Έπειτα από µεγάλο διάστηµα αδράνειας λόγω συσσωρευµένων χρεών, που παρ’ ολίγον να κοστίσουν στη χώρα την… αποποµπή της από το µεγαλύτερο ερευνητικό κέντρο Σωµατιδιακής Φυσικής στον κόσµο, η Ελλάδα ετοιµάζεται για εντυπωσιακό comeback µε διεύρυνση των συνεργασιών της µε το περίφηµο CERN σε τρεις επιστηµονικούς τοµείς. Παράλληλα, σύµφωνα µε στοιχεία που παρουσίασε στο «Εθνος» ο επιστηµονικός υπεύθυνος της Ελλάδας στο CERN, καθηγητής του Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων Κωνσταντίνος Φουντάς, για πρώτη φορά πέρυσι η χώρα µας εισέπραξε από τον ερευνητικό οργανισµό συνολικά 2,5 εκατ. ευρώ περισσότερα από όσα κοστίζει η ετήσια συνδροµή της.
Ταυτόχρονα αυξήθηκαν και οι ελληνικές επιχειρήσεις που παίρνουν συµβόλαια παραγγελιών από το CERN και ήδη περίπου 50 εταιρείες, οι περισσότερες από την Κεντρική Μακεδονία, συνεργάζονται µε τον ερευνητικό κολοσσό. Ακόµα, το τµήµα «διάχυσης της γνώσης» του CERN αποφάσισε να αναθέσει στο Επιστηµονικό Πάρκο της Πάτρας τον ρόλο του CERN Business Innovation Center (BIC) για τα επόµενα τέσσερα χρόνια! Ολα αυτά επικυρώθηκαν στην πρόσφατη επίσκεψη της νέας προέδρου του CERN, Ούρσουλα Μπάσλερ, στην Αθήνα στις αρχές Φεβρουαρίου, ενώ το επόµενο διάστηµα ο αναπληρωτής υπουργός Ερευνας Κώστας Φωτάκης θα συναντηθεί µε την ηγεσία του CERN στη Γενεύη για την εξειδίκευση.
Οι άξονες δράσης
Οπως εξηγεί ο ίδιος στο «Εθνος», κατά την πρόσφατη επίσκεψη της νεοεκλεγείσας προέδρου του CERN, «συζητήσαµε την ενίσχυση της τρέχουσας συνεργασίας µας σε τρεις στρατηγικούς άξονες: πρώτον, σε καίριους επιστηµονικούς τοµείς, όπως η Αστροφυσική, η Φυσική στοιχειωδών σωµατιδίων και υψηλών ενεργειών, η Πληροφορική, δεύτερον, στη διεύρυνση της συµµετοχής της ελληνικής καινοτόµου βιοµηχανίας στα ερευνητικά προγράµµατα του CERN και, τρίτον, στην εντατικοποίηση προγραµµάτων που αφορούν στην εκπαίδευση και την εξειδίκευση µεταδιδακτορικών ερευνητών και µεταπτυχιακών φοιτητών, τις εκπαιδευτικές επισκέψεις µαθητών στις εγκαταστάσεις του CERN και την κατάρτιση καθηγητών της ∆ευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης στη διάχυση της επιστήµης. Τέλος, εξετάσαµε την περίπτωση συµµετοχής του Εθνικού Κέντρου Ερευνας Φυσικών Επιστηµών ∆ηµόκριτος στο διεθνές δίκτυο εθνικών εργαστηρίων που συγκροτεί το CERN για τη διαµόρφωση µελλοντικών στόχων και πειραµάτων. Ολα τα παραπάνω θα εξειδικευτούν σε προσεχή συνάντηση µε την ηγεσία του CERN στη Γενεύη».
Η έµφαση που θέλει να δώσει η χώρα µας στη συνεργασία µε το CERN έχει να κάνει και µε την επικείµενη έναρξη πειραµάτων ακόµα µεγαλύτερων από αυτά που οδήγησαν στην επιβεβαίωση ύπαρξης του µποζόνιου Χιγκς (επονοµαζόµενου ως «σωµατίδιο του Θεού») το 2012, καθώς µέχρι το 2040 το CERN θα εστιάσει στην προσπάθεια ανίχνευσης και κατανόησης της λεγόµενης «σκοτεινής ύλης», η οποία εκτιµάται ότι είναι πενταπλάσια από την ύλη που γνωρίζουµε και µαζί µε τη σκοτεινή ενέργεια αποτελούν το -ακόµα- ανεξήγητο 95% του Σύµπαντος. Σε πιο… γήινο επίπεδο όµως, εξηγεί ο επιστηµονικός υπεύθυνος της χώρας στο CERN, Κ. Φουντάς, προκειµένου να ξεκινήσει η ανίχνευση της σκοτεινής ύλης, χρειάζεται µια µεγάλη αναβάθµιση: η ένταση της δέσµης στους επιταχυντές του CERN σχεδιάζεται να αυξηθεί κατά 7-10 φορές µέχρι το 2026, ενώ θα πρέπει να αλλάξουν και οι ανιχνευτές, κάτι που θα κοστίσει περίπου 250 εκατ. ελβετικά φράγκα.
Οι ελληνικές οµάδες, όπως εκτιµάται, θα φτιάξουν ανιχνευτές προϋπολογισµού γύρω στα 6 εκατ. ελβετικά φράγκα. Στο CERN απασχολούνται σήµερα πάνω από 200 Ελληνες επιστήµονες (µε κύρια ιδρύµατα από πίσω τους το Πολυτεχνείο, το ΑΠΘ, τα Πανεπιστήµια Πάτρας, Αθήνας, Ιωαννίνων, τον ∆ηµόκριτο κ.ά.), εκ των οποίων περίπου 45 είναι πανεπιστηµιακοί και οι υπόλοιποι µεταδιδακτορικοί – αποτελούν το 7% του συνόλου της κατηγορίας, δηλαδή 7 στους 100 µεταδιδακτορικούς φοιτητές στο CERN είναι Ελληνες διδακτορικοί (8%) και µεταπτυχιακοί (14%) φοιτητές. Τα οικονοµικά µεγέθη Οµως, εκτός από τη Φυσική υπάρχει και η Οικονοµία. Σύµφωνα λοιπόν µε τον σύνδεσµο επικοινωνίας των ελληνικών εταιρειών µε το CERN, αναπληρωτή καθηγητή στο τµήµα Φυσικής του Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων, Νικόλαο Μάνθο, το ύψος των προµηθειών του CERN σε ελληνικές εταιρείες για το 2018