«Τα τραγούδια του Γκάτσου είναι πάντα παρόντα…»

Η Αγαθή Δημητρούκα είναι μια ξεχωριστή περίπτωση δημιουργού: με βιωματική προσέγγιση στην Τέχνη της ποίησης και του λόγου, με ανεπιτήδευτη αμεσότητα στη μεταφορά αισθημάτων και εννοιών, αποδίδει ως συγγραφέας και στιχουργός, ως ποιήτρια και μεταφράστρια σκέψεις που κρατούν ζωντανή την ύπαρξη. Με αφορμή τη μεγάλη συναυλία που θα πραγματοποιηθεί στον Βόλο αφιερωμένη στον Νίκο Γκάτσο (Παρασκευή 2 Αυγούστου 9 μ.μ. στο Ανοιχτό Δημοτικό Θέατρο Μελίνα Μερκούρη) με την επιμέλεια του Νίκου Χιώτολου και τη συμμετοχή κορυφαίων μουσικών και ερμηνευτών, η Αγαθή Δημητρούκα μιλά για τη σχέση με τον μεγάλο ποιητή, την ποίηση και την αξία της.

Συγγραφέας, στιχουργός, ποιήτρια, μεταφράστρια. Τόσες δυνατές ιδιότητες μπορούν να συγκατοικήσουν αρμονικά, χωρίς εξάρσεις και ανταγωνισμούς στο ίδιο άτομο, σε εσάς;
Είμαι ένα άτομο πολύ εργατικό, όχι μια πολυ-διασπασμένη προσωπικότητα. Τα πεζά μου, αν εξαιρέσουμε το αυτοβιογραφικό βιβλίο μου, είναι παιδική λογοτεχνία με ποιητική διάθεση και οι στίχοι μου, πλην ελαχίστων, είναι ποίηση με σκοπό να τραγουδηθεί, κάτι που το εκτιμούν ιδιαίτερα οι Λατινοαμερικάνοι φίλοι ποιητές. Παράλληλα, μεταφράζω ποίηση από ευχαρίστηση και πεζογραφία για βιοπορισμό. Όπως καταλαβαίνετε, δεν υπάρχει πρόβλημα «συγκατοίκησης», απλώς, όπως συμβαίνει αυτή την περίοδο, ο «συνωστισμός» κάποιες φορές είναι πολύ μεγάλος.

Ένα αφιέρωμα μουσικό στον Νίκο Γκάτσο με τη δική σας επιμέλεια και τη δική σας υποστήριξη δημιουργεί σε όλους μας στον Βόλο μεγάλη χαρά… Πού οφείλεται κατά τη γνώμη σας η αέναη ζωντανή παρουσία ενός δημιουργού;
Επιτρέψτε μου μια διευκρίνηση: Ο Νίκος Γκάτσος μού έκανε την τιμή να με ορίσει κληρονόμο του και διαχειρίστρια του έργου του. Όπως αντιλαμβάνεστε, η ευθύνη μου είναι τεράστια και θέλω να πιστεύω ότι σε γενικές γραμμές, χάρη στις ιδιότητες που προαναφέρατε και χάρη στον αμείωτο θαυμασμό μου για το έργο του ποιητή, ώς τώρα τα έχω καταφέρει καλά σχετικά. Σε αυτό το πλαίσιο βρέθηκα να επιμελούμαι το πρόγραμμα και να υποστηρίζω τη συναυλία «Με γαρίφαλο στο πέτο» στον καλοκαιρινό Βόλο. Μια πανηγυρική συναυλία που μου πρότεινε ο Βολιώτης συνθέτης Νίκος Χιώτογλου, συνεργάτης και φίλος τα τελευταία χρόνια. Στον Χιώτογλου εμπιστεύτηκα το 2020 τον στιχουργικό κύκλο του Γκάτσου «Η παγωμένη θεατρίνα» με αποτέλεσμα το ομότιτλο βιβλίο-CD, όπου τα δώδεκα τραγούδια του τα ερμηνεύουν δώδεκα τραγουδιστές που δεν είχε τύχει να τραγουδήσουν πρώτοι στίχους του ποιητή.
Επανέρχομαι στην ερώτησή σας. Κατά τη γνώμη μου, την ταπεινή πάντα, η αέναη ζωντανή παρουσία ενός δημιουργού οφείλεται στην αέναη παρουσία του έργου του. Το έργο του Γκάτσου, χάρη στην ευφυΐα, το ταλέντο και την εντιμότητα του δημιουργού του, κατάφερε να εκφράσει τα συναισθήματα, τους καημούς, τις ιδέες και τις προσδοκίες του κόσμου χωρίς καμία προσπάθεια να κολακέψει ή να ξεγελάσει τον κόσμο. Και καθώς αυτά τα πράγματα δεν αλλάζουν, τα τραγούδια του Γκάτσου είναι πάντα παρόντα. Δεν εννοώ όλα: Κάποια υποχωρούν, κάποια άλλα αναδύονται λόγω συγκυριών, αλλά είναι πολλά αυτά που τραγουδιούνται διαρκώς και κάνουν τον δημιουργό τους ωσεί παρόντα.

Η ποίηση πιστεύετε αφομοιώνεται πιο αποτελεσματικά μέσα από τη μελοποίησή της; Εν ολίγοις ο στίχος γίνεται κατανοητός εκτός από αγαπητός μέσα από το τραγούδι;
Αν η μελοποίηση είναι επιτυχής, βεβαίως και αφομοιώνεται πιο αποτελεσματικά. Έχουμε τα παραδείγματα των ποιημάτων που μελοποίησαν οι μεγάλοι συνθέτες μας. Επιτρέψτε μου να προσθέσω ότι, όταν εκδόθηκε ο συνολικός τόμος «Όλα τα τραγούδια» του Νίκου Γκάτσου, όσοι νεότεροι ποιητές τον ξεφύλλιζαν μονολογούσαν: «Κι αυτό του Γκάτσου; Κι αυτό του Γκάτσου; Εμένα αυτά τα τραγούδια με καθόρισαν ως ποιητή!».

Η αγάπη σας στον λόγο, τη λυρική σκέψη και απόδοση σας έχει φέρει κοντά σε σπουδαίους δημιουργούς. Είναι ανάλογοι της φήμης τους οι ποιητές, οι συγγραφείς, οι καλλιτέχνες γενικότερα ή μήπως είναι καλύτερα να μην τους γνωρίζουμε προσωπικά;
Είχα όντως τη μεγάλη τύχη να γνωρίσω σπουδαίους δημιουργούς, μια τύχη που εύχομαι να την έχουν όλοι οι άνθρωποι, κυρίως οι νέοι, γιατί αυτό θα σημαίνει ότι θα έχουν βρει αν όχι τον δρόμο τους τουλάχιστον κάποιους φάρους στη ζωή.

Τι σας οδήγησε στα παιδιά; Πιστεύετε ότι είναι πιο εύκολο ή πιο δύσκολο να γράφετε για παιδιά;
Στα παιδιά, δηλαδή στην παιδική λογοτεχνία, με οδήγησε ο γιος μου όταν πήγαινε στον παιδικό σταθμό. Επέμενε να του πω την «Κοκκινοσκουφίτσα» με τα ίδια λόγια που του την έλεγε η δασκάλα του. Αυτό ήταν αδύνατον κι έτσι τον έπεισα να γράψουμε ένα δικό μας παραμύθι, ξεκινώντας από πράγματα που ήξερε. Όσο για την ευκολία ή τη δυσκολία, όλα είναι σχετικά. Κάθε είδος γραφής έχει τα τερτίπια του. Θα ήθελα να προσθέσω ότι αυτό που μου δίνει μεγάλη χαρά είναι το μάθημα ποιητικής στιχουργικής που κάνω στα παιδιά στα σχολεία που με καλούν.

Η προσωπικότητα και το έργο του Νίκου Γκάτσου λειτουργεί στη σκέψη και τη συνείδηση όλων συνδυαστικά με τη δική σας παρουσία. Είναι μεγάλη η ευθύνη αυτής της σχέσης;
Αυτό που μου λέτε, δεν ξέρω πώς να το εκλάβω. Προτιμώ να το αντιστρέψω: Η δική μου παρουσία λειτουργεί στη σκέψη και τη συνείδηση όλων συνδυαστικά με την προσωπικότητα και το έργο του Νίκου Γκάτσου. Η ευθύνη, όπως είπα και πιο πριν, είναι τεράστια και πάνω απ’ όλα. Συχνά, και παρόλο που δεν είναι του χαρακτήρα μου, αναγκάζομαι να γίνομαι αυστηρή για να αποτρέψω κάποια θρασύτατη εκμετάλλευση του έργου και του ονόματος του Νίκου Γκάτσου.

Ενεργή και δραστήρια συμμετέχετε σε εκδηλώσεις και διοργανώσεις για την ποίηση στην Ελλάδα και εκτός ορίων της χώρας μας. Τι αποκομίζετε από όλα και τι θεωρείτε ότι ωφελεί τελικά τον σύγχρονο άνθρωπο;
Από όλα αποκομίζω ποίηση και αισθήματα αμοιβαία που καλλιεργούν πολύ βαθιές ανθρώπινες σχέσεις. Αυτά θεωρώ ότι μπορούν να ωφελήσουν τον σύγχρονο άνθρωπο, όπως και οτιδήποτε άλλο τού μαλακώνει την ψυχή και τον κρατάει μακριά από πρακτικές βίας και ποταπής ισχύος.

Από το καλάθι των αναμνήσεων τι παραμένει πάντα ζωντανό και ανέπαφο ;
Η αγάπη που έχω εισπράξει. Φαντάζομαι αυτό ισχύει για όλους.

Η γραφή τελικά είναι τρόπος ζωής ή τρόπος αντιμετώπισης της ζωής;
Και τα δύο.

Πότε γράφετε, πώς έρχεται η διάθεση για γραφή και πότε και πώς φεύγει;
Δε νομίζω πως φεύγει ποτέ η διάθεση για γραφή. Δεν ακολουθεί κάποια κυκλοθυμία. Ο χρόνος που τρέχει και η ζωή με τα προβλήματά της κλέβουν προσωρινά την προτεραιότητα. Γι’ αυτό λέω πως γράφω όποτε έχω μπροστά μου ένα χαρτί κι ένα μολύβι, άντε και κανένα «λαπτοπάκι» για τα πιο εκτενή. Επιτρέψτε μου να κλείσω με ευχαριστίες σ’ εσάς για τη συνέντευξη, στους τραγουδιστές της συγκεκριμένης συναυλίας για την πρόθυμη και αφιλοκερδή συμμετοχή τους, στους μουσικούς της ορχήστρας «Ρυθμός» και στον Νίκο Χιώτογλου και να ευχηθώ καλό καλοκαίρι σε όλους!