Με σοβαρές ενστάσεις από την Επιστημονική Επιτροπή της Βουλής μπαίνει αύριο προς ψήφιση στην ολομέλεια της Βουλής το νομοσχέδιο για «τον έλεγχο της δόμησης και την προστασία του περιβάλλοντος».
Η Επιστημονική Επιτροπή εγείρει θέματα κινδύνους αντισυνταγματικότητας για την μεταφορά συντελεστή δόμησης έστω και στον ίδιο ή όμορο δήμο αλλά και την «άδεια νοµιµοποίησης».
Τι προβλέπει το νομοσχέδιο
Μεταξύ άλλων στο νομοσχέδιο προστέθηκε ρύθμιση που προβλέπει ότι όποιος αυτοβούλως αμέσως μετά την καταγραφή του ως αυθαιρέτου κατεδαφίζει το αυθαίρετο, σαν κίνητρο για να το κατεδαφίσει, δεν θα πληρώνει το πρόστιμο ανέγερσης, θα πληρώνει μόνο παράβολο 500 €. Δηλ αν το κατεδαφίσει αυτοβούλως, τότε δεν πληρώνει το πρόστιμο αρκεί να το κατεδαφίσει.
Ειδικότερα όσοι έχτισαν αυθαίρετο μετά τις 28 Ιουλίου 2011 θα καταβάλουν πρόστιμο μόλις 500 ευρώ , εφόσον οι ιδιοκτήτες τους έχουν ενημερώσει με υπεύθυνη δήλωση το Τοπικό Παρατηρητήριο ότι θα προχωρήσουν σε κατεδάφιση ή αποκατάσταση της αυθαιρεσίας. Η κατεδάφιση θα πρέπει να γίνει εντός 30 ημερών από τη σύνταξη της έκθεσης αυτοψίας που έχει κάνει η αρμόδια αρχή.
Ενώ για πρώτη φορά προβλέπεται, κατ΄ εξαίρεση, η υπαγωγή σε ρυθμίσεις τακτοποίησης αυθαιρέτων, εκείνων των κτισμάτων, των οποίων οι οικοδομικές άδειες ή και οι αναθεωρήσεις τους ακυρώθηκαν μεν με αμετάκλητη απόφαση του αρμόδιου διοικητικού δικαστηρίου, αλλά χωρίς να έχουν υποβληθεί για την έκδοσή τους ψευδή ή αναληθή στοιχεία.
Διευρύνονται οι κατηγορίες όσων δικαιούνται εκπτώσεις σε παράβολα και πρόστιμα
Με το νέο νόμο για τον έλεγχο της δόμησης και την προστασία του περιβάλλοντος, διευρύνονται τα κοινωνικά κριτήρια σε μακροχρόνια ανέργους, που πλέον θα καταβάλουν το 30% του προστίμου, καθώς επίσης και σε δικαιούχους επιδόματος κοινωνικής αλληλεγγύης, που θα καταβάλουν το 20% του προστίμου. Σημαντική, επίσης και για τις δύο ομάδες, είναι η απόφαση για διετή αναστολή καταβολής των δόσεων. Προβλέπεται επίσης, μείωση του ενιαίου ειδικού προστίμου σε ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού.
Επίσης, μειώνονται πλέον στο μισό τα παράβολα για όλες τις περιπτώσεις, εκτός από την τελευταία που παραμένει ίδιο.
Ειδικότερα, στα 250 ευρώ ανέρχεται πλέον το παράβολο για αυθαίρετη κατασκευή/χρήση μέχρι 100 τμ, 500 ευρώ για κτίριο/χρήση άνω των 100 τμ και μέχρι 500 τμ, 1.000 ευρώ για κτίριο/χρήση άνω των 500 τμ και μέχρι 2.000 τμ, 4. 000 ευρώ για κτίριο/χρήση άνω των 2.000 τμ και μέχρι 5.000 τμ, 10.000 ευρώ για κτίριο/χρήση μεγαλύτερα των 5.000 τμ.
Εξακολουθούν να ισχύουν οι μειώσεις για ΑμΕΑ, που καταβάλλουν το 15% -20% του προστίμου ανάλογα με το ποσοστό αναπηρίας (για 80% και 67%) και το εισόδημα (με ατομικό εισόδημα έως 40.000 ευρώ ή οικογενειακό εισόδημα έως 60.000 ευρώ για την πρώτη περίπτωση και 18.000 ή 24.000 ευρώ, αντίστοιχα, για τη δεύτερη περίπτωση).
Για παλιννοστούντες ομογενείς και πολύτεκνους που καταβάλουν το 20% του προστίμου οι πρώτοι και το 20%-50% οι δεύτεροι.
Τρίτεκνοι με ατομικό εισόδημα έως 25.000 ευρώ ή οικογενειακό εισόδημα έως 40.000 ευρώ, καταβάλλουν ποσοστό 30% του προστίμου, ενώ οι διατάξεις αυτές εφαρμόζονται και για τις μονογονεϊκές οικογένειες.
Πολύτεκνοι με ατομικό εισόδημα έως 40.000 ευρώ ή οικογενειακό εισόδημα έως 80.000 ευρώ, καταβάλλουν ποσοστό 20% του ενιαίου ειδικού προστίμου. Πολύτεκνοι με δευτερεύουσα κατοικία (επιφάνεια μικρότερη των 80 τμ), καταβάλλουν 50% του προστίμου.
Το ενιαίο ειδικό πρόστιμο μειώνεται, επίσης, επιπλέον κατά 20% εάν η αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση υπαχθεί μέσα στο πρώτο εξάμηνο από τη ψήφιση του νομοσχεδίου, επιπλέον κατά 10% εάν υπαχθεί μέσα στο δεύτερο εξάμηνο από την ψήφιση του νομοσχεδίου και επιπλέον κατά 10% εφόσον υποβληθεί η μελέτη στατικής επάρκειας ταυτόχρονα με τη δήλωση υπαγωγής.
Εάν για την υπαγωγή αυθαίρετων ολοκληρωθούν οι προβλεπόμενες εργασίες προσαρμογής: α) με βάση την απόφαση της Επιτροπής Ελέγχου Αυθαίρετων Κατασκευών ή β) με βάση την απόφαση του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής ή του Περιφερειακού Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής ή του Κεντρικού Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής για τις αυθαίρετες κατασκευές ή χρήσεις σε διατηρητέα κτίρια, τότε το ενιαίο ειδικό πρόστιμο μειώνεται κατά το κόστος των εργασιών προσαρμογής και μέχρι 50% αυτού, εξαιρούμενου του παραβόλου εφόσον προσκομιστεί βεβαίωση της Επιτροπής ή των Συμβουλίων ότι οι εργασίες προσαρμογής υλοποιήθηκαν προσηκόντως.
Εάν για την υπαγωγή αυθαίρετων ολοκληρωθούν οι προβλεπόμενες εργασίες στατικής ενίσχυσης με την εκπόνηση στατικής μελέτης, το ενιαίο ειδικό πρόστιμο μειώνεται κατά:
α) 60% σε περιοχές σεισμικής επικινδυνότητας 3,
β) 50% σε περιοχές σεισμικής επικινδυνότητας 2,
γ) 30% σε περιοχές σεισμικής επικινδυνότητας 1.
Μείωση 30% με 50% (ανάλογα με τα τετραγωνικά) θα ισχύσει για κτίσματα που ολοκλήρωσαν την ενεργειακή αναβάθμιση, ενώ έκπτωση 20% προβλέπεται για όσους πληρώσουν εφάπαξ και 10% για όσους καταβάλουν το 30% του προστίμου.
Επίσης, μειώνονται, τα πρόστιμα για τα κτίσματα που δεν έχουν οικοδομική άδεια, αλλά έχουν υπερβάσεις δόμησης μικρότερες από 100 έως 500 τμ.
Επίσης, για αυθαίρετες κατοικίες που έχουν κατασκευασθεί μεταξύ 1983-1993, αυθαίρετα σε περιοχές εκτός σχεδίου και στις οποίες εκκρεμεί η έγκριση πολεοδομικής μελέτης -αυθαίρετα υπόγεια – εσωτερικούς εξώστες (πατάρια) – σοφίτες, στάσιμους οικισμούς κάτω των 500 κατοίκων που δεν είναι παραλιακοί και κοντά σε χιονοδρομικά κέντρα και που έχουν κατασκευασθεί πριν από το 1993.
Επιπλέον, δίνεται η δυνατότητα να μειωθεί κατά 20% η οφειλόμενη εισφορά ενός ιδιοκτήτη ακινήτου για ακίνητα που μπαίνουν στο σχέδιο πόλης.
Σημειώνεται επίσης, ότι μείωση προστίμου δεν ισχύει, εφόσον πριν από την ημερομηνία υπαγωγής, εντοπιστούν οι αυθαίρετες κατασκευές ή οι αλλαγές χρήσης από το αρμόδιο Παρατηρητήριο.
Στην περίπτωση αυτή, το ενιαίο ειδικό πρόστιμο αυξάνεται σε κάθε περίπτωση κατά 20%.
Το ενιαίο ειδικό πρόστιμο αυξάνεται επίσης κατά 10%, αν η αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση υπαχθεί στις διατάξεις του παρόντος το τρίτο εξάμηνο από την ψήφιση του παρόντος, κατά 20%, αν η αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση υπαχθεί στις διατάξεις του παρόντος το τέταρτο εξάμηνο από τη ψήφιση του παρόντος, κατά 10% αν η αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση ευρίσκεται σε περιοχές προστασίας για τις οποίες έχουν εκδοθεί και ισχύουν προεδρικά διατάγματα καθορισμού όρων δόμησης.
Τέλος, εξακολουθούν να ισχύουν οι απαγορεύσεις υπαγωγής των αυθαιρέτων που βρίσκονται σε αιγιαλούς, δάση, ρέματα, κοινόχρηστους χώρους, αρχαιολογικούς χώρους κλπ, ενώ αυξάνονται τα πρόστιμα σε περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές που καλύπτονται από ειδικά διατάγματα προστασίας (περιοχές NATURA κλπ).
Φρένο στην μεταφορά συντελεστή δόμησης
Η ρύθμιση για την μεταφορά συντελεστή δόμησης για ακίνητα και ιδιοκτησίες που βρίσκονται στον ίδιο ή όμορο δήμο που έχει ενταχθεί στο νομοσχέδιο προκαλεί ενστάσεις από την Επιστημονική Υπηρεσία της Βουλής. Όπως επισημαίνει το ΣτΕ έχει κρίνει τις δύο αντίστοιχες νομοθετικές απόπειρες του παρελθόντος (1994 και 2002) ως αντισυνταγματικές.
“Συγκεκριμένως, η νομολογία του ΣτΕ έχει δεχθεί ότι η μεταφορά του συντελεστή δόμησης “….δεν είναι συνταγµατικώς επιτρεπτή σύµφωνα µε το άρθρο 24 παρ. 1 και 2 Σ, εφόσον πραγµατοποιείται σε περιοχές που δεν έχουν ειδικώς προκαθορισθεί και οργανωθεί µε αντικειµενικά κριτήρια χωροταξικής και πολεοδοµικής φύσεως ως κατάλληλες ζώνες για το σκοπό αυτό, όπως συµβαίνει µε τις Ζώνες Αγοράς Συντελεστών (ΖΑΣ)” (ΣτΕ 1781-1783/1991)”
Επίσης επισημαίνεται ότι η θέσπιση και διαφοροποίηση των όρων δόµησης και χρήσης των ακινήτων που περιλαµβάνονται στη χωροταξική ρύθµιση δεν επιτρέπεται να γίνεται κατά τρόπο περιστασιακό, αλλά επιβάλλεται να εντάσσεται στον πολεοδοµικό σχεδιασµό, να υπηρετεί τους στόχους του και να εναρµονίζεται µε τις κατευθύνσεις του..”. (ΣτΕ Ολ 6070/1996, ΣτΕ 2874/2015)”. Για τους λόγους αυτούς η επιστημονική επιτροπή της Βουλής εξηγεί πως “θα ήταν ίσως σκόπιµο να αναφέρεται ρητώς στις προτεινόµενες διατάξεις ο επιτρεπόµενος µέγιστος συντελεστής υλοποίησης δόµησης, χωρίς πάντως να είναι επιτρεπτή η εν λόγω πραγµατοποίηση της µεταφοράς συντελεστή δόµησης σε όµορους δήµους (άρθρο 68 νσχ). Επίσης, πρέπει να τίθενται οι κανόνες καθορισµού ζωνών υποδοχής συντελεστή από τους δήµους, του ανώτατου ύψους Σ.Δ. του οποίου δεν πρέπει να γίνεται υπέρβαση (άρθρο 72), καθώς και οι κανόνες καθορισµού της αποζηµίωσης προς τον δικαιούχο τίτλου µεταφοράς συντελεστή µέσω της Τραπέζης ΔΔΚΧ (άρθρο 79 του νσχ)”.
Η Επιστημονική Υπηρεσία της Βουλής εκφράζει επιφυλάξεις και για τις ρυθμίσεις που αφορούν τις άδειες νομιμοποίησης, και την υπαγωγή στις νέες διατάξεις των αυθαιρέτων που ανήκουν στην κυριότητα του δημοσίου και βρίσκονται σε δάση, αιγιαλούς ή αρχαιολογικούς χώρους επισημαίνοντας τον κίνδυνο αθρόας νομιμοποίησης αυθαίρετων ακινήτων σε βάρος του περιβάλλοντος.
«Οι κατηγορίες των υπαγόμενων περιπτώσεων, που εξαιρούνται από τη γενική απαγόρευση του άρθρου 89 (δάση, δασικές και αναδασωτέες εκτάσεις, αιγιαλός, αρχαιολογικοί χώροι, ρέματα κ.λπ.) είναι πλείονες και περιλαμβάνουν κατασκευές και εγκαταστάσεις χιονοδρομικών κέντρων και ορεινών καταφυγίων δημοσίου ενδιαφέροντος, λιμενικές εγκαταστάσεις παντός είδους και κτήρια εντός χερσαίας ζώνης λιμένα, που ανήκουν στο δημόσιο ή σε δημόσια αρχή ή έχουν παραχωρηθεί στους δήμους, κατασκευές και εγκαταστάσεις καθ’ υπέρβαση νόμιμης άδειας σε εγκεκριμένους χώρους οργανωμένης υπαίθριας δασικής αναψυχής, οι οποίες έχουν κατασκευασθεί από Ο.Τ.Α ή άλλη δημόσια αρχή, χωρίς την έγκριση της αρμόδιας για την έκταση δασικής υπηρεσίας. Στην ανωτέρω περιπτωσιολογία, και προκειμένου οι σχετικές διατάξεις να µην προσκρούουν στο άρθρο 24 του Συντάγματος, σκόπιμο είναι να ερευνάται κάθε φορά το ειδικό καθεστώς το οποίο διέπει το προς ρύθμιση ακίνητο, ώστε να αποφευχθεί η αθρόα νομιμοποίηση ακινήτων σε βάρος όχι µόνο του πολεοδομικού κεκτημένου, αλλά και περιβαλλοντικώς ευαίσθητων τόπων όπου δεν φαίνεται να υποβάλλεται συγκεκριμένος τύπος μελετών ούτε για προστατευόμενα είδη ούτε για προστατευόμενες περιοχές», τονίζουν χαρακτηριστικά οι συντάκτες της Έκθεσης.
Πηγή: The TOC