Ερχονται τα πρώτα «ραβασάκια» του ΕΦΚΑ με τις νέες εισφορές του 2017 σε 1,4 εκατομμύρια ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοαπασχολουμένους και αγρότες.
Από 01/01/2017 για όλους βάση υπολογισμού είναι το Καθαρό Φορολογητέο Αποτέλεσμα (ΚΦΑ), δηλαδή το καθαρό εισόδημα από την άσκηση της ασφαλιστέας δραστηριότητας.
Κατ’ αρχάς λαμβάνεται υπόψη το εισόδημα του 2015. Οταν εκκαθαριστεί το εισόδημα του 2016, θα ακολουθήσει συμψηφισμός, ο οποίος θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έως τον Δεκέμβριο του 2017.
Οι νέοι επιστήμονες με δραστηριότητα 0-5 έτη χρεώνονται διπλή ασφαλιστική οφειλή: α) Από τη μειωμένη καταβολή ασφαλίστρου (14% για τα πρώτα 2 έτη και 17% για τα επόμενα τρία αντί 20%) και β) Από τη μειωμένη κατώτατη βάση υπολογισμού (410,2 αντί 586 ευρώ). Η οφειλή προσαυξάνεται κατά την ετήσια μεταβολή μισθών, όπως αυτή θα καθοριστεί από την ελληνική Στατιστική Αρχή.
Επιστήμονας με δραστηριότητα 0-2 έτη ξεκινά με οφειλή τουλάχιστον 717,36 ευρώ τον χρόνο, ενώ με 3-5 έτη 569,76 ευρώ τον χρόνο. Η οφειλή εξοφλείται κατά 1/5 ετησίως, όταν το εισόδημα του προηγούμενου έτους υπερβαίνει τα 18.000€ και μέχρι τη 15ετία. Διαμορφώνονται εννέα πηγές εισοδήματος που εισφοροδοτούνται: Επιχειρηματική δραστηριότητα, παροχή υπηρεσιών, μέλη εταιρειών, Διαχειριστής ΙΚΕ, Μονοπρόσωπη ΙΚΕ, Μερίσματα ΑΕ και ΚΤΕΛ, Αγροτική δραστηριότητα, Μισθωτές υπηρεσίες, Αμοιβές μελών ΔΣ.
Οι 9 πηγές ομαδοποιούνται σε 3 κατηγορίες: Επιχειρηματική δραστηριότητα, Αγροτική δραστηριότητα, Μισθωτές υπηρεσίες.
Οι «εκπτώσεις» 5% – 50% στις εισφορές των επιστημόνων (πρ. ΕΤΑΑ) την περίοδο 1/1/2017 – 31/12/2020 εφαρμόζονται κλιμακωτά μόνο για το τμήμα του εισοδήματος που ξεπερνά τα 7.033 ευρώ (ή τα 4.922 ευρώ για τους νέους επιστήμονες). Δηλαδή αν κάποιος έχει εισόδημα 18.000 δεν θα πάρει την έκπτωση 45% στο σύνολο της εισφοράς, αλλά κλιμακωτά για κάθε χιλιάρικο πάνω από τα 7.033.
Οι εκπτώσεις ισχύουν και για τους νέους επιστήμονες (0-5 έτη), αλλά δεν αποτελούν ασφαλιστική οφειλή. Η πληρωμή θα γίνεται μέσω του Διατραπεζικού Συστήματος (ΔΙΑΣ) με εντολές πληρωμής ή με άμεση χρέωση λογαριασμού με διακριτό κωδικό εντολής 25 ψηφίων.
Πέντε κινήσεις
Στα «μπλοκάκια» οι επιβαρύνσεις «καίνε» κυρίως τους νέους ασφαλισμένους μετά το 1993 που είναι μισθωτοί και διατηρούν παράλληλα Δελτίο Παροχής Υπηρεσιών. Η επιβάρυνση γι’ αυτούς αγγίζει το 27%, εφόσον υπάρχει εισόδημα στο «μπλοκάκι».
Αντίθετα, κερδισμένοι μπορούν να είναι όσοι έχουν μόνο «μπλοκάκι» (πρ. ασφαλισμένοι σε ΟΑΕΕ • ΕΤΑΑ) και δουλεύουν σε έναν ή δύο εργοδότες. Για να διεκδικήσουν τον επιμερισμό των εισφορών με τον εργοδότη πρέπει το εισόδημα να προέρχεται από την άσκηση «διαρκούς -και όχι ευκαιριακής- επαγγελματικής δραστηριότητας». Η διαδικασία που ακολουθείται χαρακτηρίζεται από ειδικούς γραφειοκρατική και μη λειτουργική:
• Ο ασφαλισμένος αιτείται την υπαγωγή του στη διάταξη αναγράφοντάς το στο δελτίο που εκδίδει.
• Μέχρι το τέλος του μήνα ο εργοδότης υποχρεούται να υποβάλει Αναλυτική Περιοδική Δήλωση, κατανέμοντας την αμοιβή ανά μήνα, με βάση τη διάρκεια της σύμβασης. Με την ΑΠΔ ενεργοποιείται αυτομάτως ο επιμερισμός των εισφορών.
• Αν ο εργοδότης δεν υποβάλει ΑΠΔ, το «μπαλάκι» επιστρέφει στον ασφαλισμένο που πρέπει να υποβάλει στον ΕΦΚΑ υπεύθυνη δήλωση, δηλώνοντας το ΑΦΜ του εργοδότη ή των δύο εργοδοτών. Ο ΕΦΚΑ τον ενημερώνει πως πρέπει να πληρώσει εισφορές. Προσοχή: η υποχρέωση γεννάται «από την υποβολή της δήλωσης και μετά».
• Αν ο εργοδότης αμφισβητεί τη δήλωση του ασφαλισμένου, υποβάλλει αντιρρήσεις ενώπιον αρμοδίων οργάνων του ΕΦΚΑ.
• Μέχρι την επίλυση της διαφοράς ο μηχανισμός λειτουργεί υπέρ του εργοδότη, καθώς ο ασφαλισμένος υποχρεώνεται σε εισφορές ως ελεύθερος επαγγελματίας (26,95%).
Μόλις οι ασφαλισμένοι κόψουν δελτίο σε τρίτο εργοδότη ή μείνουν χωρίς εργοδότες (π.χ. λήξη σύμβασης) οφείλουν να το γνωστοποιήσουν στον ΕΦΚΑ και πληρώνουν -ακόμη και εντός της ίδιας χρονιάς- ολόκληρες εισφορές ως αυτοαπασχολουμένοι.
Παραδόξως ένας εργαζόμενος μπορεί να ασφαλίζεται για μερικούς μήνες ως μισθωτός με βάση το εισόδημα που έχει εκείνη τη στιγμή και τους υπόλοιπους ως αυτοαπασχολουμένος με βάση το εισόδημα που είχε 1-2 χρόνια πριν…
ΟΙ ΔΩΔΕΚΑ «ΦΥΛΕΣ» ΤΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΩΝ
Πώς διαφοροποιούνται οι εισφορές ελεύθερων επαγγελματιών, αυτοαπασχολούμενων και αγροτών ανάλογα με τη δραστηριότητα, τα χρόνια στο επάγγελμα και το ύψος του εισοδήματος
Δώδεκα ταχύτητες ασφαλισμένων αναδεικνύει ο νέος τρόπος υπολογισμού των εισφορών για ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενους και αγρότες. Παρά τους γενικούς κανόνες που ισχύουν πλέον οριζόντια συνδέοντας τις νέες ασφαλιστικές εισφορές με το πραγματικό εισόδημα, εντοπίζονται διαφοροποιήσεις, ανάλογα με τη δραστηριότητα, τα χρόνια στο επάγγελμα, το ύψος του εισοδήματος και το είδος της απασχόλησης:
1 Ελεύθεροι επαγγελματίες, ασφαλισμένοι του πρ. ΟΑΕΕ -έμποροι, αυτοκινητιστές, επιχειρηματίες κ.ά.- χωρίς παράλληλη δραστηριότητα: πληρώνουν 26,95% (20% για σύνταξη και 6,95% για υγεία) του καθαρού εισοδήματος, όπως προκύπτει κατ’ αρχήν από το εκκαθαριστικό του 2015, κατ’ ακολούθως του 2016.
2 Αυτοαπασχολούμενοι γιατροί, υγειονομικοί, φαρμακοποιοί και λοιποί ασφαλισμένοι του πρ. ΕΤΑΑ – ΤΣΑΥ χωρίς επικουρική ασφάλιση και χωρίς παράλληλη δραστηριότητα: πληρώνουν 30,95% (20% για σύνταξη, 6,95% για υγεία και 4% για πρόνοια/εφάπαξ) του καθαρού εισοδήματος, όπως προκύπτει κατ’ αρχήν από το εκκαθαριστικό του 2015 και ακολούθως του 2016.
Επιπλέον πληρώνουν 2 ευρώ τον μήνα υπέρ Στέγης Υγειονομικών. Η συνολική εισφορά μειώνεται 5%-50%, με εκπτώσεις που εφαρμόζονται κλιμακωτά σε εισοδηματικές κατηγορίες από 7.033-58.000 ευρώ.
3 Αυτοαπασχολούμενοι μηχανικοί και λοιποί ασφαλισμένοι του πρ. ΕΤΑΑ – ΤΣΜΕΔΕ χωρίς παράλληλη δραστηριότητα: πληρώνουν 37,95% (20% για σύνταξη, 6,95% για υγεία, 7% για επικούριση και 4% για πρόνοια/εφάπαξ) του καθαρού εισοδήματος όπως προκύπτει από το εκκαθαριστικό του 2015 κατ’ αρχήν και ακολούθως του 2016. Η εισφορά μειώνεται με εκπτώσεις 5% -50% που εφαρμόζονται κλιμακωτά σε εισοδηματικές κατηγορίες από 7.033-58.000.
4 Αυτοαπασχολούμενοι δικηγόροι του πρ. ΕΤΑΑ χωρίς παράλληλη δραστηριότητα: πληρώνουν εισφορά σύνταξης 20% επί της ελάχιστης αμοιβής ανά δικηγορική πράξη ή παράσταση για την οποία προβλέπεται έκδοση γραμματίου προείσπραξης. Τα ποσά που καταβάλλονται, μέσω αυτής της διαδικασίας, αφαιρούνται από την ασφαλιστική εισφορά που οφείλει ο δικηγόρος (20% επί του καθαρού εισοδήματος του 2015).
Τα ποσά μέσω γραμματίων που υπερβαίνουν την προβλεπόμενη μηνιαία εισφορά συμψηφίζονται με την ετήσια οφειλή του αντίστοιχου έτους. Οι δικηγόροι επίσης πληρώνουν 6,95% για υγεία, 7% για επικούριση και 4% για πρόνοια / εφάπαξ του καθαρού εισοδήματος, όπως προκύπτει από το εκκαθαριστικό του 2015 κατ’ αρχήν και ακολούθως του 2016. Η εισφορά μειώνεται με εκπτώσεις 5%-50% που εφαρμόζονται κλιμακωτά σε εισοδηματικές κατηγορίες από 7.033 – 58.000 ευρώ.
5 Δικηγόροι σε αναστολή άσκησης δραστηριότητας πληρώνουν σε ΕΦΚΑ και ΕΤΕΑΕΠ τις ελάχιστες εισφορές, δηλαδή 37,95% των 586,08€ τον μήνα. Προσοχή καθώς για την εν λόγω κατηγορία δεν έχει εφαρμογή η μειωμένη κατώτατη βάση για ασφαλισμένους κάτω της πενταετίας.
6 Ασφαλισμένοι που απασχολούνται σε έναν εργοδότη ως μισθωτοί και προσφέρουν υπηρεσίες σε άλλον εργοδότη μέσω Δελτίου Παροχής Υπηρεσιών. Ο εργοδότης που τους απασχολεί ως μισθωτούς καταβάλλει γι’ αυτούς τις ίδιες εισφορές που πλήρωνε επί του μισθού τους, ενώ οι ίδιοι οι εργαζόμενοι καλούνται πλέον να πληρώσουν εισφορές ως ελευθεροεπαγγελματίες για το «μπλοκάκι»: το 26,95% (20% για σύνταξη και 6,95% για υγεία) επί του πλέον πρόσφατου καθαρού εισοδήματός τους από το «μπλοκάκι» (για φέτος κατ’ αρχήν το 2015). Προσοχή δεν ισχύει για το «μπλοκάκι» το αυτόνομο κατώτατο πλαφόν ασφαλιστέου εισοδήματος των 586 ευρώ (εισφορά 158 ευρώ). Χωρίς αποδείξεις οι εισφορές είναι μηδενικές.
7 Ασφαλισμένοι που απασχολούνται σε έναν εργοδότη ως μισθωτοί και προσφέρουν υπηρεσίες στον ίδιο εργοδότη μέσω Δελτίου Παροχής Υπηρεσιών. Λαμβάνουν δηλαδή μέρος των αποδοχών τους ως μισθωτοί και μέρος αυτών μέσω ΔΠΥ: πληρώνουν εισφορές για το άθροισμα πλέον των αποδοχών τους από μισθολόγιο και μπλοκάκι ως μισθωτοί (2/3 ο εργοδότης και 1/3 ο εργαζόμενος).
Ως ένας εργοδότης λογίζονται και περισσότερα νομικά πρόσωπα που συνδέονται με κοινή επιχειρηματική δραστηριότητα, π.χ. διαφορετικές επιχειρήσεις που ανήκουν στο ίδιο πρόσωπο.
8 Ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι ασφαλισμένοι σε πρ. ΟΑΕΕ και ΕΤΑΑ που εργάζονται αποκλειστικά με «μπλοκάκι» (Δελτίο Παροχής Υπηρεσιών) σε 1-2 εργοδότες: μπορούν να διεκδικήσουν τον επιμερισμό των εισφορών με τον εργοδότη/τους εργοδότες τους, ώστε να πληρώσουν οι ίδιοι το 1/3 και ο εργοδότης/οι εργοδότες τα 2/3.
9 Νέοι επιστήμονες -γιατροί, δικηγόροι, μηχανικοί, συμβολαιογράφοι, οικονομολόγοι κ.ά.- ασφαλισμένοι σε πρ. ΕΤΑΑ και πρ. ΟΑΕΕ στα πρώτα δύο έτη της δραστηριότητάς τους: πληρώνουν το 14% για σύνταξη και το 6,95% για υγεία (όσοι κλάδοι έχουν επικούριση επιπλέον 7% και εφάπαξ 4%) του κατώτατου -αρχικά- ασφαλιστέου εισοδήματος (586 ευρώ). Οι κατώτατες εισφορές για υγεία και σύνταξη ορίζονται στα 108,17 ευρώ τον μήνα.
Η μηνιαία εισφορά μειώνεται με εκπτώσεις 5%-50% που εφαρμόζονται κλιμακωτά σε εισοδηματικές κατηγορίες από 4.923 • 58.000 ευρώ. Προσοχή καθώς οι «εκπτώσεις» στις εισφορές λογίζονται ασφαλιστική οφειλή.
10 Νέοι επιστήμονες -γιατροί, δικηγόροι, μηχανικοί, συμβολαιογράφοι, οικονομολόγοι κ.ά.- ασφαλισμένοι σε πρ. ΕΤΑΑ και πρ. ΟΑΕΕ στα 3-5 έτη της δραστηριότητάς τους: πληρώνουν το 17% για σύνταξη και το 6,95% για υγεία (όσοι κλάδοι έχουν επικούριση καταβάλλουν επιπλέον 7% και εφάπαξ 4%) του κατώτατου -αρχικά-ασφαλιστέου εισοδήματος (586 ευρώ). Οι κατώτατες εισφορές για υγεία και σύνταξη ορίζονται στα 120,47 ευρώ. Η μηνιαία εισφορά μειώνεται με εκπτώσεις 5%-50% που εφαρμόζονται κλιμακωτά σε εισοδηματικές κατηγορίες από 4.923• -58.000 ευρώ. Προσοχή καθώς οι «εκπτώσεις» στις εισφορές λογίζονται ασφαλιστική οφειλή.
11 Αγρότες που είχαν καθαρό εισόδημα το 2015 από μηδέν έως και 4.923 ευρώ: πληρώνουν την κατώτατη εισφορά για το 2017 που είναι 86,98 ευρώ τον μήνα για σύνταξη και υγεία.
12 Οικογενειακές αγροτικές εκμεταλλεύσεις με τρία μέλη (αγρότης, αγρότισσα και ένα ενήλικο τέκνο) και συνολικό καθαρό εισόδημα το 2015 έως 14.769 ευρώ: πληρώνουν την κατώτατη εισφορά για το 2017 που είναι 86,98 ευρώ τον μήνα για σύνταξη και υγεία.
Παραδείγματα
Μηχανικός παρέχει υπηρεσίες σε τεχνική εταιρεία και σε τράπεζα για 10 μήνες. Για αυτές τις δύο δραστηριότητες εκδίδει Δελτίο Παροχής Υπηρεσιών (ΔΠΥ) 20.000 ευρώ και 10.000 ευρώ αντιστοίχως. Από τη διάρκεια και τη φύση των παρεχόμενων υπηρεσιών προκύπτει ότι αυτές δεν είναι ευκαιριακής μορφής, αλλά απαιτούν διαρκή απασχόληση. Συνεπώς υπολογίζονται εισφορές ως εξής:
Για την πρώτη δραστηριότητα το ποσό της αμοιβής επιμερίζεται στους μήνες που διαρκεί η σύμβαση, επομένως σε κάθε μήνα αντιστοιχεί αμοιβή 2.000 ευρώ. Επ’ αυτής υπολογίζονται εισφορές 20% για κλάδο κύριας σύνταξης, κατανεμημένο κατά 6,67% σε βάρος του ασφαλισμένου και κατά 13,33% σε βάρος του αντισυμβαλλόμενου (τεχνική εταιρεία).
Για τη δεύτερη το αντίστοιχο ποσό της μηνιαίας αμοιβής ανέρχεται σε 1.000 ευρώ, στο οποίο και υπολογίζονται εισφορές κατά όμοιο τρόπο. Με τον ίδιο τρόπο επιμερίζονται οι εισφορές για περίθαλψη, επικουρική ασφάλιση και εφάπαξ παροχή.
Λογιστής εργάζεται ως μισθωτός σε εταιρεία και παρέχει παράλληλα υπηρεσίες σε άλλη εταιρεία με ΔΠΥ. Ο εν λόγω ασφαλισμένος δεν υπάγεται στη διάταξη για τον επιμερισμό των εισφορών, αλλά στις διατάξεις περί πολλαπλής δραστηριότητας. Επομένως για τις αποδοχές του από τη μισθωτή εργασία υπολογίζονται εισφορές όπως όλων των μισθωτών, για το δε εισόδημά του από την ελεύθερη άσκηση επαγγέλματος (ΔΠΥ) καταβάλλει εισφορές ως ελευθεροεπαγγελματίας (26.95% για σύνταξη και υγεία).
Αν ο ίδιος λογιστής εργάζεται ως μισθωτός σε εταιρεία και λαμβάνει επιπλέον αποδοχές από την ίδια εταιρεία με ΔΠΥ, τότε για το σύνολο του εισοδήματος από τη συγκεκριμένη δραστηριότητα πληρώνει εισφορές σαν μισθωτός. Συνεπώς η εταιρεία καταβάλλει τις εισφορές εργοδότη που αντιστοιχούν στο σύνολο του εισοδήματος (αποδοχές από μισθωτή εργασία και εισόδημα από ΔΠΥ).