Συντήρηση Τοιχογραφιών στο Γυμνάσιο Στεφανοβικείου

Οι τοιχογραφίες αποτελούν οργανικό μέρος ενός μνημείου ή ενός σύγχρονο κτηρίου. Με την πάροδο των χρόνων οι τοιχογραφίες φθείρονται με την επίδραση της υγρασίας, τους βιολογικούς παράγοντες, την επίδραση του φωτός, φυσικά αίτια, την επίδραση του ανθρώπου και από αρκετούς άλλους παράγοντες που μπορεί να προκύψουν.

Οι τοιχογραφίες αποτελούνται από α) την τοιχοδομή η οποία είναι το υποστήριγμά της, β) από το κονίαμα που είναι το υπόστρωμα του έργου και γ) από τη ζωγραφική επιφάνεια.

Οι τοιχογραφίες στο Γυμνάσιο Στεφανοβικείου έγιναν την δεκαετία του 1990 από έναν αυτοδίδακτο καλλιτέχνη τον κ. Αχλαδή. Οι τοιχογραφίες διακοσμούν το αμφιθέατρο του Γυμνασίου. Για πρώτη φορά το σχολικό έτος 2012-2013, στα πλαίσια πολιτιστικού προγράμματος, πραγματοποιήθηκε Συντήρηση και Αισθητική Αποκατάσταση όλων των τοιχογραφιών. Διευθύντρια του Γυμνασίου ήταν η κ. Κατερίνα Μαυρογιαννάκη και υπεύθυνη του Πολιτιστικού Προγράμματος ήταν η εκπαιδευτικός κ. Παρασκευή Νικολού.

Οι φθορές ήταν ελάχιστες. Οι μαθητές μπήκαν σε διαδικασία να μάθουν τα 3 στάδια της Συντήρησης των Τοιχογραφιών, τα οποία είναι α) αποκατάσταση μέρους του κονιάματος, β) καθαρισμός των τοιχογραφιών και γ) αισθητική αποκατάστασή των τοιχογραφιών. Πριν ξεκινήσουν όμως έπρεπε οι μαθητές με την καθοδήγηση της εκπαιδευτικού να καταγράψουν τις φθορές. Όλες οι τοιχογραφίες είχαν ελάχιστες φθορές, στις οποίες μπόρεσαν οι μαθητές να ασχοληθούν και με τα 3 στάδια και να επέμβουν σωστά χωρίς να υπάρξει καμία αλλοίωση των αρχικών μορφών τους.

Τα τελευταία 2 χρόνια (από το 2022 περίπου) άρχισε να γίνεται εμφανής η φθορά της κεντρικής τοιχογραφίας, η οποία απεικονίζει το έργο του Γεώργιου Ιακωβίδη (1853-1932) «Τα πρώτα βήματα». Η φθορά ήταν ξεκάθαρο ότι προερχόταν από χρόνια συσσώρευση υγρασίας. Η φθορά ήταν εκτεταμένη και διάσπαρτη σε διάφορα σημεία της τοιχογραφίας.

Η Διευθύντρια του Γυμνασίου κ. Ιωάννα Μήσια βλέποντας την φθορά που είχε υποστεί η τοιχογραφία πρότεινε να μπούμε σε διαδικασία αισθητικής αποκατάστασης.

Στάδια που ακολουθήθηκαν:

1.Στην αρχή έγινε προσπάθεια να διασωθούν και να παραμείνουν σημεία της τοιχογραφίας τα οποία ήταν έτοιμα να αποκολληθούν από την τοιχοδομή.

2.Αρκετά τμήματα της τοιχογραφίας στη βάση της και στην αριστερή πλευρά είχαν αποκολληθεί μόνα τους, λόγο της έντονης υγρασίας.

3.Αφαιρέθηκαν αρκετά σημεία της τοιχογραφίας και στη συνέχεια περάστηκε ένα ήπιο μονωτικό, χωρίς να εξασφαλίζει η απαιτούμενη μόνωση, την οποία θα θέλαμε να πετύχουμε, ώστε να αποφύγουμε ξανά την καταστροφή της τοιχογραφίας και των τμημάτων που είχαν αποκατασταθεί αισθητικά.

Αφαιρέθηκε αρκετά μεγάλο τμήμα της τοιχογραφίας από την αριστερή πλευρά και χαμηλά και στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκε στόκος ενισχυμένος.
Στη συνέχεια περάσαμε με την βοήθεια κάποιων μαθητών ¨αστάρι¨.
Τέλος προχωρήσαμε στην αισθητική αποκατάσταση της τοιχογραφίας.
Πρόταση Βελτίωσης

Οι επεμβάσεις αποκατάστασης των τοιχογραφιών θα συνεχιστούν προκειμένου το αισθητικό τους αποτέλεσμα να επανέλθει στην προτεραία κατάσταση. Όμως για να μη συνεχιστούν οι φθορές τους θα πρέπει να γίνει αποκατάσταση και συντήρηση της φέρουσας υποδομής των τοιχογραφιών. Η συντήρηση ή αποκατάσταση της φέρουσας υποδομής αφορά:

Υγρομόνωση της ταράτσας
Υγρομόνωση της φέρουσας τοιχοποιίας
Αποστασιοποίηση της λεκάνης απορροής νερών και των κοινόχρηστων βρυσών από τον φέροντα με τις τοιχογραφίες τοίχο ή μεταφορά του συστήματος σε άλλο χώρο του σχολείου.