Πολιτισμός

Στους δρόμους της Νέας Ιωνίας του 1960 – Οδός Δημοκρατίας

Της Βασιλείας Γιασιράνη-Κυρίτση

Ακολουθούσε το σπίτι του Παύλου Γαλανού από το Νεοχώρι Πηλίου. Παντρεμένος με την Ελευθερία Σακαλή από τη Σμύρνη, εντάχθηκε στον χώρο τους, ενστερνίστηκε τη νοοτροπία τους και εγκαταστάθηκε στην οδό Σινώπης, μετέπειτα Βασιλίσσης Φρειδερίκης και αργότερα Δημοκρατίας. Ο πατέρας του Νίκος εργαζόταν ως τεχνικός διευθυντής του εργοστασίου Γκλαβάνη, ήταν παντρεμένος με την Πηλιορείτισσα Αικατερίνη και απόκτησε 12 παιδιά, από τα οποία γνωστά ήταν ο Παύλος και η Παρασκευή. Η Παρασκευή έκανε οικογένεια με τον Γεώργιο Πολυζωίδη και ο Παύλος πήγε κοντά στον πατέρα του ως εργατοτεχνίτης και αν ικανοποιούνταν να παρέμενε στο εργοστάσιο.
Στην περίοδο της Κατοχής είχε συνεταιριστικό μηχάνημα κοπής καπνού με τον Στέλιο Κονταξή από τα Θείρα, χειροκίνητο και με αυτό έκοβαν καπνό στο σπίτι και τον πουλούσαν.
Κάποια χρονική περίοδο αντιλήφθηκε πως η προκοπή του δεν ήταν στο εργοστάσιο και έφυγε. Αγόρασε μια κοντόκανη σούστα με το αλογάκι του και άρχισε να κάνει μεταφορές. Μετά τους σεισμούς του 1955 είχε παρατηρηθεί μεγάλη οικοδομική δραστηριότητα σε Βόλο και Νέα Ιωνία.
Έξυπνος άνθρωπος και διορατικός επικεντρώθηκε στις μεταφορές πριονιδιών από τα ξυλουργεία που είχαν πολλή δουλειά με τα κουφώματα των σπιτιών και τα μετέφερε στα καμίνια των εργοστασίων Φιλιππαίου και Μαρτίνου. Η δραστηριότητα αυτή ήταν επικερδής και του επέφερε σημαντικά χρήματα στον οικογενειακό προϋπολογισμό.
Μπορούσε να ζήσουν άνετα τα έξι του παιδιά που είχε αποκτήσει, τον Νίκο, τον Δημήτρη, τον Ανδρέα ,τη Χριστίνα, τη Σταυρούλα και την Αναστασία. Έλειπε όλη μέρα, κυνηγούσε τη δουλειά του και η οικογένειά του τον έβλεπε λίγο. Αργά το βράδυ άραζε το κάρο του πάνω στο πεζοδρόμιο έξω από το σπίτι του, τίναζε τα πριονίδια από τα ρούχα του, ίσιαζε τα μαλλιά του, καθάριζε τις χοντροκομμένες αρβύλες του και πήγαινε κατάκοπος να ησυχάσει και να προλάβει τα παιδιά του ξύπνια.
Αυστηρός πατέρας, όπως οι περισσότεροι εκείνη την εποχή, αλλά κρυφά ευαίσθητος και απόμακρος.

1960, στη γέφυρα, o Παύλος Γαλανός στη μέση, αριστερά Νίκος, δεξιά Δημήτρης

Καλός διαχειριστής των χρημάτων που έβγαζε κατόρθωσε να αυξήσει τη μηδαμινή περιουσία του και να βελτιώσει τις συνθήκες διαβίωσης της οικογένειάς του. Τις φροντίδες του σπιτιού τις είχε αναλάβει όλες η Ελευθερία και μεγάλωσε με ηθικές αρχές τα παιδιά. Ο Νίκος σπούδασε φιλολογία και μετά πήγε στην Αμερική, όπου εργάστηκε και παντρεύτηκε.
Η γειτονιά σχολίαζε για τον γιο που είχε τη δυνατότητα να είναι στην Αμερική εκείνα τα χρόνια. Ο Δημήτρης έγινε τεχνικός αεροσκαφών, ο Ανδρέας βιοτέχνης με εργοστάσιο μεταλλικών κατασκευών και τα κορίτσια αποκαταστάθηκαν καλά. Η μεν Χριστίνα παντρεύτηκε τον Ρόμπιν Ρόμπερικ, η Σταυρούλα τον Ευάγγελο Τζαμτζή και η Αναστασία τον Γεώργιο Κουτρούμπα. Ωστόσο ο Παύλος δεν ήταν μόνο καθημερινός βιοπαλαιστής. Τις Κυριακές που μπορούσε, συνόδευε τον καρδιακό του φίλο Μανώλη Χατζημάρκο να ψάλουν μαζί πότε στην Ευαγγελίστρια και πότε στον Άγιο Νικόλαο. Η μπάσα φωνή του συνόδευε την κελαριστή φωνή του Μανώλη και αποτελούσαν καλό δίδυμο.
Πέθανε όμως σε ηλικία 57 χρονών τον Μάρτιο του 1967 και δεν χάρηκε την ολοκλήρωση των οικογενειών των παιδιών του. Από τότε το κάρο του έπαψε να είναι το σήμα κατατεθέν του σπιτιού του.
Στη γωνία Βενιζέλου με Δημοκρατίας ήταν το σπίτι του Πολυχρόνη Τερζίδη που ήταν ελαιοχρωματιστής, γνωστός στην περιοχή του συνοικισμού. Βούρτσες και ασβέστες από έξω στην αυλή ήταν σήμα κατατεθέν. Από τον γάμο του είχε αποκτήσει έναν γιο, τον Γιάννη, τραπεζικό υπάλληλο, ο οποίος αργότερα έκτισε την τριώροφη οικοδομή στη Δορυλαίου, στο πλάι της κεντρικής εισόδου της πλατείας Ευαγγελίστριας, απέναντι από την τράπεζα και στον πρώτο όροφο ήταν φροντιστήριο αγγλικών Τερζίδη και αργότερα της Ψαριανού.
Δίπλα ακριβώς από την κάτω πλευρά της Βενιζέλου έμενε η οικογένεια Χρύση. Αρχικά έμενε στην οδό Κωνσταντινουπόλεως σε ένα μικρό σπιτάκι, αλλά μετά αγόρασαν το σπίτι αυτό – μάλλον μετά τους σεισμούς – και εγκαταστάθηκε όλη η οικογένεια.

Δεύτερη σειρά, αριστερά δεύτερος, ο Ν. Χρύσης

Το σχέδιό του ήταν σε γωνία γάμα, υπερυψωμένο με υπόγειο και κολόνα στη μεγάλη βεράντα με τις τοξωτές καμάρες.
Πέντε μαρμάρινα σκαλάκια ανέβαζαν τον επισκέπτη στη μεγάλη σιδερένια πόρτα. Στο εσωτερικό, όπως και στη βεράντα, το δάπεδο ήταν μωσαϊκό με πορτοκαλί και πράσινες ψηφίδες και μαρμάρινα διαχωριστικά. Την αυλή στόλιζαν μεγάλα βαρέλια βαμμένα κόκκινα με γαρδένιες και άλλα λουλούδια που ευωδίαζαν.
Ήταν από τα λίγα προσεγμένα σπίτια της Νέας Ιωνίας.
Ο Γεώργιος Χρύσης καταγόταν από τη Σμύρνη και ήταν δερματέμπορος. Ήλθε στον Βόλο με τον αδελφό του Νίκο με τους διωγμούς του 1922 και μετά από ταλαιπωρίες και αιχμαλωσίες έφτασε στους δικούς του.
Παντρεύτηκε το 1918 την Παναγιώτα Πολίτου και απόκτησαν τον Ευάγγελο και τη Μαρία. Στον Βόλο ασχολήθηκε με το εμπόριο δερμάτων και είδη υποδηματοποιίας και είχε κατάστημα στην οδό Καρτάλη με την επιγραφή «ΔΕΡΜΑΤΑ ΧΡΥΣΗΣ».
Πέθανε όμως σε ηλικία 39 χρονών από πνευμονία και φυματίωση και η οικογένεια έχασε το στήριγμά της. Ωστόσο ο αδελφός Νίκος στάθηκε προστάτης της οικογένειας και της εργασίας του αδελφού του. Πάντρεψε την ανιψιά του Μαρίτσα με τον έμπορο Απόστολο Παντελόπουλο και της έδωσε προίκα το σπίτι όπου έμεναν όλοι.
Από τον γάμο της απόκτησε δυο κορίτσια, την Κλεονίκη (Κλαίρη) και την Παναγιώτα.
Ο Νίκος μετά έκτισε ένα άλλο σπίτι διώροφο στη Χρυσοστόμου Σμύρνης με Καραμπατζάκη με προδιαγραφές της νέας εποχής, με τεχνική αρτιφισέν εξωτερικά και μεγάλη αίθουσα υποδοχής και συγκεντρώσεων.
Είχε μια ξεχωριστή θέση στη Νέα Ιωνία γιατί είχε διοριστεί δημοτικός σύμβουλος το 1947 επί δημαρχίας Ευάγγελου Καραμπατζάκη και παρέμεινε μέχρι το 1950, με υπηρεσιακό δήμαρχο τον Ευάγγελο Τσούμα, αντιεισαγγελέα Βόλου, για τις αδιάβλητες εκλογές.
Βαθιά θρησκευόμενο άτομο, δεν έμεινε αδιάφορο στο κτίσιμο της νέας Ευαγγελίστριας και έχοντας οικονομική ευχέρεια πρόσφερε τον Μάιο του 1949 750.000 δρχ. Πέθανε το 1966 με λίγες μέρες διαφορά με τη μητέρα του Παναγιώτα…

Ο Μανώλης Κασούρης με τη Θάλεια Παυλόπουλου

Ο Ευάγγελος, ο ανιψιός, εργαζόταν και αυτός με τον θείο και συνέχισε μετά τον θάνατό του αναλαμβάνοντας όλη την επιχείρηση.
Παντρεύτηκε την Αργυρώ Φραγγούλη και απόκτησε τρεις κόρες, την Παναγιώτα (Γιολάντα), την Ευαγγελία και την Ειρήνη.
Τον διέκρινε η αγάπη για την πατρίδα πολέμησε στον πόλεμο του 1940 και συμμετείχε στην Εθνική Αντίσταση υπερασπιζόμενος τα δίκαια της ελεύθερης Ελλάδος. Και το 1949 επί 9 μήνες πηγαινοερχόταν στην Αθήνα με τον Ευάγγελο Καραμπατζάκη για τις απαραίτητες ενέργειες να κάνουν την κοινότητα της Νέας Ιωνίας Δήμο. Για λίγο μάλιστα διάστημα υπήρξε και ο πρώτος υπάλληλος του Δήμου.
Υπήρξε καλός οικογενειάρχης και χαμηλών τόνων, κράτησε δυνατή και ενωμένη την οικογένειά του.
Στην επόμενη γωνία Ανδριανουπόλεως και Δημοκρατίας ξεχώριζε το σπίτι της οικογένειας Παυλόπουλου. Ο Νίκος Παυλόπουλος ήταν βυρσοδέψης στη Σμύρνη, παντρεμένος με τη Σαπφώ και είχε αποκτήσει τη Θάλεια το 1918 και την Έλλη το 1915. Έναν χρόνο πριν την καταστροφή η Σαπφώ πέθανε και τον Νικόλαο τον σκότωσαν οι Τούρκοι το 1922, όταν προσπάθησε να περάσει στο πλοίο με γαλλικό διαβατήριο.
Στον Βόλο ήλθε η Θάλεια με την αδελφή της Έλλη και την αδελφή του μπαμπά της, Σοφία Παυλόπουλου. Η Σοφία παντρεύτηκε τον Παναγιώτη Μπίνη από το Αϊβαλί και έχτισαν το σπίτι στην οδό Δημοκρατίας 93 στη Νέα Ιωνία. Η πόρτα του σπιτιού ήταν ιδιαίτερη και ο Παναγιώτης έψαξε πολύ να τη βρει και να την τοποθετήσει μόνος του εφόσον ο ίδιος ήταν χτίστης. Είχε παραστάδες γύψινους στην πόρτα και τα παράθυρα και δυο κολόνες τσιμεντένιες στηριγμένες σε βάση αποτελούσαν την είσοδο στη βεράντα, όπου οδηγούσαν τρία σκαλοπάτια από μωσαϊκό. Η μακρόστενη βεράντα περιβαλλόταν από μικρό τοιχίο. Η αυλή είχε κάθε λογής λουλούδια, σε μικρά παρτεράκια και γλάστρες.
Η Θάλεια παντρεύτηκε τον Μανώλη Κασούρη και απόκτησαν τη Σοφία.
Ο Κασούρης ήταν ψηλός, λεπτός, κοκκινομάλλης.
Πολέμησε στον πόλεμο του ’40 με εμφανή τα σημάδια της συμμετοχής του: Μια ουλή στο μέτωπο και μείον ένα δάχτυλο. Η κονκάρδα του ως τραυματία πολέμου στόλιζε τη μεγάλη φωτογραφία του στον τοίχο.
Υπήρξε μέλος της υποδειγματικής διμοιρίας ανταρτοεπόπτου του Νομού Μαγνησίας με στόχο να περιοδεύει τα χωριά και να συγκροτεί οργανώσεις, όπου δεν υπήρχαν για τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα.

Το σπίτι της οδού Δημοκρατίας 93

Πήρε μέρος στη μάχη του Κισσού με τους Γερμανούς και κει τραυματίστηκε μαζί με τον Λάκη Καραφύλογλου και τον Γιάννη Σαρόγλου. Πήρε μέρος και στη μάχη στο Καλαμάκι Αγιάς χωρίς απώλειες της διμοιρίας. Ακόμη πήρε μέρος στην εκδίωξη των Γερμανών από το Βελεστίνο, τον Ιούνιο του 1944, στη γνωστή μάχη της σοδειάς, ως καπετάνιος της ΕΠΟΝ και ανάγκασαν τους Γερμανούς να οχυρωθούν στον σιδηροδρομικό σταθμό, δύο χιλιόμετρα έξω από την πόλη του Βελεστίνου.
Μετά την Κατοχή καταδικάστηκε από στρατοδικείο σε θάνατο, για τη δράση του στο αντάρτικο του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, και τελικά πήρε χάρη, από τον βασιλιά Παύλο Α’. Έμενε πριν παντρευτεί – Δορυλαίου και Κωνσταντινουπόλεως – και είχε ένα μικρό μανάβικο στη γωνία του σπιτιού του. Έμενε με την αδελφή του και τα παιδιά της, Αννούλα και Βασίλη Ιωάννου, που έπαιζαν στη ΝΙΚΗ. Έπειτα είχε μανάβικο στον Βόλο. Η κόρη του Μανώλη Σοφία παντρεύτηκε τον Στέλιο Μέλλη, της γνωστής οικογένειας από το Εγγλεζονήσι, που διατηρούσε για χρόνια κρεοπωλείο στην οδό Κ. Καρτάλη και έμειναν στη Δημοκρατίας 93.
Η Έλλη Παυλόπουλου παντρεύτηκε και έζησε για πάντα στην Αυστραλία. Έφυγε από τον Βόλο σε ηλικία μόλις 16 ετών.
Ο δρόμος της μετέπειτα Δημοκρατίας ήταν ο δρόμος που είχε συγκεντρώσει σχεδόν όλα τα επαγγέλματα από όλα τα μέρη της Μικρασίας.
Πηγές: Προσωπικές μαρτυρίες, Αντρέα Γαλανού, Ελευθερίας Γαλανού, Γιάννη Κονταξή, Νίκου Χρύση, Κλαίρης Αναστασοπούλου, Ειρήνης Χρύση, Δημήτρη Κωνσταντάρα-Σταθαρά, Ρούλας Μέλλη, Δημήτρη Κοτζακίδη, Δ. Κωνσταντάρα-Σταθαρά «Συναξάρι των πρώτων οικιστών της Ν. Ι. από το 1924» 2013, Δ. Κωνσταντάρα-Σταθαρά «Το Χρονικό της Νέας Ιωνίας 1924-1994», 1994, Ν. Κολιού «Άγνωστες πτυχές Κατοχής και Αντίστασης 1941-1944», Βόλος 1985.

Προηγούμενο ΆρθροΕπόμενο Άρθρο
Μοιραστείτε το