Του Γεώργιου Καπουρνιώτη
Κάθε χρόνο, αυτή την εποχή, ένας νέος αγώνας ξεκινά για τους τελειόφοιτους των Λυκείων, καθώς ετοιμάζονται να ξεκινήσουν τις σπουδές τους. Άλλοι χαρούμενοι που πέτυχαν τον στόχο τους κι άλλοι δυσαρεστημένοι με τη διαμόρφωση των βάσεων για την εισαγωγή στα ΑΕΙ της χώρας. Με αφορμή τους τελευταίους θα ήθελα να αναφέρω τους δικούς μου συλλογισμούς σχετικά με το θέμα.
Αρχικά στην πλειονότητα από εμάς έχουν δημιουργηθεί τα εξής ερωτήματα… Πώς είναι δυνατόν να εισέρχονται φοιτητές στα πανεπιστήμια οι οποίοι δεν κατάφεραν να πιάσουν ούτε τη βάση του «10»; Είναι, άραγε, αξιόλογο το επίπεδο των σχολών που έχουν 4.000-5.000 μόρια; Οι βάσεις καθορίζονται ανάλογα με τη ζήτηση που έχει το κάθε επάγγελμα ανά έτος αλλά και την περιοχή που βρίσκεται η κάθε σχολή. Μελετώντας τους πίνακες των βάσεων παρατηρούμε ότι σχολές που βρίσκονται σε δυσπρόσιτες περιοχές έχουν χαμηλότερα μόρια, από σχολές που βρίσκονται σε μεγάλες πόλεις όπως η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη, ο Βόλος. Σε αυτό συμβάλει σε ένα βαθμό και η οικονομική κρίση καθώς οικογένειες με χαμηλά εισοδήματα παροτρύνουν τα παιδιά τους να σπουδάζουν στην περιοχή την οποία ζουν. Ακόμη και η διαχρονική αδυναμία της πολιτείας να παρέχει στέγη και τροφή για τους οικονομικά αδύναμους, γεγονός που σε μεγάλο ποσοστό θα ενίσχυε τη ζήτηση αυτών των τμημάτων που βρίσκονται παραδείγματος χάριν στις περιφέρειες πόλεων ή στα νησιά του Αιγαίου. Επιπροσθέτως, σχολές που εξασφαλίζουν άμεσο διορισμό στο δημόσιο, όπως παραδείγματος χάριν οι στρατιωτικές σχολές, αποτελούν μία από τις πρώτες επιλογές των σπουδαστών διότι παρέχουν μονιμότητα και σταθερό μισθό. Αυτός είναι και ο λόγος που οι βάσεις τους είναι πολύ υψηλές. Δεν θα πρέπει να παραληφθεί ότι σε αρκετές σχολές ο βαθμός του πρώτου επιτυχόντα έχει μεγάλη απόκλιση από τον βαθμό του τελευταίου εισακτέου. Αυτό οφείλεται στο ότι ο αριθμός των εισακτέων στα τμήματα αυτά είναι μεγάλος, για αυτό και παρατηρούνται τέτοιες διακυμάνσεις. Σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να υποτιμηθεί το επίπεδο των σπουδών ή οι γνώσεις που παρέχονται στους φοιτητές, επειδή η βάση μίας σχολής είναι χαμηλή. Αυτό πρέπει να διασαφηνιστεί και να μην γίνεται σύγχυση στο μυαλό μας ως γονείς ή εκπαιδευτικούς ώστε να μην παροτρύνουμε τους μαθητές μας ή τα παιδιά μας να μη δηλώνουν τις σχολές αυτές. Αντιθέτως, θα πρέπει να τους ενθαρρύνουμε να επιλέξουν το επάγγελμα που τους αρέσει και τους ευχαριστεί, ανεξαρτήτως μορίων.
Το γεγονός ότι ορισμένα τμήματα σπουδών, απαιτούν λίγα μόρια για την εισαγωγή φοιτητών, όπως το τμήμα γαλλικής φιλολογίας ή γερμανικής φιλολογίας ή το τμήμα επιστήμης υλικών, δεν σημαίνει πως υστερούν σε ακαδημαϊκό επίπεδο. Οι καθηγητές στα τμήματα αυτά έχουν διακριθεί εξίσου για το επιστημονικό τους έργο και οι απαιτήσεις των τμημάτων αυτών για την υλοποίηση των σπουδών είναι επίσης μεγάλες. Οι βάσεις, όμως, θα παραμένουν χαμηλές όσο η ζήτηση είναι χαμηλή και για όσο καιρό δεν παρέχονται πολυάριθμες θέσεις εργασίας για τους αποφοίτους στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Τα θέματα των εξετάσεων διαμορφώνονται με σκοπό να γίνει η διαφοροποίηση κυρίως των μαθητών που θα επιτύχουν στις πιο υψηλόβαθμες και περιζήτητες σχολές, όπως η Ιατρική και η Νομική. Συμπερασματικά, οι βάσεις εισαγωγής στα πανεπιστήμια της Ελλάδας καθορίζονται από τη ζήτηση σε μία διαδικασία μίας και μόνο εξέτασης, αυτή των πανελλαδικών εξετάσεων, που είναι αμιγώς διαγωνιστική και δεν είναι ο στόχος της να πιστοποιήσει το επίπεδο σπουδών των υποψήφιων, αλλά να τους κατατάξει από το 1 έως το 20.
Στη χώρα μας επικρατούσε επί χρόνια η λαθεμένη αντίληψη ότι τα ΤΕΙ ήταν υποδεέστερα από τα Πανεπιστήμια και για αυτό τον λόγο πολλές σχολές είχαν λιγότερα μόρια από τις πανεπιστημιακές. Το επιστημονικό προσωπικό, όμως, ήταν εξίσου καταρτισμένο και τα τμήματα ιδιαίτερα απαιτητικά. Αν κάποιος παρατηρήσει προσεκτικά τη διαμόρφωση των μορίων θα διαπιστώσει πως η μεταρρύθμιση Γαβρόγλου και η μετονομασία των ΤΕΙ σε πανεπιστήμια, είχαν ως αποτέλεσμα να παρουσιάζουν σχολές με έδρα σε μεγάλη πόλη (π.χ. Αθήνα ή Θεσσαλονίκη) να εμφανίσουν ελαφρώς υψηλότερες βάσεις από την εποχή που ήταν Τμήματα ΤΕΙ.
Κατά καιρούς έχει διαπιστωθεί ότι μαθητές οι οποίοι είχαν χαμηλότερα μόρια στις πανελλήνιες εξετάσεις, ανταπεξήλθαν καλύτερα στις απαιτήσεις των σπουδών τους. Η υψηλότερη βαθμολογία στις πανελλήνιες πιθανότατα να επιτεύχθηκε λόγω καλύτερης προετοιμασίας από το φροντιστήριο. Αυτό όμως που θα πρέπει να αποτελέσει στόχο των Ελληνικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων είναι η αποφοίτηση μαθητών που θα αγαπούν τη γνώση και θα επιθυμούν τη διεύρυνση των οριζόντων τους. Ακόμη, έμφαση θα πρέπει να δίνεται σε κάθε μαθητή ξεχωριστά με σκοπό να αξιοποιούνται τα ταλέντα τους και οι δυνατότητές τους, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητές τους. Το μάθημα του επαγγελματικού σχολικού προσανατολισμού θα πρέπει να ενταχθεί σε όλες τις τάξεις του Λυκείου. Με τα κατάλληλα τεστ και την αξιολόγηση των αρμόδιων εκπαιδευτικών, οι μαθητές θα είναι σε θέση να επιλέξουν το επάγγελμα που τους ταιριάζει και τους ικανοποιεί, κάνοντας τη σωστή επιλογή της σχολής που θα φοιτήσουν.