι γενικώς με τον «άνθρωπο» και είναι καλυμμένοι από παντού.