Ταξίδι μνήμης στη Συρία πριν από τη λαίλαπα του πολέμου μέσα από το φακό Βολιώτη φωτογράφου “Θ”

Μέρη απαράμιλλης ομορφιάς και ανεκτίμητοι αρχαιολογικοί θησαυροί συνέθεταν την εικόνα της Συρίας, πριν αυτή η κουκίδα γης βυθιστεί στο χάος και τη δίνη του εμφύλιου πολέμου. Ο Παύλος Καρανίκος το Πάσχα του 2009 βρέθηκε στη χώρα της Μέσης Ανατολής και με τον φωτογραφικό φακό του αποτύπωσε τις εμπειρίες που βίωσε εκεί. Την προσεχή Δευτέρα 7 Μαρτίου στις 9 το βράδυ στο καφέ «Τέσσερις εποχές» η Φωτογραφική Λέσχη Βόλου θα παρουσιάσει τη συλλογή των φωτογραφιών του Παύλου Καρανίκο, με τον 63χρονο φωτογράφο και μέλος της Λέσχης, να αναλαμβάνει το ρόλο του ξεναγού σε ένα ακόμη ταξίδι γεμάτο χρώματα και φαντασία.

Δύο χρόνια πριν το ξέσπασμα των ένοπλων συγκρούσεων επί συριακού εδάφους, ο Παύλος Καρανίκος στο οδοιπορικό του που διήρκησε οκτώ ημέρες, κατέγραψε μοναδικές εικόνες από τη χώρα που εκτείνεται από τη Μεσόγειο μέχρι τον Ευφράτη ποταμό. Υπήρξε «χωνευτήρι» πολλών πολιτισμών. Φοίνικες, Έλληνες και Ρωμαίοι, ήταν από τους πρώτους λαούς που άφησαν το αποτύπωμά τους στη Συρία, τους διαδέχθηκαν οι Βυζαντινοί, μέχρις ότου φτάσουμε στην επικράτηση του αραβικού στοιχείου. Αυτό το πολυποίκιλο μωσαϊκό δημιούργησε εκπληκτικές αντιθέσεις, με τον Ηπειρώτη φωτογράφο να σημειώνει χαρακτηριστικά: «Η ιστορία που κουβαλάει η Συρία είναι μοναδική. Υπήρξε το σταυροδρόμι αμέτρητων πολιτισμών και στο πέρασμα των αιώνων κατοικήθηκε από πλήθος ετερόκλητων πληθυσμών, οι οποίοι, όμως, άφησαν το στίγμα τους. Πριν από τον εμφύλιο του 2011, ήταν μία χώρα γεμάτη αντιθέσεις. Μετακινούμουν από τη μία περιοχή στην άλλη και άλλαζα μεμιάς παραστάσεις. Όμως, σε κάθε περίπτωση μουσουλμάνοι και χριστιανοί συνυπήρχαν ειρηνικά, μία εικόνα που πλέον ανήκει οριστικά στο παρελθόν. Την εποχή που επισκέφτηκα τη Συρία, η θρησκεία δεν όρθωνε εμπόδια στις σχέσεις των ανθρώπων».
Ο πρώτος σταθμός του Παύλου Καρανίκου ήταν η Μπόρσα, με τον έμπειρο φωτογράφο να επιλέγει να κινηθεί από το Νότο προς τον Βορρά. Στη Μπόρσα συνάντησε ένα εξαίσια διατηρημένο ρωμαϊκό θέατρο, ενώ στη συνέχεια βρέθηκε στη Δαμασκό, πρωτεύουσα της χώρας, για την οποία τόνισε: «Λόγω του ότι ταξίδεψα στη Συρία κατά τη διάρκεια του Πάσχα, θυμάμαι την ατμόσφαιρα κατάνυξης που συνάντησα τότε στους ναούς των χριστιανών. Ειδικά στη Δαμασκό και το Χαλέπι αυτό ήταν πιο έντονο, αφού στις δύο συγκεκριμένες πόλεις υπήρχαν πολυάριθμοι χριστιανικοί πληθυσμοί».
Επόμενη στάση ήταν η Μααλούλα, στα περίχωρα της Δαμασκού, που φημιζόταν για τα μοναστήρια: «Η περιοχή ήταν γνωστή ως «Κοιλάδα των Χριστιανών». Θυμάμαι ότι πριν από καιρό, οι αντάρτες είχαν απαγάγει καλόγριες από ένα μοναστήρι που βρισκόταν εκεί».
Έπειτα μετέβη στην Παλμύρα. Η μυθική πόλη των αρχαίων Φοινίκων μάγεψε τον Παύλο Καρανίκο, που θυμήθηκε: «Στην Παλμύρα πέσαμε πάνω σε αμμοθύελλα. Όσο ήμασταν στον αρχαιολογικό χώρο, ο ουρανός είχε πάρει ένα απόκοσμο κόκκινο χρώμα. Τα μνημεία της Παλμύρας ήταν πραγματικοί θησαυροί, όμως οι αντάρτες δεν τα σεβάστηκαν. Έτσι, σήμερα πολλά από αυτά δεν υπάρχουν, αφού τα κατέστρεψαν οι αντικαθεστωτικοί Σύριοι και απέμειναν μόνο οι φωτογραφίες για να τα θυμίζουν».
Εξίσου εντυπωσιασμένος δήλωσε και από το Κρακ ντε Σεβαλιέ, το περίφημο οχυρό των Σταυροφόρων, το οποίο βρίσκεται κοντά στα σύνορα με το Λίβανο: «Ήταν απίστευτη η αίσθηση, αφού αντικρίσαμε ένα ιπποτικό κάστρο μες στην καρδιά της Ανατολής».
Τα ερείπια της Απάμειας στις όχθες του ποταμού Ορόντη προσέλκυσαν επίσης το ενδιαφέρον του Παύλου Καρανίκου, ο οποίος έβγαλε αρκετές φωτογραφίες από την αρχαία πόλη των Σελευκιδών που άκμασε την Ελληνιστική περίοδο. Μετά την Απάμεια βρέθηκε στην Σερτζίλια, μία εγκαταλειμμένη βυζαντινή πόλη (από τις δεκάδες που υπάρχουν στη βόρεια Συρία), ενώ το ταξίδι του ολοκληρώθηκε στο Χαλέπι, μία από τις πλέον πολύπαθες πόλεις που επλήγησαν από τον Συριακό εμφύλιο πόλεμο.