Τα πρωινά έξω από το Rex καταφτάνουν σχολικά λεωφορεία και η Πανεπιστημίου γεμίζει νωρίς από χαρούμενες φωνές των παιδιών που έρχονται να δουν στη Σκηνή «Κοτοπούλη» την παράσταση «Το αστέρι της Λιλιπούπολης» της Ρεγγίνας Καπετανάκη και του Βασίλη Ρίσβα. Αν και δεν είχαν γεννηθεί όταν η πρωτότυπη Λιλιπούπολη ζωντάνευε από το Τρίτο Πρόγραμμα του Μ. Χατζιδάκι, ο δόκτωρ Δρακατόρ, ο δήμαρχος Χαρχούδας, ο Δυστροπόπιγκας, η Οφη Σόφη τούς είναι γνώριμοι μέσω των γονιών τους.
Σαραντάρηδες και 50άρηδες εκείνοι σήμερα, στήνονται στις 7.30 το πρωί στις ραδιοφωνικές συχνότητες του Πρώτου Προγράμματος της ΝΕΡΙΤ, απ’ όπου μεταδίδονται οι ιστορικές εκπομπές με τη σειρά που ηχογραφήθηκαν και μεταδόθηκαν την τριετία 1977-1980. Για την εκ νέου μετάδοσή της φρόντισε ο Σιδερής Πρίντεζης, ένας από τους πιο αφοσιωμένους παραγωγούς και ερευνητές της ιστορίας της ραδιοφωνίας.
Η επιστροφή των πρωτότυπων επεισοδίων στα ερτζιανά, αλλά και η παράσταση του καινούργιου θεατρικού έργου -που προέκυψε από τα σπλάγχνα της Λιλιπούπολης- στο Εθνικό Θέατρο, δείχνει τι μπορεί να γίνει όταν ένας πετυχημένος κύκλος κλείνει και ξεκινάει ένας καινούργιος.
Από εκείνους τους παλιούς αγαπημένους ήρωες, στη σκηνή έμεινε μόνο ο Δρακατόρ. Ο νέος πρωταγωνιστής τώρα, σ’ αυτά τα παραμύθια, είναι ο Μπρίλης. Ενα ξεχωριστό αστέρι του ουρανού που γεννήθηκε χωρίς τη μια του αχτίδα και ονειρεύεται να επισκεφθεί τη Γη και τη χώρα της Λιλιπούπολης. Σαν φτάνει όμως έπειτα από πολλές περιπέτειες εκεί, καταλήγει στη θάλασσα όπου γνωρίζεται με τον Αστερία και τον Μέμο, το χταπόδι. Είναι η αρχή μιας δυνατής φιλίας με τα πλάσματα του νερού αλλά και πολλών εμπειριών που θα πάρει μαζί του σαν επιστρέψει στον ουρανό. Θα πάρει μαζί του όμως κι ένα υπέροχο δώρο που του πρόσφερε ο Αστερίας: τη μια του αχτίδα.
Καινούργιο έργο που μιλάει, μεταξύ άλλων, για την προσφορά, πώς είναι να μοιράζεσαι, λέει η Ρεγγίνα Καπετανάκη που υπογράφει το κείμενο με τον Βασίλη Ρίσβα. «Ξεχώρισα τον Βασίλη πριν από 14 χρόνια όταν έπαιζε στη “Φαύστα”. Τότε, του πρότεινα να αρχίσουμε να γράφουμε παραμύθια της Λιλιπούπολης, μύθους και θρύλους, για να δούμε αν ταιριάζουμε. Ετσι γεννήθηκε το θεατρικό έργο. Μια μικρότερη βερσιόν του παρουσιάστηκε με την κινητή μονάδα του Θεάτρου του Νέου Κόσμου του Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου σε νοσοκομεία, με θεατές άρρωστα παιδιά. Τότε είδαμε πόσο πολύ τα επηρέαζε. Η παράσταση στο Εθνικό είναι ολοκληρωμένη και παρουσιάζεται με καινούργια μουσική και τραγούδια από τον Δημήτρη Μαραγκόπουλο. Σε λίγο καιρό μάλιστα θα κυκλοφορήσουν σε cd».
Τα καινούργια μηνύματα είναι, όπως λέει, η προσφορά, τα θέματα της οικολογίας, το νερό και οι νέοι κίνδυνοι. «Από τους παλιούς ήρωες κρατήσαμε μόνο τον δρα Δρακατόρ που παίζει τον ρόλο του κομπέρ και τους ενώνει όλους. Είναι ο άνθρωπος-κλειδί». Στη ραδιοφωνική σειρά της Λιλιπούπολης, συμφωνεί ότι ο δήμαρχος Χαρχούδας ήταν ο πιο δημοφιλής, «αλλά μην ξεχνάτε ότι τώρα έχουμε τα παραμύθια της Λιλιπούπολης».
Για τα χρόνια του ’70 οι εκπομπές του ραδιοφώνου είχαν χιούμορ, φρεσκάδα, πρωτοτυπία, ακόμη και πολιτικές αιχμές. Μια ανατρεπτική σειρά που ενόχλησε γιατί ξεβόλεψε εκείνη την εποχή το συντηρητικό πρόσωπο του ραδιοφώνου.
«Ημασταν νέοι τότε όλοι μας, με άλλες ανάγκες και ορμή. Ηταν η εποχή της Μεταπολίτευσης και όλα ήταν πιο φορτισμένα. Οι γονείς που φέρνουν τα παιδιά τους στο θέατρο έχουν στον νου τους εκείνη τη σειρά, αλλά γνωρίζουν ότι πρόκειται για μια συνέχειά της. Τα τοπωνύμια παραμένουν ίδια, υπάρχουν αναφορές στους παλιούς ήρωες αλλά αυτοί δεν εμφανίζονται. Τότε ήμασταν μια ομάδα, τώρα είναι αλλιώς. Είναι μια εξέλιξή της Λιλιπούπολης. Θίγουμε άλλα προβλήματα στα παιδιά γιατί ζουν πια σε άλλο κόσμο. Τότε θίξαμε για παράδειγμα πρώτη φορά το θέμα του νέφους. Τώρα βρισκόμαστε κλιματολογικά στα πρόθυρα μεγάλων αλλαγών στον πλανήτη. Αυτά πρέπει να τα μάθουν τα παιδιά, όπως για τις μεταλλαγμένες τροφές για τις οποίες επίσης θα μιλήσουμε σιγά σιγά, το Διαδίκτυο. Προς το παρόν αρχίσαμε με μύθους και θρύλους από τη Λιλιπούπολη».
Παρότι στις συχνότητες του Πρώτου Προγράμματος της ΝΕΡΙΤ από Ιανουάριο η θρυλική ραδιοφωνική σειρά ξαναθυμίζει τα νιάτα μας, η Ρεγγίνα Καπετανάκη λέει πως δεν μπορεί να ακούει εκείνες τις εκπομπές. «Δεν θέλω», απαντάει κατηγορηματικά. «Οταν επί σχεδόν πέντε χρόνια είσαι 18 ώρες μέσα σε ένα στούντιο, κόβοντας, ράβοντας, μαζεύοντας μοντάροντας, επινοώντας, χωρίς τη βοήθεια της σημερινής τεχνολογίας αλλά των τότε δυνατοτήτων, κάνοντας βέβαια ηχητικά θαύματα με τους τεχνικούς, κουράζεσαι. Είναι ακόμη όλα έντονα στα αυτιά μου».
«Τα παιδιά δεν ακούνε ραδιόφωνο»
Εύλογο το ερώτημα σαν μιλάς με τη Ρεγγίνα Καπετανάκη: μια νέα Λιλιπούπολη, στο ραδιόφωνο, άραγε θα είχε την ίδια απήχηση; Χρειάζονται, λέει, άλλοι ήρωες, λόγος, ερεθίσματα και βέβαια «να μεταδίδεται από το Διαδίκτυο. Τα παιδιά δεν ακούνε ραδιόφωνο».
Εκείνη εστιάζει στη θεατρική παράσταση με τα καινούργια τραγούδια του Δημήτρη Μαραγκόπουλου. «Νιώθω ανανεωμένη απ’ αυτή τη συνεργασία. Δεν μπορεί να ακούς συνέχεια τα παλιά, όσο κι αν τα αγαπάς. Κάπου θέλεις να εξερευνήσεις νέα πεδία. Αυτά είναι παραμύθια που προέκυψαν μέσα από εκείνη τη ραδιοφωνική σειρά, είναι το DNA της Λιλιπούπολης που είναι ισχυρό. Ολοι εμείς τότε, γιατί ήταν συλλογική προσπάθεια, κάναμε κάτι πρωτότυπο για την εποχή. Κάτι ανάλογο μπορεί να γίνει από νέους πια δημιουργούς που πρέπει να φτιάξουν τη Λιλιπούπολη της γενιάς τους».
Εμπνέεται ακόμη και από την περιπέτεια της υγείας της που την ταλαιπωρεί τα τελευταία χρόνια. «Τα μηνύματα που δίνω στα παιδιά είναι να ελπίζουν, να δουλεύουν, να είναι ευρηματικά, να μην εγκαταλείπουν με τις πρώτες δυσκολίες».
Η Ρεγγίνα Καπετανάκη, που υπογράφει τη σκηνοθεσία και τον σχεδιασμό χορού και κίνησης της παράστασης, ξεκίνησε μέσα από τον χορό. «Η πρώτη μου χορογραφία έγινε στην Αμερική στα 16 μου». Εχοντας σπουδάσει θεατρική κίνηση, έκανε πολλές τροχιές στη ζωή της. Χορογράφησε 200 έργα, ασχολήθηκε με την υποκριτική και, όπως λέει, «η σκηνοθεσία ήρθε και με βρήκε, είμαι παιδί του θεάτρου».
«Ο Μάνος ήταν ένας δίκαιος μάγος ποιητής»
Λιλιπούπολη όμως δεν θα υπήρχε αν δεν την υποστήριζε ο Μάνος Χατζιδάκις. «Τη δεκαετία του ’70 ζούσαμε με τον σύζυγό μου στη Νέα Υόρκη, προχωρώντας τα μεταπτυχιακά μας. Με τον Μάνο, που ήταν κι αυτός εκεί τότε, βλεπόμασταν και συζητούσαμε συχνά. “Γιώργο, γυρίζουμε στην Ελλάδα”, του είπε ένα βράδυ σαν συναντήθηκαν. Εκεί του μίλησε και για το Γ΄ Πρόγραμμα. “Πες της Ρεγγίνας να σκεφτεί κάτι”, του είπε φεύγοντας. Γνώριζε ότι ενδιαφερόμουν για τα παιδικά θέματα και το ραδιόφωνο, όπως και ότι παρακολουθούσα σεμινάρια για τη μυθοπλασία των παιδικών παραμυθιών».
Στην Αθήνα αργότερα τους ανακοίνωσε και επισήμως την έναρξη του Τρίτου Προγράμματος. «Συμπτωματικά συνάντησα τη φίλη Ελένη Βλάχου, παιδοψυχολόγο που μόλις είχε επιστρέψει από την Ελβετία. Της είπα τις σκέψεις μου και όσα είχα δει στο εργαστήρι όπου γεννήθηκαν τα Μάπετ, το οποίο παρακολουθούσα επί οκτώ μήνες στην Αμερική. Εδώ βέβαια χρειαζόμασταν ελληνική μυθοπλασία και τοπωνύμια. Βρήκαμε τα χωροταξικά της Λιλιπούπολης, τα ονόματα, φώναξα συμμαθητές από τη δραματική του Εθνικού Θεάτρου που είχα τελειώσει, όπως τον Σταμάτη Φασουλή, τη Ράνια Οικονομίδου, την Κονιόροδου που ήταν βέβαια από του Κουν, τον Τσάγκα, και φτιάξαμε ένα demo. «Εξαιρετικό», μας είπε ο Μάνος, «σας τα δίνω όλα». Οταν ζητήσαμε με την Ελένη κάποιον για τους στίχους, μας πρότεινε την Κριεζή. Συναντηθήκαμε πράγματι με τη Μαριανίνα και της είπαμε την ιδέα. Αρχίσαμε να δουλεύουμε όλοι. Μουσικά είχαμε συνεργαστεί με τον Κυπουργό, τον Μαραγκόπουλο, την Πλάτωνος, τον Νίκο Χριστοδούλου και από φωνές όσοι κυκλοφορούσαν στο Τρίτο. Λέγαμε στον Σακκά: “Σπύρο, θα έρθεις να τραγουδήσεις;”. Τη Βενετσάνου την ανακαλύψαμε στην εκπομπή ταλέντων του Γιώργου Κατσαρού, ενώ τη Σαβίνα την έφερε ο Κυπουργός. Η Λιλιπούπολη είχε μια φρεσκάδα. Σταμάτησε όταν έφυγε ο Μάνος και φύγαμε κι εμείς».
Στην αρχή το κοινό του Τρίτου ήταν επιφυλακτικό, αλλά με τον καιρό και σαν άρχισε να παίρνει και μια πολιτική διάσταση, οι ακροατές αυξάνονταν. «Με την Ελένη θέλαμε να κρατήσουμε το φανταστικό και το λυρικό στοιχείο. Το πολιτικό σκέλος, που είχε και επιτυχία και ξεκίνησε αφότου ήρθε η Αννα Παναγιωτοπούλου, γεννήθηκε και μέσα από την ανάγκη της εποχής. Οταν γίνονταν παρατηρήσεις στον Μάνο, εκείνος μας προστάτευε. Τέτοιον εργοδότη δεν ξαναέζησα. Ηταν ένας δίκαιος μάγος ποιητής».
Θέατρο Rex – Σκηνή «Μαρίκα Κοτοπούλη», Πανεπιστημίου 48, τηλ. 210.3305074, 210.7234567 (μέσω πιστωτικής κάρτας) και στο www.n-t.gr
Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Τρίτη έως Παρασκευή στις 10.00 για σχολεία,
Σάββατο 11.30, Κυριακή 11.30 και 15.00
Τιμές εισιτηρίων: 12 ευρώ και 10 (παιδικό)
πηγή www.kathimerini.gr