Συγγραφέας και ερευνητής, μουσικός και ταξιδευτής του λογισμού και των ονείρων ο Θωμάς Κοροβίνης μάς παρουσιάζει τις πόλεις και τους τόπους που του έθρεψαν τον νου και τον ανέθρεψαν… Το νέο του βιβλίο «Θεσσαλονίκη – Κωνσταντινούπολη – Ανατολή» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Άγρα», θα παρουσιάσει σήμερα Τετάρτη 22 Ιουνίου, στις 8.30 το βράδυ στον Βόλο, στο βιβλιοπωλείο «Χάρτα», προσφέροντας για μια ακόμη φορά στους φίλους και φανατικούς του αναγνώστες να απολαύσουν τον εκφραστικό του λόγο, τη μοναδική του φωνή, τον ίδιο να μιλάει για όσα έζησε και ζει, για όσα σκέφτεται και ονειρεύεται. Ο Θωμάς Κοροβίνης μιλάει στη «Θ» για τις πόλεις της ζωής και των ονείρων του, την Κωνσταντινούπολη και τη Θεσσαλονίκη. Η γενναιοδωρία που τον χαρακτηρίζει, του επέτρεψε να μιλήσει για όλα αυτά απαντώντας με άνεση και χαρά σε απορίες και ερωτήσεις…
Συνέντευξη
ΛΟΪΖΟΣ ΑΣΒΕΣΤΑΣ
«Εγώ εδώ γεννήθηκα» γράφετε στην εισαγωγή του βιβλίου σας «Θεσσαλονίκη – Κωνσταντινούπολη – Ανατολή» αναφερόμενος στα αισθήματά σας όταν όπως λέτε πατήσατε το πόδι σας για πρώτη φορά στην Πόλη… Πού αποδίδετε αυτή την έλξη που έγινε έρωτας κι αγάπη, πάθος και μανία, ατέρμονη εξάρτηση;
Η έλξη που ένιωσα για την Πόλη ήταν αφοπλιστική, ακαταμάχητη. Της παραδόθηκα λοιπόν, ήταν το κισμέτι μου. Βρέθηκα στη για αιώνες διαχρονική πρωτεύουσα του πνευματικού ελληνισμού, που είχε χάσει πια τα πρωτεία, αλλά σε κάθε σου βήμα, με βλέμμα φιλέρευνο, μπορείς να ανακαλύψεις επιβιώματα, ισχνά ή ισχυρά, της άλλοτε ακμάζουσας Ρωμιοσύνης. Από την άλλη πλευρά είχα τη εξαιρετική ευκαιρία να διευρύνω τους ορίζοντές μου και να κερδίσω μια πρόκριση καθώς ζυμώθηκα στον κοσμοπολιτισμό μιας διαχρονικής μεγαλούπολης, με ανεξάντλητο ενδιαφέρον να την κατακτήσω, τη μοναδική αυτή ιστορική μητρόπολη που απλώνεται σε δύο ηπείρους. Παράλληλα είχα τη δυνατότητα να αποθησαυρίσω γνώσεις, ποικίλες ανθρωπογνωστικές και προσωπικές εμπειρίες και να συγκεντρώσω υλικό για τις έρευνές μου ανεκτίμητο, που δεν μου φτάνουν δέκα ζωές για να το αποτιμήσω, να το αξιολογήσω και να το αξιοποιήσω δημιουργικά.
Το νέο σας βιβλίο συνδυάζει τη σχέση με τους τόπους που όρισαν και ουσιαστικά εξουσίασαν τη σκέψη και τη ζωή σας… Τι σας οδήγησε σε αυτόν τον συγγραφικό συγκερασμό;
Έχει σημασία να μπορεί κάποιος φτιάχνοντας ένα μωσαϊκό, ένα συναξάρι, από ποικιλόμορφες γραπτές καταθέσεις, οι οποίες όλες μαζί αποτελούν ένα παζλ της προσωπικής του μυθολογίας σε σχέση με την ανθρωπογεωγραφική του αναζήτηση, τα κοινωνικά του βιώματα και τη μαθητεία του δίπλα σε σημαντικές προσωπικότητες της εποχής μας, να μπορεί να κάνει μετόχους της και άλλους ανθρώπους.
Πιστεύετε ότι εάν γεννιόσασταν σε άλλον τόπο κι αν μεγαλώνατε αλλού η ζωή σας θα είχε διαφορετική πορεία ή θα αντλούσατε και από εκεί αντίστοιχα ερεθίσματα κι ανάλογη έμπνευση;
Είμαι φύση ανήσυχη, ακούραστη και δυναμική και πολύ παραγωγικός και ακάματος δημιουργός με μεγάλη βεντάλια πολιτιστικού έργου. Όπου και να φύτρωνα, καθώς είμαι ανθρωποκεντρικός, θα συναντούσα ή θα εφεύρισκα ερεθίσματα. Το πηγάδι μου είναι βαθύ, αστείρευτο. Οπωσδήποτε, όμως, οι συμπτώσεις έχουν διαμορφώσει την ταυτότητά μου, η Πόλη και η Θεσσαλονίκη ορίζουν το είναι μου, και, παρόλο που αλλοτριώνονται και οι δύο ακολουθώντας τους συρμούς της φτήνιας και της πολιτιστικής υποβάθμισης που χαρακτηρίζουν την εποχή μας, εντούτοις επιμένω να υπηρετώ με απέραντο μεράκι την ανάδειξη της παρελθούσας ομορφιάς και της δόξας τους με το δημιουργικό μου έργο.
Είναι τελικά τύχη (και με την έννοια του τυχαίου) ο τόπος και οι άνθρωποι στη ζωή μας… Εσείς είχατε τη χαρά να έχετε εκλεκτούς δασκάλους που έγιναν και συνοδοιπόροι της ζωής σας, φίλοι σας… Ο εκλεκτικισμός με την απόδοση του ετερόκλητου συγκερασμού κυριαρχεί στη Θεσσαλονίκη και σας ορίζει;
Περίπου όπως το λέτε σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν και τα δυνατά μου βιώματα. Οι δάσκαλοί μου, με τους οποίους συνδέθηκα στενά, ο Γ. Π. Σαββίδης, ο Δημήτρης Μαρωνίτης, ο Ντίνος Χριστιανόπουλος, η Διδώ Σωτηρίου, ο Περικλής Κοροβέσης, ο Μάνος Ελευθερίου, ήταν τα μεγάλα μου τυχερά. Δεν ήταν σχέση μαθητείας εξ αποστάσεως, ήταν μαθητεία ζωής και περίπου άτυπο συμβόλαιο αλληλοδιδασκαλίας. Μην ξεχνάμε ότι τον δάσκαλο τον φτιάχνει ο μαθητής. Για όλους αυτούς, αλλά και για άλλους απ’ τους οποίους έχω ωφεληθεί επιδραστικά μιλώ με λόγια ισόβιας ευγνωμοσύνης και χρέους απέναντί τους.
Πώς δουλέψατε για τη δημιουργία του βιβλίου σας; Μαζεύατε υλικό και αναμνήσεις, κάνατε συναντήσεις ή κάποια ώρα καλή ήρθε η σκέψη που έγινε πράξη;
Έχοντας ασχοληθεί με όλα τα είδη του λόγου έχει συγκεντρωθεί τεράστιο υλικό, δημοσιευμένο και αδημοσίευτο: Αφηγήματα, νουβέλες, μονογραφίες λαϊκών καλλιτεχνών, ρεμπέτηδων, τραγουδιστών, ηθοποιών και άλλων, ποιήματα, άρθρα, πραγματείες, μικρά και εκτενή δοκίμια για διάφορα θέματα πολιτισμού, κριτικές βιβλίων άλλων λογοτεχνών κ.ά.
Η κατάταξη των κειμένων με τη μορφή που πήρε αυτό το πολυσυλλεκτικό βιβλίο ήταν μια ιδέα του εκδότη μου Σταύρου Πετσόπουλου, που την ασπάστηκα με κάποιο δισταγμό, αποδείχτηκε, όμως, ότι είχε δίκιο, γιατί αγαπήθηκε από πολύ και διαφορετικό κόσμο.
Ζείτε στη Θεσσαλονίκη, ζήσατε στην Κωνσταντινούπολη. Σκεφτήκατε ποτέ να μετοικήσετε στην Αθήνα ή αλλού;
Στην Αθήνα κατεβαίνω συχνά, γιατί μοιραία οι συνεργασίες μου είναι πλέον κυρίως εκεί. Επίσης οι περισσότεροι στενοί φίλοι μου των τελευταίων χρόνων είναι κυρίως λογοτέχνες, ηθοποιοί και μουσικοί, όλοι πολύ αξιόλογοι, κάτοικοι Αθηνών. Δεν το αποφάσισα να κατέβω στην πρωτεύουσα, για να μην «αφήσω μόνη» τη Θεσσαλονίκη, παρόλο που τώρα πια δεν έχει να μου προσφέρει σχεδόν τίποτε. Ζω αυτή την αντινομία, όπως όλοι οι δημιουργοί εκτός κέντρου. Η Θεσσαλονίκη απ’ αυτή την πλευρά δεν είναι μικρότερη Αθήνα, αλλά μεγαλύτερος Βόλος. Η όποια καταξίωσή μου ήρθε απολύτως απ’ την Αθήνα. Η Θεσσαλονίκη είναι ένα παραθαλάσσιο χωριό σχεδόν ενάμισι εκατομμυρίου κατοίκων, έχει την οικουμενική πρωτιά σ’ αυτό τον τομέα, με πολλά σύνδρομα συντήρησης και καθυστέρησης, δυστυχώς. Τώρα ετοιμάζουμε ένα έργο μου, πολύ τολμηρό, ανατρεπτικό, «Ο κατάδεσμος» για το θέατρο «Μουσούρη», το φθινόπωρο με τη σπουδαία Χρύσα Ρώπα, πρέπει λοιπόν να μαζέψω τα μπογαλάκια μου και να κατέβω για να το «χτίσουμε», ποια Θεσσαλονίκη θα τολμούσε να ανεβάσει τέτοιο ρηξικέλευθο έργο;
Φίλους, ωστόσο, έχετε παντού… Εδώ στον Βόλο λειτουργείτε ως αυτόχθων και πολλοί σας θεωρούν Βολιώτη. Δεν αλλοιώνεται η ταυτότητά σας με τη θετική σας στάση και θέση έναντι των τόπων που σε εσάς δεν λειτουργούν μόνον ως τοπία;
Όχι, τον Βόλο και το Πήλιο τα αγαπώ πολύ και κάποια στιγμή θα γράψω και κάτι ιδιαίτερο σχετικά με την περιοχή. Ο Βόλος είναι μια ανθρώπινη πόλη, ίσως η ωραιότερη στη χώρα. Η ταυτότητα έχει οριστεί για τα καλά, έμεινε, όμως, και λίγος χώρος για αυτό το όμορφο συμπλήρωμα που αποκομίζω από τις εμπειρίες μου εδώ.
Τι αποκομίζει ο αναγνώστης αυτού του βιβλίου; Μαθαίνει ή γνωρίζει τόπους και ανθρώπους;
Μαθαίνει, συναισθάνεται, θυμάται, έρχεται σε γνωριμία με μη γνωστά του πρόσωπα και τοπία, πλουτίζεται, αν του κινεί το ενδιαφέρον φυσικά αυτό το μεγάλο, πλούσιο οδοιπορικό ενός συνανθρώπου του.
Είστε συγγραφέας πολλών βιβλίων, έχετε τιμηθεί, έχετε βραβευθεί, έργα σας έγιναν παράσταση θεάτρου, έργα σας αγαπήθηκαν… Τελειώνει άραγε η διάθεσή σας για τη γραφή; Στερεύει η έμπνευση; Έχετε νιώσει ποτέ άδειος από σκέψεις;
Δεν σταματώ να δουλεύω καθόλου, είμαι αδιάπτωτα εργαζόμενος, και έχω πολλά να καταθέσω ακόμη, με πολλή χαρά, κατόρθωσα μάλιστα ζώντας κοντά στη φύση και καλλιεργώντας τη γη να ισορροπήσω στο δίπτυχο «δημιουργία και φυσική ζωή», ό,τι καλύτερο δηλαδή και το θεωρώ κατάκτηση ζωής.
Εκτός από την τέχνη του συγγραφέα κατέχετε και την τέχνη του αναγνώστη. Ανθολογείτε, προτείνετε βιβλία, διαβάζετε. Είναι ισοϋψείς μέσα σας αυτές οι ιδιότητες;
Όλα έχουν τη σημασία τους, είμαστε όλοι μας αναγνώστες και μαθητές μέχρι τέλους. Αλλά η πρωτογενής δημιουργία, δηλαδή ένα ολοκληρωμένο προσωπικό έργο, ένα ατόφιο δικό σου εργόχειρο, είναι μια πραγματική γέννα.
Η Δύση σάς έχει δώσει ανάλογη χαρά και έμπνευση; Ταξιδέψατε σε άλλα μέρη;
Έζησα λίγο στο Λονδίνο, ταξίδεψα Κεντρική Ευρώπη και Βόρεια Αφρική, δεν έχω προκατάληψη, παντού βρίσκεται κάτι να μας τέρψει ή να μας ταρακουνήσει, να το ερωτευτούμε, να το ζήσουμε. Το θέμα είναι να έχουμε την τέχνη της αγάπης ως μπούσουλα, αλλιώς δεν κάνουμε τίποτα.
Συγγραφέας και μουσικός, δάσκαλος και ερευνητής… Αν μπορούσατε τι άλλο θα θέλατε να κάνετε, με ποιον άλλον τρόπο να αποδώσετε την έμπνευσή σας;
Τίποτε άλλο, το τρένο είναι υπερπλήρες, είμαι απ’ τους ευνοημένους της ζωής, δεν έχω πλήξει ούτε λεπτό, μόνος μου ή με άλλους.
Αν μπορούσατε να διαλέξετε κάποια εποχή και κάποιον τόπο να έχετε ζήσει τι θα επιλέγατε;
Την Κατοχή, έστω για λίγο καιρό, για να νιώσω τι σημαίνει πραγματικά ανελευθερία, σκλαβιά, πείνα και δυστυχία, όχι μόνο για μένα, αλλά για όλους εμάς τους κακομαθημένους.
Η σκέψη σας που γεννάει όνειρα με όσα γράφετε και εμείς διαβάζουμε είναι πάντα οικεία και ίδια ή αλλάζει με τα χρόνια και τον καιρό;
Αλλάζουν τα επίκεντρα του ενδιαφέροντος, τα κίνητρα, όμως, είναι τα ίδια, η βαθιά ανάγκη να δημιουργήσεις πρωτότυπα έργα, να αναστήσεις κάποιον μεταπλάθοντας τη ζωή του με τη φαντασία σου, η επιθυμία να επικοινωνήσεις, ο πόθος να τιμήσεις τη δωρεά που σου δόθηκε.