Θανάσης Χειμωνάς: «Από την πολιτική ορθότητα έως να λογοκρίνουμε τα πάντα υπάρχει τεράστια απόσταση»

Ο Θανάσης Χειµωνάς γεννήθηκε το 1971 στην Αθήνα. Σπούδασε Φιλολογία και Κινηματογράφο στο Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου και Δημοσιογραφία στο Λονδίνο. Πρωτοεμφανίστηκε στα γράμματα µε δύο διηγήματα στην εφ. Τα Νέα, το πρώτο από τα οποία εντάχθηκε στη συλλογή διηγημάτων Έρωτας σε πρώτο πρόσωπο (Κέδρος, 1997). Έχει γράψει τα μυθιστορήματα: Ραµόν (Κέδρος, 1998• Εκδόσεις Πατάκη, 2019), Σπασμένα ελληνικά (Κέδρος, 2000). Από τις εκδοσεις Πατάκη κυκλοφορούν οι τίτλοι: Ανεξιχνίαστη ψυχή (2003), H μπλε ώρα (2005), Ραγδαία επιδείνωση (2008), Δεν την αγαπάω πια (2010), Ζούμε τις τελευταίες µας μέρες (2013), Αίτημα φιλίας (2015), Παραφροσύνη (2017), Ο κύριος Τέλειος (2021), Τρότζαν (2023). Το 2002 το Ραµόν εκδόθηκε στη Γαλλία από τις εκδόσεις Alter Edit, ενώ το 2003 ακολούθησαν τα Σπασμένα ελληνικά. Το 2021 το Αίτημα φιλίας εκδόθηκε στη Βόρεια Μακεδονία από τις εκδόσεις ArtConnect.

Το μυθιστόρημα Τρότζαν είναι η αφορμή για τη συνέντευξη που ακολουθεί.Συνέντευξη 

ΧΑΡΙΤΙΝΗ ΜΑΛΙΣΣΟΒΑ

Τρότζαν, ο τίτλος του μυθιστορήματός σας που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη. Θα μας δώσετε κάποια στοιχεία του;

Η ιδέα πρωτοήρθε στο μυαλό μου πριν από σχεδόν είκοσι χρόνια, αλλά πήρε σάρκα στα τέλη της προηγούμενης δεκαετίας και κυρίως την εποχή των λοκ ντάουν Πρόκειται για την ιστορία ενός νέου ανθρώπου ο οποίος πεθαίνει ξαφνικά και επανέρχεται στη ζωή περίπου μισό αιώνα μετά. Σε μια εποχή που στην Ελλάδα αλλά και σε όλο τον δυτικό κόσμο επικρατεί ένα αυταρχικό καθεστώς, που έχει επιβάλει απόλυτο έλεγχο παντού. Με άλλα λόγια μια δικτατορία πολιτικής ορθότητας όπου έχει απαγορευθεί πλήρως η ελευθερία του λόγου, ο έρωτας, η τέχνη, ο αθλητισμός, το χιούμορ.

Η σύνδεση με τα πραγματικά γεγονότα που βιώσαμε κατά την περίοδο του εγκλεισμού είναι απόλυτα αληθοφανής στο βιβλίο σας. Πόσο το δυστοπικό μέλλον που περιγράφετε είναι πιθανό να συμβεί;

Μα συμβαίνει ήδη! Τα λοκντάουν δεν τελείωσαν το 2021. Συνεχώς επιβάλλονται νέοι περιορισμοί μετακίνησης. Δάση, άλση και πάρκα κλείνουν, δήθεν για τον φόβο πυρκαγιάς. Αγώνες διεξάγονται κεκλεισμένων των θυρών επειδή έτσι, λέει, θα καταπολεμηθεί η βία. Κάθε τρεις και λίγο μηνύματα από το 112 κλείνουν τον κόσμο σπίτια τους για μια βροχούλα. Άσε που μια αστήριχτη καταγγελία, ακόμα και ένα αθώο καλαμπούρι μπορεί να σε χαρακτηρίσει ως σεξιστή και ομοφοβικό και να σε τελειώσει από παντού.

Θεωρείτε ότι η πολιτική ορθότητα είναι υπερτιμημένη και επικίνδυνη από ένα σημείο και μετά;

Η πολιτική ορθότητα είναι κάτι που πρέπει να υπάρχει. Όλοι μας οφείλουμε να σεβόμαστε και να υπερασπιζόμαστε τους συνανθρώπους μας, ίσως όταν αυτοί ανήκουν σε μειονότητες. Από αυτό όμως έως να λογοκρίνουμε τα πάντα ανακαλύπτοντας παντού ρατσισμό και σεξισμό υπάρχει τεράστια απόσταση. Βιώνουμε πλέον μια κανονική Αστυνομία Σκέψης. Και μια σύγχρονη Ιερά Εξέταση που έχει στόχο τον απόλυτο έλεγχο και ευνουχισμό της κοινωνίας.

Ο ήρωας του μυθιστορήματος, ο Σωτήρης Μητρόπουλος, ξυπνά (επανέρχεται στη ζωή, για την ακρίβεια) σε ένα δυσοίωνο μέλλον πενήντα χρόνια μετά. Πώς θα θέλατε να είναι ο κόσμος το 2074;

Δεν είμαι σίγουρος για το πώς θα ήθελα να είναι ο κόσμος τότε. Ξέρω όμως πως φοβάμαι ότι θα είναι ο κόσμος τότε όπως ακριβώς τον περιγράφω στο βιβλίο. Με απόλυτη λογοκρισία, ποινικοποίηση των πάντων και απόλυτο κρατικό έλεγχο στο όνομα δήθεν της ισότητας, της ασφάλειας και της υγείας – αξίες οι οποίες δεν θα είναι τίποτα παραπάνω από προσχήματα.

Τι λείπει από τις αποσκευές μας για να πετύχουμε μια πιο θετική έκβαση;

Η αντίδραση. Από τον κόβιντ και μετά ο κόσμος έχει μάθει να αποδέχεται τα πάντα. Να υπακούει με θρησκευτική ευλάβεια τον κάθε «Ειδικό», όσο εξωφρενικό και αν είναι αυτό που λέει ο τελευταίος. Ο άνθρωπος σήμερα άγεται και φέρεται από τα σόσιαλ μίντια και απλώς παπαγαλίζει πράγματα που διαβάζει από άτομα που κάποιοι τρίτοι τον έχουν πείσει πως είναι σοβαρά, έξυπνα και προοδευτικά. Οφείλουμε να μάθουνε να χρησιμοποιούμε τη δίκη μας κρίση. Να πάψουμε να επηρεαζόμαστε από «αυθεντίες». Αλλιώς, ο κόσμος του Τρότζαν θα γίνει πραγματικότητα πολύ πιο σύντομα.

Η αγάπη του Σωτήρη για την Άντεια, δείχνει να μένει αλώβητη στον χρόνο. Πιστεύετε πως ο άνθρωπος είναι τελικά πλασμένος για να ερωτεύεται και να αγαπά σε κάθε συνθήκη κι εποχή;

Ναι, έτσι είναι πλασμένος ο άνθρωπος και άλλωστε αν δεν υπήρχε ο έρωτας δεν θα είχα γράψει ποτέ! Η αλήθεια βέβαια είναι πως στη συγκεκριμένη περίπτωση η διαχρονική επιβίωση του έρωτα της Άντειας και του Σωτήρη έχει μια ειρωνική χροιά. Η αγάπη τους παραμένει αλώβητη, αλλά όχι με τον τρόπο που φαντάζονται.

Ποια αξία θεωρείτε υπέρτατη;

Πολλές. Την αγάπη, τον έρωτα, την ελευθερία. Τη ζωή την ίδια.

Διαβάζετε βιβλία που αφορούν στη ζωή στο μέλλον; 

Μέχρι να γράψω το Τρότζαν πολύ σπάνια. Αυτή τη φορά όμως ξαναδιάβασα αρκετά. Το «1984», τον «Θαυμαστό καινούργιο κόσμο», το «Κουρδιστό Πορτοκάλι»…

Διαβάσατε πρόσφατα κάποιο βιβλίο που σας εντυπωσίασε;

Ναι. Τώρα διαβάζω το ανέκδοτο ενός καλού φίλου. Δεν μπορώ όμως να πω περισσότερα!

Ασχολείστε με τη συγγραφή κάποιου νέου βιβλίου;

Ήδη έχω στο μυαλό μου το σίκουελ του Τρότζαν. Λογικά θα ξεκινήσω να το γράφω από το φθινόπωρο.