Ταγματάρχης Κ. Βερσής – Αρνήθηκε να παραδοθεί στους Γερμανούς και αυτοκτόνησε

Του ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ Τ. ΣΔΡΟΛΙΑ

Ο Κωνσταντίνος Βερσής υπήρξε αξιωματικός του Ελληνικού Στρατού και ήρωας του Έπους του ’40. Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1901 και τελειώνοντας την Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, εντάχθηκε στο στράτευμα ως ανθυπολοχαγός του πυροβολικού κατά το τελευταίο έτος της Μικρασιατικής εκστρατείας όπου και διακρίθηκε στα πεδία των μαχών. Στις 28 Οκτωβρίου 1940, υπηρετούσε στην Ήπειρο, ως διοικητής Μοίρας του 5ου συντάγματος πυροβολικού, που ανήκε στην 8η Μεραρχία Πεζικού. Έλαβε μέρος στη μάχη Ελαίας-Καλαμά (2-8 Νοεμβρίου).

Η ελληνική νίκη ανάγκασε τους Ιταλούς να αναστείλουν τις επιθετικές τους ενέργειες και να μεταπέσουν σε κατάσταση άμυνας εν αναμονή ενισχύσεων. Το επόμενο διάστημα συμμετείχε στις επιχειρήσεις που είχαν ως αποτέλεσμα την είσοδο του Ελληνικού Στρατού στη Βόρεια Ήπειρο. Τον Απρίλιο του 1941, με την εισβολή των Γερμανών στην Ελλάδα, ο αντιστράτηγος Τσολάκογλου, υπέγραψε ανακωχή και συνθηκολόγηση των Ελληνικών στρατευμάτων. Ένας από τους όρους προέβλεπε την παράδοση του οπλισμού μέχρι τέλος Απριλίου. Ο Κ. Βερσής μη αποδεχόμενος τους ταπεινωτικούς όρους της συνθηκολόγησης και θεωρώντας την παράδοση των όπλων ως τον έσχατο εξευτελισμό για τον μαχητή, διέταξε στις 23 Απριλίου 1941 τους άνδρες του να συγκεντρώσουν τα πυροβόλα της Μοίρας και παραταγμένοι, να τραγουδήσουν τον Εθνικό Ύμνο στραμμένοι προς νότο, προς την Ελλάδα. Αφού χαιρέτισε στρατιωτικά, διέταξε να καταστρέψουν τα πυροβόλα, και στην συνέχεια αυτοκτόνησε. Μαζί του αυτοκτόνησαν και δυο λοχίες του!

Ο ηθοποιός Μάνος Κατράκης που υπηρετούσε στο 1ο Σύνταγμα Πυροβολικού αναφέρει σχετικά: «Προς το τέλος του πολέμου, η πυροβολαρχία μας ήταν ταγμένη έξω από το Αργυρόκαστρο προς Τεπελένι. Επέστρεφα έφιππος στη μονάδα μου από τα Γιάννενα, όπου είχα πάει με ειδική αποστολή του λοχαγού, όταν, περνώντας από το αλβανικό χωριό Καλοκαρατζή, σκέφτηκα να χαιρετήσω τον φίλο μου και συγγραφέα Άγγελο Τερζάκη, που υπηρετούσε ως γραφέας στη διοίκηση του Αρχηγείου Πυροβολικού. Είπαμε για λίγο τα δικά μας, αποχαιρετηθήκαμε κι ενώ έφευγα καβάλα στο άλογό μου, ο Άγγελος με φώναξε να γυρίσω πίσω. Ζύγωσα πάλι κοντά, μ’ ανάγκασε να σκύψω και ψιθυριστά μου εμπιστεύθηκε το μεγάλο μυστικό: «Έχουμε λάβει διαταγή για γενική υποχώρηση, θα κοινοποιηθεί εντός της ημέρας». Έμεινα άναυδος να τον κοιτάζω… Χωρίσαμε δακρυσμένοι και σιωπηλοί… Στα Γιάννενα πήραμε διαταγή να παραδώσουμε τον οπλισμό μας. Εκατοντάδες στρατιώτες και αξιωματικοί πετούσαν κατά γης τα όπλα κι έφευγαν δρομέως. Σωροί από κάρα, πυροβόλα, κάθε λογής εφόδια και ό,τι δυσκόλευε την πορεία της επιστροφής, εγκαταλείπονταν από ’δω και από κεί…. Στον ηρωικό θάνατο του ταγματάρχη Κ. Βερσή, αναφέρονται ο Άγγελος Τερζάκης και ο υποστράτηγος Βερνάρδος: «Με πεισματωμένη πίκρα, πένθιμα, γράφει ο Τερζάκης, οι νικητές της Ιταλίας άρχιζαν να παρελαύνουν σε μακρυές θεωρίες από τους τόπους όπου τους είχαν ορίσει να παραδώσουν τον οπλισμό τους, να πετάνε χάμου, σε σωρούς, σαν παλιοσίδερα, τα τιμημένα όπλα τους. Ένας νέος, λεβέντης πυροβολάρχης, έξω από τα Γιάννενα, τίναξε, την ώρα εκείνη, τα μυαλά του πάνω στα κανόνια του» (Ελληνική Εποποιία 1940-41). «Το V Σύνταγμα Πυροβολικού παρέδωσε τα πυροβόλα και τον οπλισμό του εις το χωρίον Σταυράκι.

Η ταχύπτερος φήμη έφερε μέχρις ημών την νύκτα της επομένης, ότι ο ταγματάρχης πυροβολικού Βερσής Κ., διοικητής μοίρας πυροβολικού, ετίμησε, κατά τρόπον μεγαλειώδη, το υπερήφανον όπλον του. Όταν δηλαδή έλαβε την διαταγή να παραδώση τα πυροβόλα του, συνεκέντρωσεν τους άνδρας της μοίρας του με μέτωπον προς νότον, προς την αιώνιαν Ελλάδα. Διέταξε και πάντες έψαλαν τον Εθνικό μας Ύμνον και κατόπιν, αφού ησπάσθη τα πυροβόλα του, έδωσε διαταγήν και τα συνέτριψαν με δυναμίτιδα. Κι ενώ ακόμη το έδαφος εσείετο από τας εκρήξεις, ο Βερσής, στηρίξας το περίστροφόν του εις τον δεξιόν του κρόταφον, ηυτοκτόνησε». (Ι.Α. Βερνάρδου «Τρεμπεσίνα»). Στη Μικρασιατική εκστρατεία, χαρακτηριστικές είναι οι προτάσεις των ανωτέρων του για την απονομή αριστείων ανδρείας. Ενδεικτικώς αναφέρουμε μερικές. Ημερησία Διαταγή 3ης Μεραρχίας, 1η Μαρτίου 1922: «Ανθυπολοχαγόν Κ. Βερσήν προτείνω, ίνα τω απονεμηθή το Χρυσούν Αριστείον Ανδρείας, διότι κατά το εγχείρημα επί του λόφου Κατραλή, παρά τα πυρά του εχθρικού πυροβολικού και το γεγονός ότι διά πρώτην φοράν εβαπτίζετο εις το πυρ, επέδειξεν ζηλευτήν ευψυχίαν, ωραίον θάρρος, απόλυτον αφοσίωσιν προς το καθήκον και περιφρόνησιν προς τον κίνδυνον». Ημερησία Διαταγή Μεραρχίας 6 Μαρτίου 1922: «Ποιούμαι εύφημον μνείαν του ανθυπολοχαγού Κ. Βερσή, διότι κατά την υπό του τμήματος πεζικού γενομένην επιδρομήν προς υφαρπαγήν του έναντι του λόφου Κατραλή εχθρικού φυλακίου, κατέβαλεν ζηλευτήν προσπάθειαν διά την πλήρη επιτυχίαν της ενεργηθείσης επιδρομής, αιχμαλωτισθείσης απάσης της δυνάμεως του εχθρικού φυλακίου».

Κατά τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο, ταγματάρχης πλέον ο Βερσής, συνεχίζει να δείχνει στο πεδίο της μάχης, τα σπάνια χαρίσματά του, όπως αποδεικνύεται από την ακόλουθη ημερησία διαταγή: «Τον ταγματάρχην Βερσήν Κ. προτείνω δια την προαγωγήν εις ανώτερον βαθμόν διότι, διοικητής της 1ης Μοίρας τυγχάνων, α) Κατά την κλιμάκωσιν των πυροβολαρχιών του βορείως Αργυροκάστρου, από 16 έως 20 Απριλίου 1941, επεδείξατο εξαιρετικήν ψυχραιμίαν, θάρρος και αυτοθυσίαν, συντελέσας διά των πυρών της Μοίρας του να επιφέρη μεγάλας απωλείας εις τον εχθρόν και να επιβραδύνη αυτόν, ώστε η απαγκίστρωσις των Συνταγμάτων της 8ης Μεραρχίας να γίνη κανονικώς και άνευ απωλειών. β) Διότι, τάξας την Μοίραν του εις λίαν προωθημένην θέσιν εις περιοχήν Κακαβιάς, με εντολήν αντιαρματικήν και αμέσου υποστηρίξεως δι’ αντίστασιν μέχρις εσχάτων, επεδείξατο ψυχραιμίαν αξιοθαύμαστον, αυτοθυσίαν και ηρωισμόν, συντελέσας διά των πυρών της Μοίρας του εις επιβράδυνσιν του προελαύνοντος εχθρού και ανακατάληψιν απολεσθέντος σημείου στηρίξεως, παρά το ζωηρότατον και συνεχές πυρ της εχθρικής αεροπορίας, πυροβόλων και αυτομάτων όπλων, διακινδυνεύσας πολλάκις. Ο Διοικητής του Συντάγματος Δ. Ραζής». Η πολιτεία ως είθισται, τίμησε τον ήρωα Κ. Βερσή με προτομές και ηρώα. Η θυσία του όμως, όπως και οι θυσίες χιλιάδων άλλων επώνυμων και ανώνυμων ηρώων, παραμένουν στο σύνολό τους μέχρι και σήμερα άγνωστες στους περισσοτέρους από εμάς ιδιαίτερα στους μαθητές και στην νεολαία μας.