Θεματοφύλακας πολιτιστικής κληρονομιάς ο Σύλλογος Καταγομένων εξ Ανατολικής Ρωμυλίας Μαγνησίας

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος «Καταγομένων εξ Ανατολικής Ρωμυλίας Νομού Μαγνησίας» ιδρύθηκε το 1979 με σκοπό να διαφυλάξει και το σπουδαιότερο να μεταδώσει στις επόμενες γενιές, όσο το δυνατόν αυθεντικότερα και με τον πλέον ορθό τρόπο, όλη την πολιτιστική κληρονομιά της Ανατολικής Ρωμυλίας (Βόρεια Θράκη). Στα 38 χρόνια παρουσίας του έχει να επιδείξει πλούσιο πολιτιστικό έργο με αναφορά σε μια χαμένη, αλλά αλησμόνητη πατρίδα. Ο Σύλλογος ιδρύεται ως θεματοφύλακας της πολιτιστικής κληρονομιάς, των ηθών και εθίμων, των τραγουδιών, των χορών, των τοπικών γλωσσικών ιδιωματισμών, της μουσικής παράδοσης της Ανατολικής Ρωμυλίας.

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος «Καταγομένων εξ Ανατολικής Ρωμυλίας Νομού Μαγνησίας», ως θεματοφύλακας της πολιτιστικής κληρονομιάς, των ηθών και εθίμων, των τραγουδιών, των χορών, των τοπικών γλωσσικών ιδιωματισμών, της μουσικής παράδοσης, αυτής της αλησμόνητης πατρίδας, ιδρύεται τη 10η Μαΐου του 1979 με σκοπό να διαφυλάξει και το σπουδαιότερο να μεταδώσει στις επόμενες γενιές, όσο το δυνατόν αυθεντικότερα και με τον πλέον ορθό τρόπο, όλη την πολιτιστική κληρονομιά της Ανατολικής Ρωμυλίας (Β. Θράκη).

Ο Σύλλογος από την ίδρυσή του έως και σήμερα έχει ως έδρα τη Ν. Ιωνία Βόλου και συμμετέχει με τις χορευτικές του ομάδες, υπό την καθοδήγηση των χοροδιδασκάλων του, σε πολιτιστικές εκδηλώσεις, ανταμώματα, θεατρικές παραστάσεις, με θέματα από την καθημερινή ζωή των Ανατολικορωμυλιωτών, όπως την αναβίωση του παραδοσιακού τους γάμου, το έθιμο της Συντιάγκας, της Περπερούνας, Καμήλες κ.ά. Διαθέτει πλούσιο βεστιάριο αυθεντικών παραδοσιακών στολών όλων των ηλικιακών ομάδων.

Ιδρυτικό μέλος της ΠΟΣΑΡ (Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Ανατολικής Ρωμυλίας), που ιδρύεται το 1992, συμμετέχει σε όλα τα συνέδριά της, στις εκλογικές της διαδικασίες, στα ανταμώματα, στα φεστιβάλ χορών Ανατολικής Ρωμυλίας, σε εκδρομές που αφορούν επισκέψεις στα πατρογονικά εδάφη, σεμινάρια παραδοσιακών χορών, παρουσιάσεις βιβλίων κ.ά.

Ένα από τα μότο του Συλλόγου Καταγομένων εξ Ανατολικής Ρωμυλίας Νομού Μαγνησίας είναι ότι «οι πολιτιστικοί σύλλογοι είναι τα ενεργά κύτταρα της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, αποτελούν την εγγύηση και τη διαιώνισή της στον χρόνο και ιερό καθήκον όλων όσοι την αγγίζουν είναι να τη διαφυλάττουν και ανιδιοτελώς να την υπηρετούν».

Χορευτικές ομάδες
Οι χορευτικές ομάδες του Συλλόγου απαρτίζονται από τη μικρή ομάδα ηλικίας 6-13 ετών, που λαμβάνει μέρος στα παιδικά ανταμώματα, τα οποία διοργανώνονται κάθε χρόνο και σταδιακά ενσωματώνονται στη μεγάλη χορευτική ομάδα, που εκπροσωπεί τον Σύλλογο στις εκδηλώσεις που προσκαλείται ή που διοργανώνει.
Τελευταία υπάρχει και ομάδα ενηλίκων, όπου διδάσκονται χοροί απ’ όλη την Ελλάδα. Βασικός σκοπός της συγκεκριμένης χορευτικής ομάδας είναι η ψυχαγωγία, η ευεξία, το κέφι που δίνουν οι παραδοσιακοί χοροί, αλλά και η ενδυνάμωση της φιλίας μεταξύ των χορευτών. Τα μαθήματα γίνονται στην αίθουσα εκδηλώσεων του 1ου Δημοτικού Σχολείου Ν. Ιωνίας.

Χοροδιδάσκαλος του Συλλόγου είναι ο Παύλος Λιτούδης, καθηγητής Μέσης Εκπαίδευσης με μεταπτυχιακό στην πολιτιστική κληρονομιά της Ανατολικής Ρωμυλίας, με μεγάλη εμπειρία στη διδασκαλία παραδοσιακών χορών και με πολλά σεμινάρια χορού στον ελλαδικό χώρο, αλλά και στο εξωτερικό, καθώς και με συγγραφικό έργο με δύο βιβλία: «Η φυγή του 1906» και «Πού εγκαταστάθηκαν και ζουν οι Έλληνες από την Αν. Ρωμυλία – Βόρ. Θράκη».
Ο ίδιος έχει ασχοληθεί εδώ και αρκετά χρόνια με την αυθεντική καταγραφή των χορών από ηλικιωμένους, έτσι ώστε οι χοροί να διδάσκονται πιστά όπως τους μετέφεραν οι πρόγονοι από τη χαμένη πατρίδα. Το ίδιο γίνεται και με τα τραγούδια και δρώμενα της περιοχής.

Δράση Συλλόγου
Η δράση του Συλλόγου στα 38 χρόνια παρουσίας του έχει ξεπεράσει τα σύνορα της χώρα με συμμετοχές σε χορευτικά φεστιβάλ στο παρελθόν στις πόλεις Φιλιππούπολη, Σόφια, Καβακλί, Μοναστήρι κ.ά., καθώς και στο Πανευρωπαϊκό Χορευτικό Φεστιβάλ στη Βουδαπέστη. Επίσης έχει φιλοξενήσει χορευτικά συγκροτήματα από το εξωτερικό σε αντίστοιχες εκδηλώσεις.

Τον Ιούνιο του 2009 ο Σύλλογος σε συνεργασία με τον Πολιτιστικό Οργανισμό του Δήμου Ν. Ιωνίας και την ΕΚΠΟΛ συνδιοργανώνουν στο Ανοικτό Δημοτικό Θέατρο το 1ο Πανθεσσαλικό Φεστιβάλ Χορών και Δρώμενων Ανατολικής Ρωμυλίας, στο οποίο συμμετείχαν εννέα πολιτιστικοί σύλλογοι Ανατολικής Ρωμυλίας απ’ όλη τη Θεσσαλία, δυστυχώς η έλλειψη χρηματοδότησης τα επόμενα χρόνια της οικονομικής κρίσης είχε ως αποτέλεσμα τη μη συνέχιση της εκδήλωσης.

Σήμερα ο Σύλλογος κατόρθωσε να διατηρήσει τα χορευτικά του τμήματα και να συμμετέχει σε εκδηλώσεις που προσκαλείται, στις επετειακές παρελάσεις της πόλης και σε κάθε είδους πολιτιστική εκδήλωση.

Το πρώτο και το σημερινό ΔΣ
Η ενεργή ύπαρξη του Συλλόγου οφείλεται στην απαράμιλλη αγάπη των μελών του, που τον στηρίζουν τα τελευταία δύσκολα χρόνια, αλλά τη σημαντικότερη βοήθεια την προσφέρει το Δ.Σ., δίνοντας λύση σε όποια ζητήματα προκύψουν και παρέχοντας κάθε είδους βοήθεια, υλική, ηθική, οικονομική κ.λπ.

Η σύνθεση του Διοικητικού Συμβουλίου του Συλλόγου αποτελείται από τους: Τριχιά Ανδρέα, πρόεδρο, Κουτούδη Δήμο, αντιπρόεδρο, Λιτούδη Δήμητρα, γραμματέα, Μαμαλούδη Γεώργιο, ταμία, και μέλη οι Πεγιούκα Ειρήνη (δημόσιες σχέσεις), Κουτσίδη Αγγέλα (παιδικό τμήμα), Μαμαλούδη Φανή (ιματισμός).

Κάθε όνομα στα δεκάδες διοικητικά συμβούλια στην ιστορία του Συλλόγου είναι ένα λιθαράκι στο οικοδόμημά του, αλλά θα ήταν παράλειψη να μη γίνει αναφορά στην παρουσία και την προσφορά του Γιώργου Μαμαλούδη στα διοικητικά του Συλλόγου για πάνω από είκοσι χρόνια, σήμερα ταμίας, ενώ διετέλεσε πρόεδρος για αρκετά χρόνια.
Το πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου απαρτιζόταν από τους Βουβαλούδη Δημοσθένη, πρόεδρο, Παυλίδη Δήμο, αντιπρόεδρο, Πραντζίδη Ιωάννη, γραμματέα, Πασχούδη Δημήτριο, ταμία, και μέλη τους Μαμαλούδη Νικόλαο, Αποστολόπουλο Νικόλαο, Γκαντολούδη Βασίλειο.

Επίτιμος πρόεδρος εν ζωή υπήρξε ο Βουβαλούδης Δημοσθένης, ιατρός και πολιτικός, ιδρυτικό μέλος του Συλλόγου, με μεγάλη αγάπη και σημαντική προσφορά στην πολιτιστική κληρονομιά του τόπου καταγωγής του.

Ιστορικά και άλλα στοιχεία
Το όνομα Ρωμυλία προέρχεται από παραφθορά της σύνθετης τουρκικής λέξης Ρουμ + ιλη που σημαίνει χώρα των Ρουμς (χώρα των Ρωμαίων ή Ρωμιών), καλούμενη και Ρωμανία. Η Ανατολική Ρωμυλία σήμερα αναφέρεται και ως βόρεια Θράκη, αποτέλεσε κομμάτι του ενιαίου χώρου της «Θράκης», που οι περισσότεροι αγνοούν τα πραγματικά γεωγραφικά όρια του χώρου και ιδιαίτερα τα βόρεια. Κατά την αρχαιότητα τα όρια της Θράκης, που στηρίζονται αποκλειστικά και μόνο στον αψευδή λόγο των αρχαίων ελληνικών και λατινικών πηγών ορίζονταν προς βορρά από τον Δούναβη, όπως υπονοούν ο Ηρόδοτος (IV.80) και ο Θουκυδίδης (ΙΙ.96.1) τον 5ο αι. π.Χ. και μαρτυρεί ρητά και σαφέστατα ο γεωγράφος Στράβων, αλλά και ο Ρωμαίος γεωγράφος Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, προς Ανατολάς από τον Εύξεινο Πόντο, τον Βόσπορο, την Προποντίδα και τον Ελλήσποντο, προς νότο από το Αιγαίο πέλαγος, ο Στρυμόνας και η νοητή του προέκταση ώς τη Βιδίνη (αρχαία Βονωνία), στις όχθες του Δούναβη στα βορειοδυτικά σύνορα της σημερινής Βουλγαρίας με τη Σερβία.

Η ονομασία Ανατολική Ρωμυλία δόθηκε κατά το συνέδριο του Βερολίνου, Ιούλιος 1878. Η έκτασή της έφτανε τα 36.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα περίπου. Σύνορά της αποτελούσαν από βορρά η οροσειρά του Αίμου, από νότο η οροσειρά της Ροδόπης, από δυσμάς ο Όρβηλος και από ανατολικά ο Εύξεινος Πόντος.

Την ελληνικότητα της Ανατολικής Ρωμυλίας κανείς δεν μπορεί να την αμφισβητήσει. Μαρτυρούν άλλωστε γι’ αυτό οι 600.000 ελληνικός πληθυσμός, οι 5 μητροπόλεις, οι 113 κεντρικές εκκλησίες, τα 100 παρεκκλήσια, τα 10 μοναστήρια, τα 66 σχολεία με 8.000 περίπου μαθητές και 186 δασκάλους και τα ανώτερης παιδείας Ζαρίφειο Διδασκαλείο, Ελληνικό Παρθεναγωγείο και Μαράσλειος Σχολή. Πλούσια ήταν η συμβολή της στα Γράμματα, τις Τέχνες, τον Πολιτισμό. Ήδη και έθιμα πανάρχαια θρακικά και ελληνικά διασώζονται μέχρι τις μέρες μας.
Τον Σεπτέμβριο του 1885 η βουλγαρική ηγεμονία με τη σύμπραξη και της Αγγλίας, προσάρτησε πραξικοπηματικά την Ανατολική Ρωμυλία και άρχισε ο συστηματικός αφανισμός του ελληνισμού της.

Όπως καταλαβαίνουμε αναφερόμαστε σε μία χαμένη, αλλά αλησμόνητη πατρίδα» όπως τονίστηκε χαρακτηριστικά από τον Σύλλογο.

Λοΐζος Ασβεστάς