Της Βασιλείας Γιασιράνη – Κυρίτση
Αφιερωμένο στην οικ. Δοξόπουλου
Η οδός Βασιλίσσης Φρειδερίκης πλησίαζε προς το τέλος της. Δυο σπιτάκια από τα πέτρινα ήταν ακόμη και ο δρόμος έκλεινε με τον φούρνο του Πελαγιάδη από τη μια και το μπακάλικο του Κεχαΐδη από την άλλη, στη Θράκης. Το ένα από τα προσφυγικά, στη γωνία της οδού Βρυούλων, ήταν του Αναστασίου Σουκούρογλου από τη Γιοσγάτη. Το επίθετό του σήμαινε παιδί της δόξας και πράγματι ήταν σημαίνον πρόσωπο στην πατρίδα του. Ήταν διακεκριμένος έμπορος και κτηματίας με έντονη πατριωτική δράση και όταν στις 20 Ιουνίου του 1920 οι ένοπλοι τσέτες καβαλάρηδες κατά εντολή του Κεμάλ μπήκαν στη Γιοσγάτη, έβαλαν φωτιά στα σπίτια επιφανών οικογενειών, συνέλαβαν τους άντρες και άλλους τους δολοφόνησαν και άλλους τους έκαψαν ζωντανούς, τότε τον συνέλαβαν και χάθηκε μαζί τους.
Οι γυναίκες κρατούσαν στην αγκαλιά τους την εικόνα του σπιτιού τους για φυλακτό, το μόνο πολύτιμο που πήραν μαζί τους.
Με τη συνθήκη της Λωζάνης το 1923 ήρθε στην Ελλάδα η Σοφία με τα τρία ανήλικα ορφανά, τον Κωνσταντίνο, τον Γιώργο και την Ελισάβετ (Βέτα).
Η Σοφία ήταν αρχόντισσα, όμορφη, νοικοκυρά, ασυνήθιστη όμως να αντέξει στις πλάτες της τις κακουχίες και το βάρος προστασίας των παιδιών της, μα τα κατάφερε. Μαζί της έφερε και την ψυχοκόρη της τη Γεσθημανή (Γιασεμώ) που την είχαν περιμαζέψει ορφανή στο σπίτι τους το 1917, όταν ελληνικές ομάδες διωγμένες από τα βόρεια μέρη της Λαζικής μετακινούνταν στα μέρη τους. Ήλθαν στην Ελλάδα ως ανταλλάξιμοι και η Γιασεμώ πολιτογραφήθηκε με το όνομα της οικογένειας, η οποία μετονομάστηκε σε Δοξοπούλου.
Δεν έφεραν τίποτε μαζί τους παρά μόνο τις δυο εικόνες του σπιτιού τους, τυλιγμένες σε ασπρόρουχα: Η μία η Σινδόνη που τύλιξαν τον Χριστό και η άλλη η Βάφτιση του Χριστού.
Το πλοίο τους κατέβασε στον Πειραιά και ύστερα βρέθηκαν στον Βόλο με πολλούς άλλους πατριώτες τους. Πήραν το σπίτι στα Πέτρινα και άρχισε ο σκληρός αγώνας της επιβίωσης. Έκαναν κάθε είδους εργασία ακόμη και του λούστρου. Ο Κωνσταντίνος ως μεγαλύτερος με τον Γιώργο επωμίστηκαν τα οικογενειακά βάρη και παράλληλα ο ένας φοιτούσε στο νυχτερινό Γυμνάσιο, παρ’ όλη την ευφυΐα του, και ο άλλος στο 6τάξιο. Κατάφεραν να τελειώσει και η Βέτα το 6τάξιο Γυμνάσιο. Η θέλησή τους υπερνικούσε τις δυσκολίες της καθημερινότητας και ο δρόμος τους άνοιγε σιγά-σιγά.
Ο Κωνσταντίνος έγινε επιτυχημένος εργολάβος και ασχολήθηκε με εργολαβικές εργασίες μια από τις οποίες ήταν το κτίριο του παλαιού νοσοκομείου Βόλου. Η Βέτα αρχικά ήταν υπάλληλος στη φαρμακαποθήκη Σπηλιώτη, εκεί που ήταν το σινεμά ο Κρόνος και αργότερα έγινε υπάλληλος τεχνικής υπηρεσίας Βόλου, μετέπειτα τεχνικών υπηρεσιών του Δήμου Βόλου. Ήταν από τις λίγες μορφωμένες Μικρασιάτισσες και από τις πρώτες γυναίκες που οργάνωσαν στη Νέα Ιωνία τον γυναικείο σύλλογο ΑΚΤΙΝΑ.
Στα χρόνια που πέρασαν το προσφυγικό τούς άλλαξε μορφή. Έγινε επέκταση προς το αριστερό μέρος ενός δωματίου και μιας κουζίνας. Τόσο στην αρχική μορφή του, όσο και στη μετέπειτα ήταν υπόδειγμα ανοικοδόμησης. Τα πάντα μελετημένα και πάντα ο ωραίος κήπος τραβούσε την προσοχή του διαβάτη. Μετασεισμικά η εμφάνιση άλλαξε. Προστέθηκαν δωμάτια, άλλαξε η διαρρύθμιση του χώρου, αυξήθηκαν τα μέλη και στην άκρη της αυλής μια τζιτζιφιά σκίαζε και μοσχοβολούσε.
Στα χρόνια της Κατοχής τα τρία αδέλφια, ιδεολόγοι καθώς ήταν, εντάχθηκαν σε αντιστασιακούς πυρήνες να βοηθήσουν την πόλη τους.
«Ο Γιώργος Δοξόπουλος όμως υπήρξε ένας πρωτοπόρος αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης με σπουδαίο και πολυσχιδή ρόλο στις γραμμές του ΕΑΜ. Ανήσυχος από τα νεανικά του χρόνια είχε πρωτοστατήσει το 1935 στην ίδρυση σωματείου με τον τίτλο Προσφυγική Δημοκρατική Νεολαία και εκλέχτηκε πρόεδρος. Η δράση του σωματείου ουσιαστικά ήταν πολιτική και έδρασε κατά της βασιλικής παλινόρθωσης.
Στον πόλεμο του σαράντα υπηρέτησε ως ανθυπολοχαγός, αφού ήταν απόφοιτος της νομικής και ήδη δικηγόρος.
Τις πρώτες μέρες της κατοχής και πριν ακόμα πέσει και η Κρήτη, μαζί με άλλους νέους του Βόλου, τους Ντίνο Σαμαρά, Χαρίλαο Σισμάνη, Μαρία Ζωιτοπούλου και Τάκη Χιωτάκη, δημιούργησαν ομάδα, προκειμένου να βοηθήσουν τους εξόριστους αριστερούς, οι οποίοι κατόρθωσαν μέσα στην αναμπουμπούλα της κατάρρευσης να δραπετεύσουν από τα νησιά που τους είχε εκτοπίσει το βασιλομεταξικό καθεστώς.
Παράλληλα βοηθούσαν και τους εγκλωβισμένους Άγγλους που δεν πρόλαβαν να αποχωρήσουν συντεταγμένα μετά την κεραυνοβόλα προέλαση των Γερμανών. Η ομάδα των νέων συνδέθηκε με τον γραμματέα του παράνομου Θεσσαλικού ΚΚΕ Γιάννη Γουλιμάρη και έτσι άρχισε να οργανώνεται το ΕΑΜ στον Βόλο.
Λόγω του νεαρού της ηλικίας του, πρωτοστάτησε στην ίδρυση τμήματος νέων του ΕΑΜ που αργότερα ονομάστηκε Θεσσαλικός Ιερός Λόχος και τον Φεβρουάριο του ’43 συγχωνεύτηκε στη θρυλική ΕΠΟΝ.
Ο Δοξόπουλος ανέλαβε αντιπρόσωπος του ΕΑΜ Βόλου στο αρχηγείο ανταρτών του ΕΛΑΣ που είχε δημιουργηθεί πριν λίγους μήνες στην Κερασιά Πηλίου. Πριν ανεβεί στο βουνό, το ΕΑΜ του ανέθεσε να έρθει σε επαφή με τον διοικητή Ασφαλείας Βόλου Αγραφιώτη, ο οποίος ανταποκρίθηκε με θάρρος στην έκκληση της οργάνωσης για βοήθεια. Εκτός από τις πληροφορίες που έδινε για τους Ιταλούς και τη δράση των Βλάχων Λεγεωνάριων, ο Αγραφιώτης βοήθησε πολύ και στη φυγάδευση όπλων της Ασφάλειας, προκειμένου να μην τα πάρουν οι Λεγεωνάριοι.
Στην αναγκαστική σύμπτυξη των ανταρτικών δυνάμεων του Πηλίου στην Πίνδο τον Μάιο του ’43, ακολούθησε και αυτός με εκατοντάδες Μαγνησιώτες αντάρτες και για κάποιους μήνες έδρασε μαζί τους στην περιοχή Καλαμπάκας – Κουτσούφλιανης (σημερινή Παναγιά) Μηλιά – Μέτσοβο.
Στον γυρισμό του στο Πήλιο μαζί με τον Λαρισαίο Διονύση Πίπιλα μετέφερε με κάρα κρυμμένα μέσα στο σανό όπλα που είχαν ρίξει οι Άγγλοι με αεροπλάνα στην Πίνδο. Πρωτοστάτησε στη συνθηκολόγηση και παράδοση των Ιταλών τον Σεπτέμβριο του ’43.
Όταν οι Γερμανοί άρχισαν τις προετοιμασίες για την εξόντωση των Εβραίων του Βόλου οι προσχωρήσαντες στο ΕΑΜ πατριώτες χωροφύλακες, έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη διάσωσή τους.
Με κίνδυνο της ζωής τους έβγαζαν πλαστές ταυτότητες και οι παράνομες οργανώσεις τους φυγάδευαν σε διάφορα χωριά του Πηλίου. Αρκετοί από τους Εβραίους συμπολίτες μας κατατάχτηκαν στον ΕΛΑΣ. Η δράση του Δοξόπουλου συνεχίστηκε σε πολλά καθήκοντα. Στις αρχές του ’44 ανέλαβε υπεύθυνος καθοδήγησης περιοχής Τυρνάβου και αργότερα μετά την ψήφιση των πρώτων νόμων της ΠΕΕΑ, καθήκοντα Λαϊκής Δικαιοσύνης για την Ανατολική Θεσσαλία.
Πήρε τον τίτλο του βασιλικού επιτρόπου στον δικαστικό τομέα στο αντάρτικο.
Στην Αγιά δημιουργήθηκε με εισήγηση του Δοξόπουλου σχολή Αυτοδιοίκησης και Λαϊκής Δικαιοσύνης. Υπήρχε ανάγκη να επιμορφωθούν στελέχη για αυτούς τους κρίσιμους τομείς.
Η απελευθέρωση τον βρήκε στην περιοχή της Λάρισας.
Μέχρι το καλοκαίρι του ’46 παρά τις συνεχείς ενοχλήσεις των αρχών, μπορούσε να υπερασπίζεται τους συναγωνιστές του που έπεφταν θύματα της ακροδεξιάς. Ως δικηγόρος ήταν πολύ καλός ρήτορας. Οι συγγενείς και φίλοι των κατηγορουμένων συγκεντρώνονταν έξω από τα δικαστήρια στην πλατεία Ελευθερίας για να μπουν στην αίθουσα του δικαστηρίου, να παρακολουθήσουν από κοντά τη δίκη και να ακούσουν την υπεράσπιση των αριστερών αγωνιστών.
Μετά ήρθε και η δική του σειρά. Εκτοπίστηκε όπως ο αδελφός του Κώστας στον Άγιο Ευστράτιο και τη Μακρόνησο για τέσσερα χρόνια ως «επικίνδυνος διά την καθεστηκυίαν τάξιν».
Την εποχή αυτή και η Βέτα είχε περιπέτειες. Εκδιώχθηκε από την υπηρεσία της και εξορίστηκε στην Ικαρία και μετά στο Τρίκερι. Αυτά τα μαύρα χρόνια που και οι τρεις ήταν εξόριστοι, τη Σοφία την κοιτούσε σαν αληθινή κόρη η Γιασεμώ, η οποία δούλευε στα καπνά για να ζήσουν οι ίδιες και να βοηθάει όπως μπορούσε τους εξόριστους.
Το 1951 ο Γιώργος εκλέχτηκε βουλευτής Νομού Λάρισας με την ΕΠΕΚ του Νικολάου Πλαστήρα.
Τον Νοέμβριο του 1954 εκλέχτηκε δήμαρχος της Νέας Ιωνίας Βόλου με ποσοστό 70,05%. Η θητεία του άρχισε στις 22 Ιανουαρίου 1955 και επειδή προκηρύχτηκαν βουλευτικές εκλογές παραιτήθηκε για να υποβάλει υποψηφιότητα ως βουλευτής στο κόμμα Π.Α.Δ.Ε. δηλαδή Πατριωτική Ανανεωτική Δημοκρατική Ένωση. Δεν εξελέγη και έμεινε δήμαρχος μέχρι τον Απρίλιο του 1958. Κατά τη διάρκεια της δημαρχίας καταστρεπτικοί σεισμοί έπληξαν την περιοχή και συντάραξαν τον Βόλο δυο φορές: Τον Απρίλιο του 1955 και τον Μάρτιο του 1957.
Ωστόσο, έγιναν αρκετά έργα με το πιο σημαντικό τη στέγαση του γυμνασιακού παραρτήματος, της θρυλικής ξύλινης παράγκας δίπλα από το κτίριο της αστυνομίας για να μην κατεβαίνουν στον Βόλο τα παιδιά των προσφύγων. Επίσης συνέδεσε το ανατολικό μέρος της Νέας Ιωνίας με τον Βόλο κατασκευάζοντας γέφυρα παράλληλη με τη σιδηροδρομική γραμμή και άλλα τεχνικά έργα βελτιώνοντας σιγά-σιγά την περιοχή προς τις σιδηροδρομικές γραμμές και αλλάζοντας τις συνθήκες διαβίωσης των κατοίκων. Τα επόμενα χρόνια παρέμεινε ένας αγωνιστής, ιδεολόγος, με λαμπρή πορεία στην πολιτική και μια ζωή γεμάτη θυσίες και αγώνες για την εθνική αντίσταση και την ελευθερία.
Αργότερα, πολύ αργότερα, το 1985 εκλέχτηκε βουλευτής με το ΠΑΣΟΚ, αλλά μετά από απόφαση του εκλογοδικείου έχασε την έδρα, την οποία κέρδισε ο βουλευτής της ΝΔ Αργύρης Φιλιππίδης. Ήταν από τους πρώτους τότε που εισηγήθηκε στη Βουλή για την αναγνώριση της εθνικής αντίστασης.
Από την οικογένεια Δοξοπούλου, που έμενε όλη μαζί, ο Κώστας παντρεύτηκε τη Σκιαθίτισσα Ουρανία Ναούμ και απόκτησε τον Αναστάσιο που μεγάλωνε με την αγάπη όλων αυτών των μελών της οικογένειας. Ο Γιώργος παντρεύτηκε την Έλλη Παπακωνσταντίνου από τον Παλαμά Καρδίτσας, αλλά δεν απόκτησε παιδιά. Η Βέτα έμεινε ανύπαντρη, παρ’ όλα τα προσόντα και την ομορφιά της, με σκοπό να βοηθήσει τον Γιώργο στην πολιτική του καριέρα. Σοβαρή κυρία, περιποιημένη, με τα μαλλιά τραβηγμένα πίσω σε κότσο, με πειθώ αρκετή, ακούραστη, περιδιάβαινε τα σπίτια του συνοικισμού και αγόρευε για την επερχόμενη δικαιοσύνη και αλλαγή των αριστερών δυνάμεων. Και δεν έτρεχε μόνο σε περιόδους εκλογών. Ήταν οικογενειακή μας φίλη και την έβλεπα συχνά γιατί ήταν «συντρόφισσα» στην Ικαρία με τη νονά μου Βασιλεία Γεωργαλαδάκη.
Άκουγα τόσες συζητήσεις, καθημερινότητα και πολιτικά, αλλά και τραγούδια αντάρτικα που τραγουδούσε με την ωραία φωνή της.
Και τη θαύμαζα, όπως θαύμαζα και τη νονά μου, αδελφή της μητέρας μου. Ήταν άλλες γυναίκες με τσαγανό που τόλμησαν να αντιδράσουν σε τέτοιες εποχές για καλύτερες συνθήκες διαβίωσης, αλλά ήταν και άλλη η ιδεολογία τους, που δεν απέβλεπε πουθενά…
Πηγές: Προσωπικές μαρτυρίες, Αναστασίου Δοξόπουλου, Γεωργίας Καρακατσοπούλου, Ελένης Χατζηδημητρίου, Δ. Κωνσταντάρα-Σταθαρά «Συναξάρι των πρώτων οικιστών της Ν. Ι. από το 1924» 2013, Δ. Κωνσταντάρα-Σταθαρά «Δήμος Νέας Ιωνίας Μαγνησίας (1947-2010), 2020, Β. Γιασιράνη-Κυρίτση «Από τον παππού στον εγγονό», 2011, κείμενο του Απόστολου Κ. Αποστολάκη στο site «Μαγνησία στο πέρασμα του χρόνου».