Σήμερα κυκλοφορεί και επίσημα το νέο έργο του Θωμά Ψύρρα, που τιτλοφορείται «Τι απομένει απ’ τη φωτιά» (Εκδόσεις Μεταίχμιο). Έπειτα από μία πενταετία, ο Λαρισαίος συγγραφέας επανέρχεται με ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα, το οποίο έχει τη μορφή επιστολής και εξιστορεί τις περιπέτειες ενός Αρμένιου, γεννημένου στον Αμπελώνα, που κατέληξε στο Μπουένος Άιρες της Αργεντινής, ύστερα από μία βασανιστική πορεία που άφησε ανεπούλωτες πληγές στην ψυχή του. Η ιστορία που επινόησε ο Ψύρρας, διατρέχει το μεγαλύτερο μέρος του 20ού αιώνα και εξελίσσεται σε μία πυκνή επισκόπηση των γεγονότων που «σημάδεψαν» τα χρόνια εκείνα, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στον υπόλοιπο κόσμο.
O 68χρονος συγγραφέας και πρώην βουλευτής Λάρισας με τη Δημοκρατική Αριστερά (το 2012, μάλιστα, συνυπήρξε στην κοινοβουλευτική ομάδα της ΔΗΜΑΡ με τον Πάρι Μουτσινά από τον Βόλο), υπογράφει ένα βιβλίο που είναι δομημένο κατά τέτοιο τρόπο, ώστε ο αναγνώστης να μην το αφήνει από τα χέρια του μέχρις ότου φτάσει στην τελευταία σελίδα. O πρωταγωνιστής υπόκειται σε απίστευτους διωγμούς, βιώνει την εξορία, φυλακίζεται άδικα και νιώθει στο πετσί του τον πόνο της προσφυγιάς. Και παρότι μιλάμε για μυθοπλασία, κάλλιστα η ζωή του ήρωα θα μπορούσε να είναι πραγματική. «Η ιστορία του αιώνα μου είναι μια πεδιάδα με ερείπια. Κατοικείται από ανώνυμα θύματα κι από νικημένους σε χαμένες μάχες», γράφει μεταξύ άλλων ο Θωμάς Ψύρρας, ο οποίος μάλιστα με τα τεκταινόμενα στην Ουκρανία γίνεται – άθελά του- τρομακτικά επίκαιρος, υπενθυμίζοντας σε όλους μας ότι η Ιστορία επαναλαμβάνεται.
«H υπόθεση παρουσιάζεται με τη μορφή μίας επιστολής, που συντάσσει ο πρωταγωνιστής και παραθέτει τη μαρτυρία της ζωής του, γραμμένη σε πρώτο πρόσωπο», εξήγησε ο συγγραφέας και συμπλήρωσε: «Η ιστορία αυτή, κάλλιστα, γινόταν ένα μεγάλο μυθιστόρημα. Ήταν, όμως, επιλογή μου να περιορίσω την έκταση, γιατί με ενδιέφερε να γράψω ένα πυκνό βιβλίο, το οποίο θα θέτει μία σειρά από ζητήματα. Για παράδειγμα, η προσφυγιά και όλες οι μορφές που μπορεί να πάρει. Ο ξεριζωμένος, ο εκπατρισμένος, ο φυγάς, ο ξένος ακόμη και στον τόπο που γεννιέται. Ειδικά για το τελευταίο, έχουμε να κάνουμε με τις πολλαπλές ταυτότητες ενός ανθρώπου, ο οποίος γεννήθηκε στην Ελλάδα και λόγω της αρμενικής καταγωγής του είναι ξένος στα μέρη που μεγάλωσε. Τίθενται μία σειρά από ζητήματα, του στυλ «Ποιος είμαι εγώ;» ή «Τι σημαίνει πατρίδα;». Επίσης και ο τίτλος δεν είναι τυχαίος. Υποκρύπτει ένα ερώτημα, που ο κάθε αναγνώστης καλείται να απαντήσει διαβάζοντας το βιβλίο».
Τα παθήματα του Αρτέμ Αμπαριάν δεν διαφέρουν από τα πραγματικά βιώματα πολλών συμπατριωτών μας, ειδικά στο ταραγμένο πρώτο μισό του περασμένου αιώνα. «Είναι χαρακτηριστική περίπτωση. Όπως στον Οιδίποδα, που λέει: «Τα κρίματά μου, τα έπαθα. Δεν τα έκανα». Έτσι και ο ήρωας. Δεν υπήρξε φταίχτης πουθενά. Εντούτοις, πάθαινε διαρκώς, λόγω των «στροφών» που έπαιρνε κάθε τόσο η Ιστορία, παρότι ξεκίνησε ως ένας ενθουσιώδης κομμουνιστής, ο οποίος αναζητούσε την ουτοπία που θα άλλαζε τον κόσμο. Υπήρξε έρμαιο της Ιστορίας και αυτό είναι το θέμα. Η Ιστορία ουδέποτε ενδιαφέρθηκε για τα μεμονωμένα άτομα. Σαρώνει τα πάντα. Το βλέπουμε να επαναλαμβάνεται τώρα στην Ουκρανία».
Όσο για το εάν επουλώνονται οι πληγές σ’ έναν άνθρωπο, ο οποίος έχασε την ψυχή του; «Απλούστατα δεν μιλάς γι’ αυτές. Δεν αρκούν τα λόγια για να περιγράψουν αυτά που νιώθεις. Ας θυμηθούμε τους κρατούμενους, οι οποίοι επέζησαν από το Άουσβιτς και δεν είχαν το κουράγιο να μιλήσουν ακόμη και στα ίδια τα παιδιά τους. Πώς να μιλήσεις τη φρίκη που έζησες τότε και να σε αντιληφθεί ο συνομιλητής σου;», κατέληξε με νόημα ο κ. Ψύρρας.