Του Κυριάκου Παπαγεωργίου
Στα περπατήματά μας συμβαίνει να περνάμε ανάμεσα από δάση πινακίδων. Αυτοτελών ή εντειχισμένων. Κρεμασμένων ή πεταμένων. Πυροβολημένων ή και σκοπίμως παραμερισμένων.
Οι πινακίδες χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: Αυτές που είναι ενημερωτικές, εκείνες που είναι δεικτικές και οι άλλες που θεωρούνται διαλογικές.
Οι πινακίδες συμβαίνει να ομορφαίνουν τη ζωή μας. Συμβαίνει καμιά φορά ν’ αποτελούν όαση μέσα στο άνυδρο τοπίο της διαδρομικής ξηρασίας.
Αλλά συμβαίνει, μέσα στο φανατικό περιβάλλον που ζούμε, να είναι και πυροβολημένες, πεταμένες στο έδαφος ή βουλιαγμένες κάτω από λάσπες, πατουλιές ή θεριεμένα φύλλα.
Και τι δεν συμβαίνει με τις πινακίδες…
Εγώ πάντως τις αποκαθήλωνα, τις φωτογράφιζα και περιμάζευα έτσι τη φωνητική τους διάσταση. Ύστερα τις επανεγκαθιστούσα στο διαλογικό τους περιβάλλον, ανανεωμένες, με όλο το εύρος της φωνής και την εκφραστική τους δύναμη, ώστε ν’ ακούγονται και να φαίνονται από μακριά.
Όσο κι αν αυτό το μακριά είναι σχετικό…
Εδώ θα περιοριστώ σε πενήντα χαρακτηριστικές πινακίδες που η καθεμιά έχει και τον δικό της λόγο, έναν λόγο πληροφοριακό, συμβολικό ή και μυστήριο.
Στην αντιγραφή αυτή διατήρησα στο ακέραιο το συντακτικό και την ορθογραφία τους. Κι ακόμη τη στίξη και τα γράμματα (κεφαλαία ή μικρά, κατά περίπτωση).
Πριν όμως περιηγηθούμε το αχανές δάσος της πινακιδικής επικράτειας, ας δούμε το σημείο και την ταυτότητα του πολυαριθμότερου κυκλώνα πινακίδων. Βρίσκεται στη στροφή του παλιού δρόμου Λιβαδιάς – Λαμίας, για Οίτη, Παύλιανη και Μόρνο κι αποτελείται από είκοσι πινακίδες, ανεξάρτητες η μια από την άλλη, που η καθεμία δείχνει το δικό της προορισμό…
Και ιδού το δείγμα που προανέφερα:
Πινακίδα αριθμός 1
«Υπάρχει ζωή πριν το θάνατο?»
(Σε στενό της Αθήνας).
Πινακίδα, αριθμός 2
22 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1964 / ΑΦΙΕΡΩΜΑ / ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΚΑΙ ΝΟΤΗ / ΜΠΟΤΣΑΡΗ / ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ / ΤΗΣ ΘΥΣΙΑΣ ΣΕΛΤΣΟΥ / 28Απριλίου 1804
(Στην είσοδο της Μονής Σέλτσου).
Πινακίδα, αριθμός 3
Νίψον ανομήματα μη μόναν όψιν / Καρκινική επιγραφή / ΠΡΟΣ ΓΑΡ ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΝ ΕΚΒΑΝ / ΕΚΑΣΤΟΝ ΤΩΝ ΠΡΙΝ ΥΠΑΡΞΑΝΤΩΝ
/ ΚΡΙΝΕΤΑΙ / ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ
(Στη Σαμοθράκη).
Πινακίδα, αριθμός 4
ΕΔΩ ΣΕ ΤΟΥΤΟ ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΡΙΚΕΡΙ ΕΖΗΣΑΝ ΑΠΟ ΤΟ 1948 / ΕΩΣ ΤΟ 1953 ΠΕΝΤΕ ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΕΞΟΡΙΣΤΕΣ
(Στην είσοδο της Μονής).
Πινακίδα, αριθμός 5
Εδώ βρήκε τη γαλήνη με μια σφαίρα στην καρδιά / Ο ποιητής / ΚΩΣΤΑΣ Γ. ΚΑΡΥΩΤΑΚΗΣ / Στις 21 Ιουλίου 1928 / Γεννήθηκε στην Τρίπολη το 1896 / ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΕΡΙΗΓΗΤΙΚΗ ΛΕΣΧΗ / Τμήμα Πρεβέζης
(Στο πίσω λιμάνι της Πρέβεζας).
Πινακίδα, αριθμός 6
ΦΥΛΑΚΙΟ ΔΕΣΠΟΙΝΑΣ ΑΧΛΑΔΙΩΤΟΥ / 95 ΑΔΤΕ / ΚΥΡΑ ΤΗΣ ΡΩ
(Στη νησάκι της Ρω).
Πινακίδα, αριθμός 7
ΑΠΟ ΤΑ ΠΕΖΑ / Π Ο Ι Η Μ Α Τ Α / Ρετσίνα Εκάβη / Συνεταιρισμός Πεζών Ηρακλείου
(Στην είσοδο του Οινοποιητικού Συνεταιρισμού).
Πινακίδα, αριθμός 8
ΠΡΟΣ / ΚΑΤΑΡΡΑΧΤΕΣ ΗΛΙΟΧΩΡΙΟΥ / «ΜΠΑΛΤΑ ΝΤΙ ΣΤΡΙΓΓΑ» / Μήκος μονοπατιού προσπέλασης / 1.070 μ.
(Στην πλατεία του Ηλιοχωρίου).
Πινακίδα, αριθμός 9
ΑΒΟΡΙΤΗ ΚΡΥΑ ΒΡΥΣΗ / 1797 / Η ΠΑΤΡΙΣ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ ΜΟΥ ΕΙΝΑΙ ΑΠΌ ΕΝΑ ΧΩΡΙΟ / ΟΝΟΜΑΖΟΜΕΝΟ ΑΒΟΡΙΤΗ / ΕΓΩ ΓΕΝΝΗΘΗΚΑ ΕΞΩ ΕΙΣ ΕΝΑ ΧΩΡΑΦΙ ΜΑΣ / ΟΝΟΜΑΖΟΜΕΝΟ ΚΡΥΑ ΒΡΥΣΗ / ΕΙΧΕ ΠΑΕΙ Η ΜΗΤΕΡΑ ΜΟΥ ΝΑ ΜΑΖΩΞΕΙ / ΚΑΛΑΜΠΟΚΙΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΖΩΑ ΚΑΙ ΜΕ / ΓΕΝΝΗΣΕ ΕΚΕΙ ΚΑΙ ΜΕ ΤΥΛΙΞΕ ΜΕ ΤΙΣ / ΚΑΛΑΜΠΟΚΙΕΣ ΚΑΙ ΜΕ ΠΗΓΕ ΕΙΣ ΤΟ ΣΠΙΤΙ
ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗ / ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ
(Σ’ ένα δέντρο στην Κρύα Βρύση).
Πινακίδα, αριθμός 10
ΚΑΛΩΣ ΗΡΘΑΤΕ ΣΤΑ ΘΕΡΜΙΑ / ΠΑΡΑΚΑΛΩ ΑΝ ΘΕΛΕΤΕ ΝΑ ΠΑΡΑΜΕΙΝΕΤΕ / ΣΤΗΣ ΠΑΡΑΓΚΕΣ ΝΑ ΡΩΤΗΣΕΤΕ / ΚΑΡΟΠΟΥΛΟ
(Στην είσοδο του Φρακτού της Δράμας).
Πινακίδα, αριθμός 11
ΟΥΤΕ ΔΩ ΟΥΤΕ ΚΕΙ
(Στη Χώρα της Άνδρου).
Πινακίδα, αριθμός 12
Κ Ο Τ Τ Α Ν Η / 2 ΧΛΜ ΥΠΟΜΟΝΗ / Ε Υ Χ Α Ρ Ι Σ Τ Ο Υ Μ Ε / Κ Α Λ Ο Τ Α Ξ Ι Δ Ι
(Στο έσχατο Πομακοχώρι).
Πινακίδα, αριθμός 13
KYRIAKΟCΕΥ / ΛΑΒΕΣΤΑΤΟC / ΑΝΑΓΝΩCTHCK / EMOYTEYTHC / THCKTHCEΩC / YΠΕΡ / ΕΑΥΤΟΥΕΥΣΕΒΕΙΑC
(Σε θραυσμένη αναθηματική Πλάκα μέσα στον Αρχαιολογικό χώρο της Ολυμπίας).
Πινακίδα, αριθμός 14
Τον ήλιο, δες, Λυδία, πώς γέρνει ανάμεσα / στων καταρτιών το δάσος, / που αργοτρέμοντας / τις άπειρες κορφές σαλεύει μ’ έκσταση / στο θαύμα μπρος, που φλέγεται, της δύσης. / Α, πόσο, είναι μεθυστικό το λίκνισμα / των καραβιών που απλώνουνε στη θάλασσα / το ρίγος των μακρών σκιών, που πάλλονται / σαν κόμη εξαίσια, οι αύρες που ανεμίζουν. / Τον κύκλο δες, Λυδία, / που αστράφτει πύρινος,
στων καταρτιών μπλεγμένος το κυμάτισμα / σαν πορφυρή καρδιά πελώριου γίγαντος / που ένας μεγάλος πόθος τη φλογίζει / Γιώργος Βαφόπουλος (1903-1996)
(Σε τοίχο πολυκατοικίας της Θεσσαλονίκης).
Πινακίδα, αριθμός 15
Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α / ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ / ΑΠΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΗ / ΤΩΝ ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ / ΚΑΤΟΧΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΟΥ ΚΡΑΙΠΕ
(Σε πλακέτα στον τόπο της απαγωγής, Αρχάνες).
Πινακίδα, αριθμός 16
PARIS, J’ETAIME / NE DEMANDE PAS / POURQUOI
(Σε καρότσα φορτηγού).
Πινακίδα, αριθμός 17
ΠΡΟΣΟΧΗ / ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΑΣ / ΔΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ Η ΚΙΝΗΣΗ / ΠΕΡΑΝ ΤΩΝ ΠΙΝΑΚΙΔΩΝ / ΠΟΥ ΑΝΑΓΡΑΦΟΥΝ / «ΥΠΟΠΤΟΣ ΧΩΡΟΣ»
(Στη Γυάρο).
Πινακίδα, αριθμός 18
Η πρώτη ανταρτοομάδα στο βουνό / Τσαγκαράδα Πηλίου (1946)
(Στο Μουσείο Εθνικής Αντίστασης στο Κεφαλόβρυσο της Πίνδου).
Πινακίδα, αριθμός 19
ΣΥΜΦΩΝΗΤΙΚΟΝ
Εν Αθήναις την 9ην Ιουνίου 1944 ο κ. Νικόλαος Καζαντζάκης, λογο τέχνης, κάτοικος Αιγίνης, και ο κ. Στράτης Μυριβήλης, κάτοικος Αθηνών, ενεργών ως διευθυντής του υπό έκδοσιν περιοδικού «Καλλιτεχνική Ελλάδα» συνεφώνησαν μεταξύ τους τα εξής:
Ο κ. Ν. Καζαντζάκης έχει συγγράψει τραγωδίαν υπό τον τίτλον «Προμηθέας Πυρφόρος» η οποία είναι εντελώς ανέκδοτος. Το δικαίωμα της πρώτης δημοσιεύσεως του έργου του τούτου παραχωρεί και μεταβιβάζει δια του παρόντος εις το υπό του κ. Στρ. Μυριβήλη εκδοθησόμενον περιοδικόν αντί τιμήματος δρχ. 345.000.000.- τριακοσίων τεσσαράκοντα πέντε εκατομμυρίων – το οποίον και κατεβλήθη σήμερον αυτώ διά χειρός του κ. Στρ. Μυριβήλη.
(Στην είσοδο του σπιτιού του Καζαντζάκη στη Μυρτιά).
Πινακίδα, αριθμός 20
ΝΕΟΧΩΡΙ – ΠΕΤΡΩΤΟ (ΠΑΛΙΟΝΕΧΩΡΟ)
Το μονοπάτι της σπηλιάς που ενώνει το τοπικό διαμέρισμα Νεοχωρίου με το οικισμό Πετρωτό, οικισμός που παλιότερα ονομαζόταν Παλιονέχωρο, κατασκευάστηκε στα 1903. Την περίοδο αυτή πρόεδρος στο Νεοχώρι ήταν ο Νάσιος Μπαζιώνης και Δήμαρχος του τότε Δήμου Κλεπαϊδος, στον οποίο υπαγόταν το Νεοχώρι ήταν Κωσταντάκης Σισμάνης.
Η αράδιαση (το πηγαινέλα) γινόταν ολόρεμα από το ρέμα του Κλινοβίτη. Επειδή όμως το ρέμα κατέβαζε νερά, αποφασίστηκε να γίνει το πέρασμα από γιδόστρατο που κι αυτό ήταν επικίνδυνο, γιατί και τα γίδια ακόμη ή γκρεμίζονταν ή ζωνακιάζονταν (παγιδεύονταν) σε δύσβατες τοποθεσίες και τάτρωγαν ζωντανά τα όρνια.
Το μονοπάτι της Σπηλιάς είναι ένα μέτριας δυσκολίας μονοπάτι, όμως εάν κάποιος αποφασίσει να το διασχίσει, θα αποζημιωθεί από το μαγευτικό τοπίο και την άγρια ομορφιά της φύσης.
(Στο διάσελο Κλεπών – Αράχωβας).
Πινακίδα, αριθμός 21
Αρχήν δε τη κατοικήσει του Ορους / γέρων τις πρώτος κατώκησε εκείσε / την κλήσιν έχω πάππος και δια τούτο / Π α π ί κ ι ο ν… / Ακάκιος Σαββαϊτης, 13ος αιών
(Στην Κομοτηνή).
Πινακίδα, αριθμός 22
Όταν το τελευταίο δέντρο θάχει κοπεί και / ο τελευταίος ποταμός δηλητηριαστεί / και πεθάνει το τελευταίο ψάρι / τότε ο άνθρωπος θ’ ανακαλύψει / ότι δεν τρέφεται κανείς με χρήματα / [GREEN PEACE]
(Στον Αλιάκμονα)
Πινακίδα, αριθμός 23
ΒΕΑΤΕΝ FATEN / Cofee-Sandwiches-Grepe
(Στο Περιστέρι).
Πινακίδα, αριθμός 24
ΠΡΟΣ ΟΙΚΙΑ ΑΓΓ. ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΥ / ΚΗΠΟΘΕΑΤΡΟ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΥ / ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ / ΑΠΟΛΛΩΝ
(Σε στενό της Λευκάδας).
Πινακίδα, αριθμός 25
Εχουμε τις Καλύτερες Ακτές του Κόσμου. / Γιατί όχι και τις Καθαρότερες!!! / Οφιούσα Καφέ
(Στην Παναγιά Κανάλα).
Πινακίδα, αριθμός 26
ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟΝ
Κανόνας πίστεως και εικόνας πραότητος / εγκρατείας Διδάσκαλου ανέδειξέ σε / τη ποίμνη σου η των πραγμάτων αλήθεια / δια τούτο εκτήσω τη ταπεινώσει τα υψηλά / τη πτωχεία τα πλούσια / Πάτερ Ιεράρχα Νικόλαε / πρέσβευε Χριστώ τω Θεώ / σωθήναι τας ψυχάς ημών
(Στα Τζουμέρκα).
Η συνέχεια στο αυριανό φύλλο…