Πολιτισμός

Στους δρόμους της Νέας Ιωνίας του 1960 – Οδός Μαγνησίας

Της Βασιλείας Γιασιράνη – Κυρίτση

Ο δρόμος της Μαγνησίας δεν ήταν τόσο συχνός σε μένα και οι μνήμες μου θολές, αν όχι ελάχιστες, με τα σπιτάκια που υπήρχαν και τους ανθρώπους που κατοικούσαν σε κείνα τα προσφυγικά.
Κατεβαίνοντας προς τα κάτω από τη δεξιά πλευρά στη γωνία με Δορυλαίου ήταν το προσφυγικό του Γιάννη Λαδόπουλου. Πασίγνωστος σε όλη τη Νέα Ιωνία για τη μουσική με το ούτι και το βιολί του, δεν γινόταν γάμος και χαρά χωρίς αυτόν, δεν γινόταν πανηγύρι χωρίς την παρουσία του. Όμως ο Γιάννης δεν έπαιζε μόνος του. Είχε και παρέα άλλους δυο εξαίρετους οργανοπαίκτες που τον συνόδευαν. Ήταν ο μπαρμπα-Κώστας ο Τσιργιώτης που έπαιζε βιολί και ο Βασίλης ο Χαλάτσης που έμενε στη Δορυλαίου, που έπαιζε και αυτός ούτι. Ήταν το τρίο «πανταχού παρόν».

Αντώνιος, Κυριακή, Διαμαντής

Στην αυλή του μικρού προσφυγικού της Μαγνησίας σαν έκαναν πρόβες και δοκίμαζαν τις φωνές τους να εναρμονίζονται με τους ήχους των οργάνων τους, οι διαβάτες περαστικοί μαγεύονταν από τη γλυκύτητα και την ισορροπία των ήχων που γέμιζε η γειτονιά.
Από τον γάμο του με τη Φωτεινή Νταβάκη είχε αποκτήσει τέσσερα παιδιά: Τον Γιώργο, την Αικατερίνη, τον Μιλτιάδη και τη Μαρία. Τον Μιλτιάδη τον έχασε μικρό και δεν τον χάρηκε. Γεύτηκε νωρίς τον θάνατό του. Ο μικρός έπαιζε στην αλάνα απέναντι με άλλα παιδάκια. Ένα φορτηγό του Δήμου είχε παρκάρει εκεί και όταν ξεκίνησε ο οδηγός πήγε να κάνει όπισθεν, δεν πρόσεξε και τον χτύπησε. Μέχρι να πάνε στο νοσοκομείο το παιδί είχε ξεψυχήσει στα χέρια της μητέρας του που το έσφιγγε στην αγκαλιά της.
Η Μαρία, μηχανικός, σύζυγος Κυριάκου Αρβανιτόπουλου, και η Αικατερίνη, σύζυγος Αντώνη Στεργίου, έκαναν δικές τους οικογένειες.
Ο Γιώργος ήταν το πρώτο παιδί που μεγαλώνοντας έγινε κρεοπώλης. Άνοιξε ένα μαγαζάκι επί της Δορυλαίου, λίγο πιο πέρα από το σημερινό ψαράδικο στην κάτω πλευρά της Ευαγγελίστριας, παντρεύτηκε την Ουρανία Μιτζιλαίου και απόκτησε δική του οικογένεια.
Αργότερα τα επόμενα χρόνια μέρος του προσφυγικού νοικιάστηκε στον Κώστα Χαλκιά που το έκανε ταβερνάκι για… λίγους. Έβαλε στην αυλίτσα μερικά τραπεζάκια, έψηνε κοκορέτσι και το έβγαζε στη λαδόκολλα. Θαμώνες του ήταν φανταράκια από το στρατόπεδο του Γεωργούλα που αποζητούσαν να πιούν ένα ποτηράκι και μερικοί «κρασοπατέρες» της περιοχής που πήγαιναν για το καλό κρασί και μπορούσαν με τη ρέγγα και την ελιά να πιούν άφθονο κρασί.
Πιπιλούσαν λίγο-λίγο τη ρέγγα, ιδιαίτερα το κεφάλι και αλμυρό όπως ήταν χωρίς τίποτε άλλο τραβούσε κρασί και τους ξεδιψούσε.
Ακριβώς από την κάτω πλευρά ήταν το προσφυγικό του Φώτη του αυγουλά που μάζευε τα αυγουλάκια από τις κότες που είχε σε ένα χωραφάκι και πουλούσε τα αυγά. Ψηλός, ξερακιανός με δυο καλάθια πάνω στο ποδήλατο τριγύριζε στις γειτονιές και στα σοκάκια της Νέας Ιωνίας. Και όταν είχε πολλά και δεν μπορούσε να τα πουλήσει, έφτανε και μέχρι την αγορά στα Παλαιά.

Γιάννης-Φωτεινή Λαδοπούλου

Καλλιπόλεως με Μαγνησίας ήταν το σπίτι του Λευτέρη Κατσαλή του Εγγλεζονησιώτη που ήταν γνωστός όχι μόνο σαν υποδηματοποιός, αλλά ως ο τερματοφύλακας της Νίκης. Ήταν ποδοσφαιριστής της πρώτης γενιάς και ήταν χαρακτηριστικό το ακόλουθο δίστιχο με τον Παντελή Μαγουλά: «Γιατί δεν τόπιασες Κατσαλή; / Ήταν γωνία Παντελή…», ακριβώς γιατί επειδή ήταν ψηλός δυσκολευόταν στις γωνίες. Είχε κύριο επάγγελμα να φτιάχνει παπούτσια, αλλά μεγάλη αγάπη στην ομάδα. Μέσα στον χώρο του προσφυγικού αργότερα, όταν εγκατέλειψε το ποδόσφαιρο, έκανε ένα μικρό χώρο, λίγων τετραγωνικών, περίπτερο. Πουλούσε ιδιαίτερα τσιγάρα, χύμα καπνό, ζαχαρωτά, ψιλικά και μικροπράγματα. Μέσα από το μικρό παραθυράκι παρακολουθούσε την κίνηση της μικρής γειτονιάς και γνώριζε τα πάντα.
Παντρεμένος με τη Μαριάνθη Παρασκευά από το Εγγλεζονήσι απόκτησε τον Γιώργο, τον Γιάννη και την Πόπη, σύζυγο του επιπλοποιού Θεόφιλου. Από τα παιδιά του ο Γιώργος ασχολήθηκε με το μπάσκετ στην ομάδα της Νίκης και ο Γιάννης έκανε άλλο επάγγελμα.
Το διπλανό σπίτι ήταν του ναυτικού από το Εγγλεζονήσι και καπετάνιου Νίκου Μόσχου. Με τη «Ζαφείρα» αρμένιζε στο Αιγαίο και στον Παγασητικό και μετέφερε κυρίως ως «σαβουρατζίδικο» άμμο και άλλα υλικά και προϊόντα από και προς το λιμάνι, τα νησιά και την Εύβοια. Παντρεμένος με την Ειρήνη Πρώγια (Πρωΐου) απόκτησε δυο κόρες, τη Μαρία και την Ευγενία, και πέντε αγόρια, τον Γιώργο που πέθανε μικρός, τον Διαμαντή, τον Αντώνη, τον Ιωάννη (Γιάνγκο) και τον δεύτερο Γιώργο.
Από τα παιδιά του ο Διαμαντής, ο Αντώνης και ο Γιάνγκος ακολούθησαν τον πατέρα τους και έγιναν ναυτικοί. Δούλευαν στο δικό τους καΐκι μεροδούλι μεροφάι, αλλά αγαπούσαν τη θάλασσα από τη φύση τους.

Αριστερά: Κ. Τσιργιώτης και Γιάν. Λαδόπουλος επί τω έργω

Ο Διαμαντής παντρεύτηκε τη Μαρία Ροδίτου, ο Γιάνγκος τη Ματούλα Τσόνου από την Εύβοια και ο Αντώνης την Κυριακή Εδίρνελη και απόκτησαν δικές τους οικογένειες.
Ο Αντώνης πολέμησε στον πόλεμο της Αλβανίας με τους Ιταλούς το 1940 και από τις κακουχίες του πολέμου «απεβίωσε εκ γριππώδους βρογχοπνευμονίας» στις 29 Δεκεμβρίου 1940, όπως ανακοίνωσε το στρατιωτικό νοσοκομείο Ιωαννίνων αφήνοντας ορφανά δυο αγόρια, τον Νίκο και τον Σταύρο. Ο Νίκος έμεινε άγαμος και ο Σταύρος παντρεύτηκε τη Σοφία Νικολού.
Η αδελφή τους Μαρία παντρεύτηκε τον Χρίστο Καραγιάννη, εισαγωγέα αυτοκινήτων, και η Ευγενία τον Θεόδωρο Βουλγαράκη, φορτοεκφορτωτή του συλλόγου Αηγιωργητών στο λιμάνι.
Ο Γιώργος ο μικρότερος επειδή είχε αρρωστήσει δεν μπορούσε να δουλέψει μαζί τους, ούτε στο λιμάνι και δεν είχε μόνιμη δουλειά. Πήγαινε όμως στα ξαδέρφια του στο λιμάνι, τα βοηθούσε όπως μπορούσε και απ’ αυτούς έπαιρνε ψάρια και πουλούσε για το μεροκάματο γυρίζοντας με το ποδήλατο τις γειτονιές. Άλλες φορές, όταν δεν έκανε καιρός τα πήγαινε στο σπιτικό του. Ο Γιώργος έμεινε στο πατρικό της οικογένειας, παντρεύτηκε την Ιουλία Τζουμέκα από το Κεραμίδι, ξεφεύγοντας από την παράδοση να παντρευτεί κοπέλα από το Εγγλεζονήσι. Απόκτησε μαζί της την Ειρήνη, τον Νίκο, τον Αντώνη και τον Αλέκο.

Αριστερά: Κυριακή χήρα Αντώνη, Ειρήνη, Νίκος, παιδιά Αντώνη

Και μόλις άνοιξαν τα πρώτα πρακτορεία στη Νέα Ιωνία διοργάνωνε εκδρομές με πούλμαν και έβγαζε το μεροκάματο. Γύριζε με το ποδήλατό του όλη μέρα στις γειτονιές της προσφυγούπολης από τη μια άκρη ώς την άλλη και ενημέρωνε τις γυναίκες που μπορούσαν και είχαν δυνατότητα να πάνε εκδρομή. Ο κόσμος του μεγάλωνε και μίκραινε ανάλογα με την καθημερινότητά του. Η γυναίκα του Ιουλία, άξια γυναίκα, εργατική, νοικοκυρά, πρόσχαρη, το μικρό προσφυγικό τους έλαμπε και χωρίς την πολυτέλεια – πήγαινα, γιατί ήμουν συμμαθήτρια με την Ειρήνη στο Γυμνάσιο – δούλευε πότε στα καπνά, πότε στο εργοστάσιο του Παπαγεωργίου, πότε στη Βαμβακουργία. Δούλευε γιατί εκτός από τα παιδιά της είχε μαζί της και τη γερόντισσα Μαριγώ, τη μητέρα της γιαγιάς Ειρήνης, νησιώτισσα από τα Καρδάμιλα της Χίου, κατάκοιτη, έναν ακόμη άνθρωπο που εξαρτιόνταν από κείνη.

Ο Γιάννης με νύφη Ουρανία και κόρες Κατίνα και Μαρία

Είχε όμως δύναμη ψυχής μέσα της και πάλευε, όπως πάλεψε μέσα της όταν σταμάτησε την κόρη της από το σχολείο να φροντίζει εκείνη το σπιτικό τους… Πόσο διαφορετικά ήταν τα χρόνια εκείνα…
Δίπλα του ο ναυτικός Γιώργος Κόπανος από το Εγγλεζονήσι και αυτός. Είχε καΐκι μεταφορικό κατέληξε όμως για καλύτερα και έγινε λιμενεργάτης στο λιμάνι. Δούλεψε σκληρά για να ζήσει την οικογένεια. Παντρεμένος με την Ανδρονίκη (Ανδρώ) Μέλη απόκτησε τον Αντρέα, τον Γιάννη, τον Νίκο, την Πάτρα και τη Χρύσα. Η Χρύσα παντρεύτηκε τον Νικόλαο Χιώτη και η Πάτρα τον Αντώνη Κασάμπαλη που είχε ζαχαροπλαστείο στην Ιωλκού. Ο Αντρέας συνέχισε την παράδοση της θάλασσας και είχε το καΐκι «Μπελερίνι».
Όλοι τους ήταν άνθρωποι έντιμοι και εργατικοί μεγαλωμένοι με κείνες τις αρχές του νησιού τους που πίστευαν στους αγίους τους, αγαπούσαν δυνατά και σέβονταν τις ανθρώπινες αξίες…
Πηγές: Προσωπικές μαρτυρίες, Μανώλη Παρασκευά, Γιάννη Κονταξή, Γιώργου Λαδόπουλου, Ειρήνης Μόσχου, Κυριακής Μόσχου, Χαρίκλειας Δεληχρήστου, Ουρανίας Σταματιάδου, Δ. Κωνσταντάρα-Σταθαρά «Το Χρονικό της Νέας Ιωνίας 1924-1994», 1994, Τάσου Αυγερινού «Με τα πανιά και τα κουπιά», Αθήνα 2007, Θεόδωρου Πρώια «Το Αιγκλαιζονήσι των αρχαίων Κλαζομενών», 1998.

Το καΐκι Ζαφείρα
1955, αριστερά, γιαγιά Μαριγώ, Ειρήνη, Νίκος
Το ειδοποιητήριο θανάτου του Αντώνη

Συνεχίζεται

 

Προηγούμενο ΆρθροΕπόμενο Άρθρο
Μοιραστείτε το