Παρακαταθήκη στην ιστορική μνήμη αποτελεί η θεμελίωση μικρού Ναού αφιερωμένου στον Άγιο Χρυσόστομο Σμύρνης, η οποία θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 18 Σεπτεμβρίου.
Ο Ναός της Ευαγγελίστριας μαζί με τους τρεις Μικρασιατικούς Συλλόγους, «Ίωνες», «Το Εγγλεζονήσι» και «Μνήμες Προσφύγων» προβαίνουν σε ένα σημαντικό εγχείρημα με ιδιαίτερα συμβολικά χαρακτηριστικά. Ο ναός θα ανεγερθεί στην οδό Προύσης ανάμεσα στις οδούς Εφέσου και Μαγνησίας σε οικόπεδο που παραχωρήθηκε από τον Δήμο Βόλου.
Ο προϊστάμενος του Ιερού Ναού Ευαγγελίστριας π. Αμφιλόχιος Μήλτος τόνισε πως «η εκατοστή επέτειος της Μικρασιατικής Καταστροφής είναι ταυτόχρονα και επέτειος του μαρτυρίου του Αγίου Χρυσοστόμου Μητροπολίτου Σμύρνης, από το οποίο συμπληρώνονται ομοίως 100 χρόνια. Η κοίμηση και το μαρτύριο ενός Αγίου είναι για την Εκκλησία ευκαιρία εορτής, η ημέρα αυτή σηματοδοτεί την είσοδό του στην αιωνιότητα, στην πραγματικότητα του Θεού. Ο μεγαλομάρτυς Χρυσόστομος δεν είναι απλώς ένα προβεβλημένο θύμα της εθνικής μας αυτής τραγωδίας αλλά ένας «περίβλεπτος» ιεράρχης, κατά τον Σ. Καργάκο, μία σπουδαία μορφή και προσωπικότητα που συνεχίζει να εμπνέει. Το εκούσιο μαρτύριο και η θυσία του επισφράγισαν μία ζωή γεμάτη προσφορά, κόπους, θυσίες, πλούσιο έργο σε κάθε τομέα.
Η φετινή μνήμη του θα συνοδευτεί βέβαια από τις επετειακές εκδηλώσεις, όμως, ιδιαίτερα θα επισφραγιστεί με την έναρξη ενός έργου που θα διασώζει ακόμα περισσότερο την τιμή προς αυτόν. Με πρωτοβουλία των Μικρασιατικών Συλλόγων, με πρωτεργάτρια τη συγγραφέα Ελένη Δικαίου και χάρη στη δωρεά του οικοπέδου από τον Δήμο Βόλου θα ανεγερθεί ένα παρεκκλήσιο επ’ ονόματι του αγίου στην οδό Προύσης, κοντά στην Ευαγγελίστρια. Αυτός ο μικρός ναός 60 περίπου τετραγωνικών μέτρων θα εξυπηρετεί λατρευτικές ανάγκες ολιγάριθμων εκκλησιασμάτων, κυρίως, όμως, θα ενσαρκώνει την ιστορία και καταγωγή της Νέας Ιωνίας, που προστάτη της, μετά την Παναγία, έχει τον άγιο της Μικρασίας, τον ιερομάρτυρα Χρυσόστομο.
Έτσι, την ημέρα της εορτής του θα γίνει συμβολικά ο αγιασμός θεμελιώσεως του ιερού ναού, μετά την Θεία Λειτουργία και την κατάθεση στεφάνων. Για την ανέγερση του ναού έχει συσταθεί από την Ιερά Μητρόπολη ερανική επιτροπή στην οποία συμμετέχουν οι τρεις Σύλλογοι και η οποία θα αναλάβει όλο το εγχείρημα. Στην παρούσα φάση το έργο βρίσκεται στο στάδιο των μελετών και αδειοδοτήσεων.
Θεοφιλής επιθυμία όλων είναι όπως οι πρόγονοί μας έχτισαν την Ευαγγελίστρια, έτσι και εμείς να χτίσουμε έναν μικρό όμορφό ναό για τον άγιο Χρυσόστομο που θα είναι ένα κερί και στη δική του μνήμη».
Η πρόεδρος της Εστίας «΄Ιωνες» κ. Αργυρώ Μάμαλη – Κοπάνου τόνισε πως «την Κυριακή 18 Σεπτεμβρίου ύστερα από την τελετή μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων Μικρασιατών, που θα λάβει χώρα στον προαύλειο χώρο του Ι.Ν. Ευαγγελιστρίας, τα μέλη της Εστίας «Ίωνες» με έντονη συναισθηματική φόρτιση θα ακολουθήσουμε την πομπή με τον κόσμο και τους επισήμους, βαδίζοντας προς τα «Τετράγωνα» σε μια παλιά προσφυγογειτονιά, στο ιστορικό κέντρο της Νέας Ιωνίας, στην οδό Προύσης, όπου θα παραστούμε στην τελετή θεμελίωσης του ιερού ναΐσκου που θα είναι αφιερωμένος στον άγιο εθνοϊερομάρτυρα Χρυσόστομο μητροπολίτου Σμύρνης. Η στιγμή για μας άκρως συγκινητική, καθώς οι προσπάθειες που ξεκίνησαν με πρωτοβουλία του Δ.Σ .της Εστίας και κυρίως του μέλους μας Ελένης Δικαίου καρποφόρησαν. Το έργο πλέον έγινε συλλογικό και οι τρεις Μικρασιατικοί Σύλλογοι, «Ιωνες», «Το Εγγλεζονήσι» και «Μνήμες Προσφύγων» ακολουθώντας τα βήματα των πατέρων μας που έχτισαν τον περικαλλή ναό της Ευαγγελίστριας, ευελπιστούμε ότι και με τη βοήθεια της Εκκλησίας αλλά και του Δήμου που σημειωτέον μας παραχώρησε το οικόπεδο, θα ολοκληρώσουμε το έργο, ώστε με τη χάρη κι ευλογία του μαρτυρήσαντος αγίου ιεράρχη να τελέσουμε σύντομα και τα θυρανοίξια».
Από την πλευρά της η πρόεδρος Πολιτιστικού Συλλόγου Μικρασιατών «Το Εγγλεζονήσι» κ. Ουρανία Σταματιάδου ανέφερε πως «ο συμβολικός αγιασμός θεμελίωσης του ιερού ναού επ’ ονόματι του Αγίου Χρυσοστόμου Σμύρνης, στην προσφυγική πόλη της Νέας Ιωνίας μας, αποτελεί έναν ελάχιστο φόρο τιμής στη μνήμη του μεγάλου ποιμενάρχη και ιεροεθνομάρτυρα Χρυσοστόμου Σμύρνης, ο οποίος παρά τις προτροπές Ελλήνων και ξένων να φύγει και να γλυτώσει από το μίσος των Τούρκων, προτίμησε να θυσιαστεί, ως ορθόδοξος αρχιερέας, μαζί με το ποίμνιό του. Παραδομένος από τον Νουρεντίν Πασά στον εξαγριωμένο και φανατισμένο τουρκικό όχλο, θανατώθηκε απερίγραπτα βασανιστικά.
Οι Πολιτιστικοί Σύλλογοι Μικρασιατών Νέας Ιωνίας εκφράζουν τη χαρά και τη συγκίνησή τους για ένα όνειρό τους που πρόκειται να γίνει πραγματικότητα, μετά την παραχώρηση οικοπέδου μέσα στον προσφυγικό πυρήνα της Νέας Ιωνίας από το Δήμαρχο κ. Αχιλλέα Μπέο και το Δημοτικό Συμβούλιο Βόλου και κυρίως γιατί έτσι θα αφήσουν μία ακόμη ιερή παρακαταθήκη στα παιδιά τους και στα παιδιά των παιδιών τους».
Διήμερο εκδηλώσεων
Οι εκδηλώσεις αφιερωμένες στην επέτειο από τη μικρασιατική καταστροφή θα κορυφωθούν το επόμενο Σαββατοκύριακο 17 και 18 Σεπτεμβρίου στον Ιερό Ναό Ευαγγελιστρίας Νέας Ιωνίας, όπου θα τελεστεί η Ιερά Πανήγυρη του αγίου Χρυσοστόμου μητροπολίτου Σμύρνης και των συν αυτώ, συνοδευόμενη από επετειακές εκδηλώσεις.
Συγκεκριμένα, το Σάββατο 17 Σεπτεμβρίου, ώρα 18.30 – 20.00 θα τελεστεί ο Πανηγυρικός Εσπερινός, χοροστατούντος του μητροπολίτου Κερκύρας κ. Νεκταρίου και συγχοροστατούντος του μητροπολίτη Δημητριάδος κ. Ιγνατίου. Θα τελεστεί αρτοκλασία και τον θείο Λόγο θα κηρύξει ο κ. Νεκτάριος.
Στη συνέχεια, στις 20.15, στο προαύλιο του Ιερού Ναού Ευαγγελιστρίας, θα λάβει χώρα η κεντρική επετειακή Εκδήλωση για τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή.
Η εκδήλωση θα περιλαμβάνει αρχικά ομιλία του γνωστού ιστορικού και συγγραφέα κ. Ευάνθη Χατζηβασιλείου, ο οποίος είναι καθηγητής νεότερης Ιστορίας στο Τμήμα Ιστορίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και γενικός γραμματέας του Ιδρύματος της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία. Είναι συγγραφέας πολλών βιβλίων και επιμελείται την σελίδα ιστορίας της κυριακάτικης «Καθημερινής». Το θέμα της ομιλίας του θα είναι «Το Μικρασιατικό ζήτημα 1915-1922».
Στη συνέχεια θα ακολουθήσει μουσικό πρόγραμμα, όπου θα ακουστούν τραγούδια που αποτυπώνουν την τραγωδία της Καταστροφής, την προσφυγιά, αλλά και το πολιτιστικό μεγαλείο της Σμύρνης. Με την συνοδεία ορχήστρας παραδοσιακών οργάνων, η χορωδία του Συνδέσμου Ιεροψαλτών της Ι. Μ. Δημητριάδος «Όσιος Ιωάννης ο Κουκουζέλης», σε διδασκαλία του Δημήτρη Χατζηγεωργίου και ο γυναικείος Βυζαντινός Χορός Ψαλτριών «Αι Άδουσαι» σε διδασκαλία της δρ Σέβης Μαζέρα -Μάμαλη συμπράττουν τραγουδώντας αυτή τη φορά μικρασιάτικες μελωδίες. Σολίστ θα είναι ο καταξιωμένος ερμηνευτής Βασίλης Αγροκώστας, ενώ αφηγητής θα είναι ο Νίκος Βαραλής.
Την Κυριακή 18 Σεπτεμβρίου, ώρα 7.00 – 10.30 π.μ. θα τελεστεί ο Όρθρος και η Πανηγυρική Θεία Λειτουργία, προεξάρχοντος του μητροπολίτου Κερκύρας κ. Νεκταρίου και συλλειτουργούντος του κ. Ιγνατίου. Στο τέλος της Θείας Λειτουργίας θα τελεστεί ιερό μνημόσυνο για τους κεκοιμημένους πρόσφυγες.
Στις 10:30 π.μ. θα λάβει χώρα ειδική Επιμνημόσυνη Ακολουθία, με την παρουσία των αρχών της πόλης και κατάθεση στεφάνων στο μνημείο του προαυλίου του Ιερού Ναού.
Αμέσως μετά, στις 11.00 π.μ., το επετειακό αυτό πρωινό θα ολοκληρωθεί με ένα σημαντικό και συμβολικό γεγονός, τον αγιασμό θεμελιώσεως ιερού ναού επ’ ονόματι του αγίου Χρυσοστόμου Σμύρνης.