Από του Λαζάρου στο Πάσχα,
στο χωριό μου τον Λαύκο
Του
Δημήτρη Χ. Σάββα
Σάββατο του Λαζάρου… Μία διαφορετική μέρα για μας τους μαθητές του Δημοτικού Σχολείου, αφού τότε πηγαίναμε σχολείο και το Σάββατο. Χαρούμενοι και ικανοποιημένοι που δεν θα δοκιμάζαμε τη βέργα του δασκάλου μας για δεκαπέντε ολόκληρες μέρες. Μεγάλη υπόθεση κι αυτό… Έτσι το Σάββατο τις πρώτες ώρες κάναμε μάθημα και μετά την καθιερωμένη πασχαλιάτικη γιορτή. Στη συνέχεια, αφού ακούγαμε τις συμβουλές και τις προτροπές των δασκάλων μας για τον εκκλησιασμό του Μεγαλοβδόμαδου και για κόσμια συμπεριφορά αυτές τις μέρες, πηγαίναμε στα σπίτια μας. Το Σάββατο το απόγευμα, κάποιοι τυχεροί σηκώναμε το πανέρι με τα λουλούδια που είχε στο κέντρο τη μεγάλη ανθοδέσμη, των νιόπαντρων ζευγαριών εκείνης της χρονιάς και το πηγαίναμε στην εκκλησία. Την επόμενη, Κυριακή των Βαΐων, ο ιερέας έδινε την ανθοδέσμη στη νιόπαντρη σύζυγο, υπό τα βλέμματα όλων, καμαρώνοντας η κάθε μία για το όμορφο και ευωδιαστό μπουκέτο της και φυσικά περιμένοντας ν’ ακούσει τους ανάλογους επαίνους. Τα λουλούδια με τα βάγια τα έδινε ο ιερέας στους πιστούς, ως έθιμο της μεγάλης αυτής γιορτής. Όσο για εμάς που σηκώναμε το πανέρι για την εκκλησία η αμοιβή δεν ήταν ευκαταφρόνητη. Από το βράδυ της Κυριακής άρχιζε η ακολουθία του Νυμφίου και συνεχίζονται οι ακολουθίες της Μεγάλης Εβδομάδας με βαθιά κατάνυξη, αλλά και με «εν προσευχή και νηστεία». Το ευχέλαιο της Μεγάλης Τετάρτης, η Σταύρωση της Μεγάλης Πέμπτης, η περιφορά του Επιταφίου τη Μεγάλη Παρασκευή με τους χωριανούς να κρατούν λαμπάδες σε ένδειξη Πένθους, ψάλλοντας τα εγκώμια και συμμετέχοντας στο θείο πάθος. Οι δουλειές του σπιτιού δεν απέλειπαν και οι γυναίκες έδιναν τον δικό τους αγώνα, ειδικότερα τη Μεγάλη Πέμπτη, που εκτός των άλλων έπρεπε να βάψουν τα κόκκινα αυγά και επίσης με κόκκινο χρώμα να βάψουν και τις γλάστρες του σπιτιού. Ένιωθα μεγάλη ικανοποίηση όταν μου εμπιστευόταν η μακαρίτισσα η μανιά μου (η γιαγιά μου), να βάψω έστω και μία γλάστρα. Αλήθεια τι μοναδικό θέαμα εκείνες οι φρεσκοβαμμένες γλάστρες προσέφεραν σε κάθε επισκέπτη, με τις αναγεννημένες καμέλιες, γαρδένιες, αντζαλέες και τόσα άλλα λουλούδια που κοσμούσαν, την κάθε μία, από τις πηλιορείτικες αυλές. Το «ανάστα ο Θεός» της πρωινής λειτουργίας του Μεγάλου Σαββάτου ήταν ο προάγγελος του ευφρόσυνου αναστάσιμου μηνύματος. Το βράδυ ήταν η πρώτη ανάσταση και σίγουρα το Πάσχα Κυρίου Πάσχα θα μπορούσε να διαμορφωθεί ως Πάσχα Πηλίου Πάσχα! Καθόλου υπερβολικό, μέσα στην ανοιξιάτικη και μοσχομυριστή ατμόσφαιρα του Πηλίου, οι πασχαλινές ώρες φάνταζαν διπλά και τριπλά αναστάσιμες, αφού παράλληλα με το κορυφαίο γεγονός της Ανάστασης του Χριστού είναι και η μαγική αναγέννηση της καθημαγμένης από τον βαρύ και παρατεταμένο χειμώνα της πηλιορείτικης φύσης. Μοναδικές εκείνες οι βραδινές ώρες του Μεγάλου Σαββάτου στη γεμάτη, από άνδρες κυρίως, πλατεία του χωριού μου του Λαύκου, που απολάμβαναν το τσίπουρο με τα τσιτσίραβλα και τις θρούμπες πηλιορείτικες ελιές. Ώρες γεμάτες με γλυκιά ένταση που φέρνει η προσμονή και η ανυπομονησία της αναστάσιμης κορύφωσης. Στο σπίτι μεγάλη η ευθύνη από την κάθε νοικοκυρά. Θυμάμαι τις μακαρίτισσες, τη μητέρα μου και τη γιαγιά μου, να είναι γεμάτες με έγνοιες, καθώς μετρούσαν τα χρέη που είχαν με μία σχολαστικότητα όλων εκείνων που πέρασαν από τα χέρια τους τις μέρες του Μεγαλοβδόμαδου, προκειμένου η εθιμική διαδικασία της πασχαλινής προετοιμασίας να είναι το δυνατόν καλύτερη στο σπιτικό μας. Δεν ήταν μόνο οι δουλειές του σπιτιού, ούτε η προετοιμασία των εδεσμάτων και των λαμπριάτικων λουλουδιών. Έπρεπε να ετοιμάσουν τα «καλά» τα ρούχα, τις φρεσκοπλυμένες και φρεσκοσιδερωμένες «αλλαξιές», τα καινούργια παπούτσια, να μεριμνήσουν για τα δώρα και το πεσκέσι του «νονού». Το Άγιο Φως το μετέφερε η οικογένεια στο κάθε σπιτικό και το πρώτο μέλημα ήταν να σχηματίσουν με τη λαμπάδα έναν ή τρεις σταυρούς στο ανώφλι της εξώπορτας. Με το ίδιο φως άναβαν και το καντήλι στο εικονοστάσι για να τεθεί το σπιτικό κάτω από τη Θεία προστασία που χαρίζει το Άγιο Φως της Ανάστασης του Κυρίου. Θυμάμαι τις τόσο ενδιαφέρουσες γιορταστικές εκδηλώσεις στο χωριό μου όπως το «κρέμασμα» του Ιούδα, το πασχαλινό αερόστατο. Επίσης τα χοροστάσια της κάθε γειτονιάς και φυσικά τις σούβλες σε κάθε αυλή ή κήπο του χωριού μου. Η τελευταία εικόνα αφορούσε στην Κυριακή της Λαμπρής. Το απόγευμα της Κυριακής όλοι μαζί ανταμώναμε στην εκκλησία για τη Δεύτερη Ανάσταση ή τον Εσπερινό της Αγάπης. Συγγενείς, γνωστοί, φίλοι, συγχωριανοί… όλο σχεδόν το χωριό! Εικόνα συναδέλφωσης, συγχώρεσης και αγάπης με έναν καρδιακό ασπασμό, τον οποίο επιβάλλουν οι παρακάτω στίχοι:
«Σήμερα είναι Λαμπρή
έλα να φιληθούμε
για την αγάπη του Χριστού
δεν μας παρεξηγούνε».
Μνήμες των παιδικών μου χρόνων… Στιγμές ανέμελες, γεμάτες αγάπη και νοσταλγία. Θύμησες που έρχονται στο μυαλό μου και τώρα ακόμα, τέτοιες μέρες, όταν επισκέπτομαι το πατρικό μου σπίτι, ανοίγοντας τη γνώριμη ξύλινη πόρτα, περιμένοντας ν’ ακούσω… καλώς τον!, από εκείνους που ποτέ δεν θα ξαναδώ να με καλωσορίσουν και να με καλοδεχτούν!