της ΒΑΣΙΛΙΚΗΣ ΜΕΛΙΣΣΟΥΡΓΟΥ,
(ΔΠΜ) φιλολόγου του 3ου Γ.Ε.Λ. Βόλου
Πέρασαν περίπου τέσσερα χρόνια. Οι σημερινοί μαθητές της Γ΄ και της Β΄ Τάξης Λυκείου ήταν τότε μαθητές του Γυμνασίου . Άγουροι νέοι και δροσερά κορίτσια. Σήμερα αγωνίζονται μέσω της παιδείας και του εκπαιδευτικού συστήματος να εισαχθούν στα Πανεπιστήμια και τα Πολυτεχνεία και στη συνέχεια να διεκδικήσουν την θέση τους στην αγορά εργασίας και την κοινωνία μας. Όσο κι αν ακούγεται τετριμμένο, οι νέοι και οι νέες αποτελούν το μέλλον της χώρας, είναι αυτοί/ες που έχουν όνειρα, φιλοδοξίες και στόχους, μια φρέσκια και άδολη ματιά με καθαρότητα νου και ψυχής. Θέλουν να αλλάξουν τον κόσμο και μπορούν!
Είναι μια νεολαία πολλά υποσχόμενη, έχει πνευματικά εφόδια, πολλά βραχιόλια που έλεγε και η προγιαγιά μου από τα Βουρλά της Σμύρνης. Με αυτά τα «ειρηνικά όπλα», τα ισχυρά μέσα, τις ικανότητες και τα ταλέντα, τις δεξιότητες και τις γνώσεις τους, όλοι αισιοδοξούμε ότι οι νέοι μας θα οικοδομήσουν έναν καινούργιο κόσμο που δεν θα υπάρχουν διακρίσεις και στερεότυπα. Θα αντιμάχονται κάθε προσπάθεια κατάλυσης των δημοκρατικών αρχών, θα εδραιώσουν τον ναό της δικαιοσύνης σε γερά θεμέλια, θα προασπίσουν τις αξίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα και θα διαφυλάξουν την αξιοπρέπεια και την ευγενή φύση του ανθρώπου με τον έναρθρο λόγο και τα συναισθήματα, με την κατάκτηση της αριστοτελικής αρετής και της ευδαιμονίας.
Χρησιμοποίησα πολλά «θα», ωσάν προεκλογικές και προγραμματικές δηλώσεις που φαντάζουν τόσο επίκαιρες μα και διαχρονικές με πολλές σημασίες…
Ας διαβάσουμε, όμως, τις σκέψεις των παιδιών.
Ο Κωνσταντίνος Παπαναστασίου, μαθητής της Γ΄ Λυκείου του 3ου ΓΕΛ Βόλου λίγο πριν από τις Πανελλαδικές εξετάσεις αναφέρει:
Διάχυτο είναι το πνεύμα της αποχής από τις εκλογές ή τα πολιτικά, ιδιαίτερα στις νεανικές ομάδες. Όλοι έχουμε αντιληφθεί το κλίμα δυσαρέσκειας που επικρατεί. Τι αναζητούμε, εμείς οι νέοι, λοιπόν, ώστε να άρουμε την αδιαφορία μας;
Ιδιοτέλεια:
Θεωρείται πλέον δεδομένο -ενίοτε εσφαλμένα- ότι κάθε μέτρο ή κάθε δήλωση εξυπηρετεί ορισμένα οικονομικά και κομματικά συμφέροντα. Απλώς, η πρόθεση συγκαλύπτεται από τους πολιτικούς. Αυτό είτε μας πολώνει, είτε μας αποστρέφει, αφού αντιλαμβανόμαστε όλη αυτή τη διαφθορά.
Για αυτόν τον λόγο, μάλιστα, η πολιτικοποίηση ενός θέματος θεωρείται ευαίσθητη υπόθεση (σχολείο, τραγωδία Τεμπών) γιατί έχει συνδεθεί με την ιδιοτέλεια και για κάποιο λόγο προσεγγίζεται υποκειμενικά. Ενώ, αντίθετα, η πολιτική προσέγγιση θα έπρεπε να κρίνεται θεμιτή, αφού με την πολιτική επιδιώκουμε το κοινό όφελος.
Θέλουμε επιχειρήματα ειλικρίνειας. Θέλουμε αιτιολογήσεις και δεδομένα που δεν στηρίζουν την πολιτική τοποθέτηση, αλλά η τοποθέτηση διαμορφώνεται εκ των υστέρων από αυτά. Θέλουμε αμερόληπτους πολιτικούς με διαφανείς προθέσεις. Για να υπάρχουν τέτοια κίνητρα θα πρέπει το ίδιο το πολιτικό σύστημα να καθιστά την ιδιοτέλεια μη συμφέρουσα επιλογή για εκείνους (έως σήμερα η ιδιοτέλεια επιβραβεύεται).
Πώς μας εξυπηρετεί, λοιπόν, να δηλώνεται η πρόθεση με κάθε απόφαση ή δήλωση;
Πρώτον, η πολιτική αντιπαράθεση έτσι εστιάζει στον σκοπό κι έπειτα στην εξεύρεση των μέσων, η οποία αποτελεί κυρίως ορθολογική διαδικασία. Με αυτό ως βάση, αναζητούμε αντικειμενικά τρόπους που αποδεδειγμένα το πετυχαίνουν. Άρα, η συζήτηση αποσαφηνίζεται και ξεφεύγει από κάποια συναισθηματική ή λογική πλάνη.
Δεύτερον, όταν καθιερωθεί η νοοτροπία της ειλικρίνειας, θα μειωθούν οι συνωμοσιολογίες, ο παρασιτισμός και θα ενισχυθεί το κύρος κάθε απόφασης. Θα κατανοούμε τον σκοπό που εξυπηρετεί και θα επιτελούμε τον ρόλο μας ώστε να τον πετύχουμε!
Πολιτικός λόγος:
Είμαστε ικανοί πλέον να εντοπίζουμε την προπαγάνδα, έχουμε διδαχθεί τους εκφραστικούς τρόπους που τη στηρίζουν, από το σχολείο. Όταν τη συναντούμε, απογοητευόμαστε και θυμώνουμε, επειδή ο πομπός αμφισβήτησε τη νοημοσύνη μας.
Αναμένουμε, λοιπόν, την πειθώ, τον λογικό συλλογισμό που έπεισε τον ίδιο τον πολιτικό, για να κριθεί στην κοινή βάση της λογικής. Κουραστήκαμε με τα κατασκευασμένα επιχειρήματα προορισμένα για εμάς, θέλουμε να πιστέψουμε αυτό που πιστεύει ο ίδιος ο πολιτικός.
ΜΜΕ:
Ο ελληνικός Τύπος και η τηλεόραση λειτουργούν ανελεύθερα, κι η μεροληψία τους αμαυρώνει το όνομα κάθε υπευθύνου, καλλιεργώντας μια ανεπιθύμητη αντιδραστικότητα προς τα Μέσα αυτά και τα πολιτικά πρόσωπα. Η ενημέρωση δεν έχει πολιτικό προσανατολισμό, όταν εξυπηρετεί το κοινό συμφέρον. Καιρός να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη μας στα ΜΜΕ.
Θέλουμε να καθιερωθεί η νοοτροπία της ανεξάρτητης δημοσιογραφίας ξεκινώντας από το σχολείο (δημοσιογραφία μαθητών) και καταλήγοντας στην κατάλυση της αυτολογοκρισίας στην οποία υπόκεινται οι δημοσιογράφοι, συχνά λόγω εργασιακών και πολιτικών πιέσεων (παρακολουθήσεις, αγωγές SLAPP).
Εκλογές:
Στην πράξη, το δικαίωμα του εκλέγεσθαι εξαγοράζεται, αφού οι προεκλογικές εκστρατείες αποβαίνουν πολυδάπανες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα φαινόμενα δικομματισμού και την ταύτιση της δημοτικότητας με την ικανότητα, γεγονός αντιδημοκρατικό. Έτσι, μπορεί το διαδίκτυο (π.χ. ιστοσελίδα που ενημερώνει , ακόμη και υποχρεωτικά, τους ψηφοφόρους για όλα τα κόμματα) κι άλλα μέσα να αξιοποιηθούν ώστε ποικιλία υποψηφίων και προσεγγίσεων να παρουσιάζονται στον λαό επί ίσοις -σχεδόν- όροις.
Ακόμη, είναι επισφαλές και παράλογο οι ψηφοφόροι να καλούνται να αξιολογήσουν μια πολυμελή κυβέρνηση, στο βάθος μιας 4ετίας, με μία μόνο ψήφο. Εκεί εντοπίζεται το κάλεσμα για αμεσότερη δημοκρατία- που υπό τις σωστές προϋποθέσεις πιθανότατα θα δώσει κίνητρα για ανιδιοτελή πολιτική.
Παιδεία:
Θα επιβραβεύσουμε όσους θα εξασφαλίσουν σύγχρονα και πλήρη σχολικά βιβλία, προγράμματα πολυγραμματισμού, διδασκαλία που προτρέπει την έρευνα (αναζήτηση πληροφοριών)κι όχι την αποστήθιση. Επίσης, απαιτούμε να ενισχυθεί η αυτάρκεια του μαθητή (λ.χ. μέσα από εξάσκηση της αυτοδιδασκαλίας, με ελεύθερα ψηφιακά βοηθήματα, σαφή εξεταστέα ύλη), μακριά από την εξάρτηση και την εκμετάλλευση των φροντιστηριακών μονάδων. Τέλος, οι εκπαιδευτικές πολιτικές δεν έχουν ιδεολογία, άρα ζητούμε ένα υπερκομματικό εκπαιδευτικό σύστημα, ανεξάρτητο από τις πολιτικές αλλαγές, που θα στηρίζει και τα ελληνικά πανεπιστήμια.
Εφόσον, μάλιστα, αξιοποιηθεί η τεχνογνωσία των αποφοίτων -κάθε σχολής- τότε θα βρισκόμαστε πλησιέστερα στην αναβάθμιση των δημοσίων υπηρεσιών, στη μείωση της μετανάστευσης (Brain Drain) και στην απορρόφηση του εργατικού δυναμικού. Το τελευταίο, μάλιστα, μπορεί να επιτευχθεί με την εκπόνηση σχετικής έρευνας και με τον Σχολικό Επαγγελματικό Προσανατολισμό.
Στόχοι – Ευθύνες:
Καλούνται οι πολιτικοί να θέσουν συλλογικούς στόχους (μείωση τροχαίων ατυχημάτων, ρύπων, αύξηση της αιμοδοσίας, της φιλαναγνωσίας),επιδιώκοντάς τους διαρκώς, και να προτείνουν λύσεις σε πολιτικό διάλογο, ανεξάρτητα αν κυβερνούν ή αντιπολιτεύονται. Να αντιλαμβάνονται την έννοια της ευθύνης a priori της καταστροφής-δηλαδή, όταν έχει νόημα. Τέλος, να αξιοποιήσουν το διαδίκτυο ως μέσο διαλόγου με τους πολίτες, ώστε να καλλιεργήσουν τη συλλογική υπευθυνότητα (δημοτικά και εθνικά forum).
Κι αν κάνω λάθος για κάτι από τα παραπάνω, ένα τέτοιο forum λείπει για να συνεχιστεί ο διάλογος!
Η Πολυξένη Σπανού, μαθήτρια της Β΄ Τάξης του 3ου ΓΕΛ Βόλου μάς παρουσιάζει τη δημοκρατία, το ωραιότερο πολίτευμα και τα αγαθά που προσφέρει στους πολίτες:
«Βασικές αρχές της Δημοκρατίας αποτελούν η ισονομία, η ισοπολιτεία, η κατοχύρωση των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η αρχή της πλειοψηφίας. Η δημοκρατία, ωστόσο, δεν συνιστά μόνο την αρτιότερη μορφή πολιτειακής οργάνωσης και διακυβέρνησης, αλλά και έναν τρόπο ζωής, σκέψης και συμπεριφοράς.
Σήμερα, ένα πλήθος παραγόντων υποβαθμίζουν το δημοκρατικό πολίτευμα και υπονομεύουν τους στόχους του. Ο υλιστικός χαρακτήρας της εποχής μας, η υποτίμηση των ηθικών και των πνευματικών αξιών, ο ατομικισμός, ο λαϊκισμός, ο ιδεολογικός φανατισμός, η παραπληροφόρηση, η έλλειψη δημοκρατικής συνείδησης από τους πολίτες, ο εφησυχασμός και η αδιαφορία τους για τα κοινά κλονίζουν και πλήττουν καίρια την δημοκρατική ζωή.
Σε αυτό το σημείο, το σχολείο ως πυλώνας κοινωνικοποίησης, οφείλει να συνδράμει στην διαμόρφωση της πολιτικής και δημοκρατικής συνείδησης των νέων. Ο ουσιαστικός διάλογος ως μέθοδος βιωματικής διδασκαλίας, η ανταλλαγή απόψεων, η ανεκτικότητα στην διαφορετική άποψη, ο αλληλοσεβασμός, η ελεύθερη έκφραση ιδεών, η διαλλακτικότητα και η γόνιμη αμφισβήτηση αποτελούν αναγκαία εργαλεία στην αναζήτηση της αλήθειας, στη λήψη αποφάσεων και την εύρεση των καταλληλότερων λύσεων στην αντιμετώπιση των προβλημάτων.
Είναι, εξίσου, σημαντικό ο μαθητής να συμμετέχει σε εκπαιδευτικές διαδικασίες που συντελούν στη διαμόρφωση ενεργών πολιτών. Μια τέτοια διαδικασία είναι ο θεσμός των μαθητικών κοινοτήτων. Η συμμετοχή του σε σχολικούς θεσμούς καλλιεργεί την υπευθυνότητα, την συνεργασία, τη συλλογική συνείδηση και την υπηρέτηση του κοινού συμφέροντος.
Η αξιοποίηση του σχολικού μαθήματος της πολιτικής παιδείας καθιστά δυνατή την πολιτική εκπαίδευση των νέων και την καλλιέργεια της πολιτικής σκέψης τους. Η γνωριμία και η επαφή με όλες τις μορφές των πολιτευμάτων διευκολύνουν τον μαθητή να αναπτύξει την προσωπική του άποψη για την αξία και τα οφέλη της Δημοκρατίας αλλά και να κατανοήσει τις καταστρεπτικές και επιβλαβείς επιπτώσεις των απολυταρχικών και αυταρχικών καθεστώτων.
Καταληκτικά, ο ανθρωποκεντρικός προσανατολισμός της εκπαίδευσης καθίσταται αναγκαία προϋπόθεση για την ενίσχυση της δημοκρατικής αγωγής του μαθητή. Ως εκ τούτου προτεραιότητα του εκπαιδευτικού πρέπει να είναι η ανάπτυξη των πνευματικών, ηθικών και ψυχικών δυνάμεων του μαθητή και η καλλιέργεια των ανθρωπιστικών αξιών, της ελευθερίας, της αξιοπρέπειας, της δικαιοσύνης και της ισότητας. Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο η παροχή ανθρωπιστικής παιδείας εκπαιδεύει τον νέο στον δημιουργικό διάλογο και διαμορφώνει υπεύθυνους και ενεργούς πολίτες με δημοκρατικό ήθος».
Έτσι σκέφτεται η πλειοψηφία των νέων μας, γαλουχημένη από γονείς και δασκάλους με αξίες και αρχές. Διεκδικεί και αξίζει έναν καλύτερο κόσμο. Ο συντονισμός των δυνάμεων παλαιοτέρων και νέων προεξοφλεί μόνο θετικά αποτελέσματα και ανθρώπινες λύσεις για τους πολίτες και την πατρίδα μας.
Παραθέτω τις σκέψεις του Κωνσταντίνου, κατακλείδα αυτού του άρθρου που απεικονίζουν καθαρά το «πιστεύω» και τη θέληση των νέων ανθρώπων:
«Επιλογικά, μπορεί η ιδεολογία να θεωρείται αμφιλεγόμενο θέμα, ωστόσο, η υγιής πολιτική αποτελεί εγγύηση αυξημένης συμμετοχής. Αν δεν σημειωθεί εξυγίανση σήμερα, θα αντιστεκόμαστε, μέχρι να την καθιερώσουμε εμείς. Εξάλλου, το μέλλον ανήκει περισσότερο σε εμάς, παρά σε εκείνους».