Το ιστορικό προηγούμενο με τη φονική επίσκεψη της ισπανικής γρίπης στη Μαγνησία το μακρινό 1918, προσφέρει πολύτιμα διδάγματα σε σχέση με την πανδημία του νέου κορωνοϊού που βρίσκεται τώρα σε εξέλιξη. Ο εκπαιδευτικός Αριστείδης Παπαδόπουλος συγκρίνει το χθες με το σήμερα, αποκαλύπτοντας παράλληλα τον λόγο που η περιοχή μας δοκιμάστηκε σκληρά πριν από έναν και πλέον αιώνα.
Ο λιμός που έπληξε το 1917 τον Βόλο και τα χωριά του Πηλίου, εξαιτίας του… συμμαχικού αποκλεισμού από τις δυνάμεις της Αντάντ στα ταραγμένα χρόνια του Εθνικού Διχασμού, οδήγησε στον θάνατο πολλούς κατοίκους της Μαγνησίας. Ο οικονομικός «στραγγαλισμός» της Θεσσαλίας έφερε πολύ κόσμο στα όρια της εξαθλίωσης. Η πείνα και οι κακουχίες επιβάρυναν την υγεία του εγχώριου πληθυσμού, που λίγους μήνες αργότερα βρέθηκε εκτεθειμένος στην πανδημία της ισπανικής γρίπης του 1918.
Ο κ. Αριστείδης Παπαδόπουλος, συνταξιούχος δάσκαλος από τον Άγιο Βλάσιο Πηλίου και μέλος της Εταιρείας Θεσσαλικών Ερευνών, ο οποίος επιμελείται επίσης το ιστολόγιο «Άνω Λεχώνια» (anolehonia.blogspot.com) και παράλληλα είναι ένας από τους διαχειριστές της ομάδας στο Facebook «Το Πήλιο στο πέρασμα του χρόνου», σε άρθρο που δημοσίευσε στο παρελθόν ασχολήθηκε με τον λιμό του 1917 και τις ολέθριες επιπτώσεις του στην περιοχή της Μαγνησίας.
«Η χειροτέρευση των συνθηκών διαβίωσης στον Βόλο και το Πήλιο από τον αποκλεισμό που εφάρμοσαν οι Αγγλογάλλοι το 1917, έδωσε τη χαριστική βολή σε αρκετούς, ιδίως στα φτωχότερα στρώματα, αφού το ξέσπασμα της νόσου γύρω στο τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, στον τόπο μας άφησε πίσω ακόμη μεγαλύτερο αριθμό θυμάτων από την πείνα, που δεν ξεπεράστηκε παρότι το καλοκαίρι της ίδιας χρονιάς άρχισε η διανομή σιτηρών με δελτία. Ακολούθησε ένας σφοδρός χειμώνας, που βρήκε τους πάντες εξασθενημένους, ενώ από τα μισά του 1918 αρχίσαμε να έχουμε απώλειες λόγω της εμφάνισης της γρίπης», σημείωσε με νόημα ο κ. Παπαδόπουλος, ο οποίος στη συνέχεια αναφέρθηκε στη λογοκρισία που υπήρχε τότε: «Η πανδημία της ισπανικής γρίπης συνέπεσε με τις πολεμικές επιχειρήσεις κι έτσι στις στήλες των εφημερίδων δεν μπορούμε να εντοπίσουμε εύκολα πολλά στοιχεία. Ήταν αναπόφευκτη η λογοκρισία και πολλά κράτη δεν ήθελαν να δημοσιοποιήσουν την εικόνα που επικρατούσε πραγματικά. Πολλά πιστοποιητικά θανάτου του 1917 που εντόπισα σε χωριά του Πηλίου, ανέφεραν ως αιτίες την αθρεψία και την ασιτία, αλλά σε αντίστοιχα έγγραφα του 1918 πολλοί θάνατοι χρεώνονται στη γρίπη».
Ορισμένα από τα μέτρα που λήφθηκαν πριν από 102 χρόνια, παρουσιάζουν μεγάλες ομοιότητες με τα σημερινά. «Το 1918 υπήρχε απαγόρευση κυκλοφορίας, αλλά για τις βραδινές ώρες. Επίσης γίνονταν συστάσεις για την ατομική υγιεινή, ενώ και τότε έβγαιναν συνεργεία του Δήμου και έκαναν απολυμάνσεις δημόσιων χώρων, σε μία προσπάθεια ελέγχου της διασποράς της νόσου», τόνισε ο κ. Παπαδόπουλος, ο οποίος όμως στη συνέχεια υπογράμμισε και βασικές διαφορές: «Πρέπει να αναλογιστούμε τις ιατρικές συνθήκες που επικρατούσαν στις αρχές του 20ού αιώνα. Η χορήγηση κινίνου ήταν πανάκεια και δεν υπήρχαν διαθέσιμα άλλα φάρμακα για την αντιμετώπιση της γρίπης, ενώ οι ενέσεις σουμπλιμέ, δηλαδή ο διχλωριούχος υδράργυρος που είχε αντισηπτικές ιδιότητες, άρχισαν να εφαρμόζονται αργότερα. Στην Ελλάδα η ιατρική τεχνολογία βρισκόταν ακόμη πολύ πίσω και γι’ αυτό βλέπουμε ότι τότε εμφανίστηκαν πολλοί κομπογιαννίτες, που υπόσχονταν ότι θα θεράπευαν τους αρρώστους από γρίπη. Επίσης, κάτι άλλο που παρατηρείται εκείνη την εποχή, είναι η μεταφυσική θεώρηση των πραγμάτων. Γίνονται πολλές λιτανείες, όπως και παρακλήσεις για την προστασία της πόλης, του στρατού και του κόσμου φυσικά».
Όσο για το πότε η τοπική κοινωνία επανήλθε στην κανονικότητα; «Τον Νοέμβριο του 1918 ο αριθμός των κρουσμάτων έφτασε στο αποκορύφωμά του, χωρίς φυσικά να ξεχνάμε ότι η ιδιαιτερότητα της Μαγνησίας και η δριμύτητα της ισπανικής γρίπης στα μέρη μας, οφειλόταν στον λιμό που είχε προηγηθεί. Από εκεί και πέρα άρχισε η ύφεση, ύστερα από ένα τρίμηνο περίπου έξαρσης της νόσου», κατέληξε ο φιλίστορας εκπαιδευτικός.