Στην κόψη της τεχνολογικής επανάστασης 

Του 

Αχιλλέα Παπαρσένου*

Βιβλίο: 2054: A Novel

Συγγραφείς: Elliot Ackerman & Αdmiral James Stavridis

Εκδ. Penguin, 2024, σελ. 400

Ο Ελληνοαμερικανός ναύαρχος ε.α. και πρώην στρατιωτικός διοικητής του ΝΑΤΟ Τζέιμς Σταυρίδης και ο συγγραφέας και παρασημοφορημένος πεζοναύτης Έλιοτ Άκερμαν έκαναν πριν από τρία χρόνια το ντεμπούτο τους στο γεωπολιτικό θρίλερ με το «2034», όταν η στρατηγική αντιπαλότητα Αμερικής και Κίνας κλιμακώνεται σε θερμή σύγκρουση στον Ειρηνικό με τη χρήση τακτικών πυρηνικών όπλων, που πυροδοτεί τον κίνδυνο έκρηξης του Τρίτου Παγκοσμίου Πολέμου. 

Φέτος επανέρχονται με ένα νέο θρίλερ, το «2054», όπου η γεωπολιτική απειλή δεν προέρχεται από τα πυρηνικά όπλα, αλλά από τις καταλυτικές επιπτώσεις της επανάστασης στους χώρους της τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ) και βιοτεχνολογίας, που μεταμορφώνουν ριζικά τη ζωή των ανθρώπων και τον φυσικό κόσμο στο μέσον του 21ου αιώνα. Σε εξέλιξη βρίσκεται ένας αδυσώπητος παγκόσμιος ανταγωνισμός για την κυριαρχία σ’ αυτούς τους χώρους με διακύβευμα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα και γεωπολιτικά οφέλη από την εκμετάλλευση των τεχνολογικών καινοτομιών, που αναπτύσσονται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς. Οι παρενέργειες όμως φτάνουν και στο εσωτερικό της Αμερικής, που έχει βυθισθεί σε ένα τέλμα τοξικότητας, με ορατό το φάσμα του εμφυλίου πολέμου.

Είκοσι χρόνια μετά τη σινοαμερικανική σύγκρουση του 2034 το πολιτικό τοπίο στην Αμερική έχει ανατραπεί εκ θεμελίων. Στην εξουσία βρίσκεται εδώ και μια δεκαετία ένα νέο κόμμα, το Κόμμα του Αμερικανικού Ονείρου, με ηγέτη τον πρόεδρο Κάστρο, που εδραιωμένος στην εξουσία δεν δείχνει διατεθειμένος να την παραδώσει. Χωρίς βεβαρημένο ιατρικό ιστορικό ξαφνικά καταρρέει νεκρός στη διάρκεια μιας ομιλίας και έκτοτε αρχίζει ένας ατέρμων κύκλος παραπληροφόρησης και συγκάλυψης για τα πιθανά αίτια του θανάτου του. Οι θεωρίες συνωμοσίας δίνουν και παίρνουν σε ένα κλίμα αμφισβήτησης των πάντων και η αναζήτηση της πραγματικής αλήθειας πέφτει θύμα της ακραίας πόλωσης και αντισυστημικής καχυποψίας. Απέναντι στην κυβέρνηση του Κάστρο στέκεται η αντιπολίτευση του νέου Κόμματος της Αλήθειας, που ιδρύθηκε στα ερείπια του παλαιού Δημοκρατικού και Ρεπουμπλικανικού Κόμματος με σύνθημα «πρώτα η αλήθεια και μετά το όνειρο». 

Η προσοχή στρέφεται στις διάφορες εφαρμογές της «Θεωρίας της Μοναδικότητας», δηλαδή της απεριόριστης τεχνολογικής επιτάχυνσης, που επιτρέπει την υπέρβαση των περιορισμών του σώματος και του μυαλού και φέρει τη σφραγίδα του μελλοντολόγου και εφευρέτη Ρέι Κουρτσβάιλ. Η πρωτοποριακή έρευνα του στους κβαντικούς υπολογιστές, τη νανορομποτική και τη γονιδιακή επεξεργασία είχε θέσει τα θεμέλια για μεγάλα άλματα στην ιατρική, όπως στη θεραπεία καρδιακών παθήσεων και διαφόρων μορφών καρκίνου. Δεν έλειπαν όμως και οι φόβοι μήπως οι δυνατότητες της «Μοναδικότητας» γίνουν εργαλείο του κακού. Καθώς ο θάνατος του Κάστρο αποδίδεται σε καρδιακό πρόβλημα, οι επιστημονικές ενδείξεις  συγκλίνουν στην επεξεργασία γονιδίων μέσω της ΤΝ, που κάνει εφικτή την παρέμβαση στη διαδικασία ανάπλασης των κυττάρων του οργανισμού, με θανατηφόρα αποτελέσματα, όπως εικάζεται, στην καρδιά του Κάστρο. 

Οι υποψίες φουντώνουν. Μήπως ο θάνατος ενός φαινομενικά υγιούς προέδρου δεν ήταν ατύχημα, αλλά δολοφονία με εμπλοκή κάποιας ξένης δύναμης ή πολιτικών αντιπάλων του στο εσωτερικό; Πώς διέρρευσε ο απόρρητος κώδικας της γονιδιακής αλληλουχίας σε έναν συνωμοσιολογικό ιστότοπο; Στην αναζήτηση των απαντήσεων για την προχωρημένη ενσωμάτωση τεχνολογίας και βιολογίας με κλειδί τις ανακαλύψεις του Κουρτσβάιλ, που ζει ερημίτης στο τροπικό δάσος του Αμαζονίου, συμμετέχουν επιστήμονες, πολιτικοί και εταιρείες βιοτεχνολογίας και η αφήγηση ακολουθεί τους πρωταγωνιστές σε διάφορα σημεία του πλανήτη, από την Αμερική, την Κίνα, την Ινδία, την Ιαπωνία, τη Βραζιλία έως και τη Νιγηρία. Το παζλ συμπληρώνουν έρωτες, ίντριγκες, ηθικά διλήμματα και προσωπικά μυστικά, όπως και η αβεβαιότητα για το πώς θα απαντηθεί η πρόκληση της τεχνολογικής έκρηξης. 

Στην Ουάσιγκτον ο διχασμός βαθαίνει. Τα πάθη δεν καταλαγιάζουν παρά την απόπειρα συγκρότησης κυβέρνησης εθνικής ενότητας, η Γερουσία προχωρεί στην καθαίρεση του προέδρου Σμιθ, που ανέλαβε την εξουσία σε κλίμα αδιαφάνειας μετά τον θάνατο του Κάστρο και οι υποστηρικτές των αντιμαχόμενων παρατάξεων συρρέουν στο Καπιτώλιο. Ο καθαιρεθείς πρόεδρος καλεί τους οπαδούς του να μην επιτρέψουν την αποπομπή του και τον Στρατό να επέμβει για την αποκατάσταση της τάξης, ισχυριζόμενος ότι έπεσε θύμα πολιτικής σκευωρίας και συνταγματικού πραξικοπήματος. Άραγε θα ενδώσει ο Στρατός στις πιέσεις του συρόμενος εκών άκων στην εμφύλια διαμάχη ή θα μείνει πιστός στον όρκο για υπεράσπιση του Συντάγματος και της δημοκρατίας «εναντίον όλων των εχθρών, εξωτερικών και εσωτερικών»; 

Σε μια συνέντευξή του για το βιβλίο ο ναύαρχος Σταυρίδης, ερωτηθείς αν είναι αισιόδοξος για την ανθεκτικότητα των δημοκρατικών θεσμών στην Αμερική, απάντησε καταφατικά προσθέτοντας «ως Ελληνοαμερικανός, πρέπει να είμαι πάντα αισιόδοξος». 

*Ο Αχιλλέας Παπαρσένος υπηρέτησε στην ελληνική πρεσβεία της Ουάσιγκτον ως προϊστάμενος του Γραφείου Τύπου και Επικοινωνίας.