Του Ντίνου Βαρδάκη, Dipl.Ing, MSc (Econ) UCLouvain & Southampton
Διατροφική ομηρία
Η Ελλάδα αντιμετωπίζει σοβαρή διατροφική εξάρτηση σε βασικά προϊόντα, τη στιγμή που έχει όλες τις δυνατότητες να τα παράγει η ίδια. Από το 1945, όλες οι κυβερνήσεις περιφρόνησαν τον αγρότη και τον κτηνοτρόφο. Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, στο διάστημα 2015-2019, εισήγαμε κρέας, γάλα, τυριά και γαλακτοκομικά προϊόντα αξίας 9,3 δισ. €. Από 900.000 τόνους το 2008, η παραγωγή αγελαδινού γάλακτος έπεσε στους 620.000 τόνους το 2019. Μόνο το 2019, ξοδέψαμε 50 εκ. € για εισαγόμενα παγωτά. Στα υπουργεία δεν ντρέπεται κανείς.
Μια άλλη ΚΑΠ είναι εφικτή
Επιβάλλεται μια άλλη ΚΑΠ να μας βγάλει από τον ζουρλομανδύα του οικονομικού φιλελευθερισμού. Μια άλλη ΚΑΠ φιλοαγροτική, δημοκρατική, κοινωνική, οικολογική και ανατρεπτική θα χρειαστεί να έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά ώστε να εξασφαλισθεί η μετάβαση σε μια ποιοτική, υγιεινή διατροφή του λαού και να εγγυηθεί ένα αξιοπρεπές εισόδημα στον αγρότη. Τι χρειάζεται για μια ριζική αναθεώρηση της σημερινής ΚΑΠ; Πρώτον, εκτενή ρύθμιση των παγκοσμίων αγορών γεωργικών προϊόντων που σήμερα λειτουργούν ανεξέλεγκτα, μονοπωλιακά, χωρίς καμία δημοκρατική εποπτεία. Δεύτερον, μετεγκατάσταση και επιστροφή της γεωργικής παραγωγής στην Ευρώπη. Τρίτον, επίτευξη της διατροφικής κυριαρχίας της ΕΕ και φυσικά της Ελλάδας. Τέταρτον, άμεση μετάβαση στη βιολογική γεωργία προς όφελος της υγείας όλων μας και του πλανήτη μας.
Προτεινόμενες τομεακές πολιτικές -Ρύθμιση των γεωργικών αγορών:
Πολιτική πρωτοβουλία ρύθμισης των αγορών ώστε να βγει η γεωργία από το αποτυχημένο μοντέλο του ελεύθερου εμπορίου και να χαρούν οι αγρότες δίκαιες τιμές για τον μόχθο τους και κοινωνική αναγνώριση.
Σύνδεση της ΚΑΠ με τον αλληλέγγυο προστατευτισμό, δηλαδή μια νέα εξωτερική εμπορική πολιτική της ΕΕ όπου οι κυβερνήσεις των αναπτυσσομένων χωρών, συνήθως δικτατορικές ή αυταρχικές, θα υποχρεωθούν να σεβαστούν και να εφαρμόσουν διεθνείς συμβάσεις δημοκρατικών, ανθρωπίνων, εργατικών, περιβαλλοντικών δικαιωμάτων, καθώς και χρηστής διοίκησης για να εξάγουν χωρίς δασμούς στην ΕΕ.
Απεξάρτηση της ΕΕ από τα παγκόσμια χρηματιστήρια γεωργικών προϊόντων όπου κυριαρχούν η κερδοσκοπία, τα μονοπώλια και τα ληστρικά αμοιβαία κεφάλαια αντιστάθμισης κινδύνου (hedge funds).
-Δημοκρατική ΚΑΠ:
Σχεδίαση της νέας ΚΑΠ από τη βάση, από τους ίδιους τους αγρότες και τις αντιπροσωπευτικές τους οργανώσεις, προς τα πάνω, δηλαδή προς τους πολιτικούς, με στόχο να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας για τη νέα γενιά με στήριξη στον αγροτικό συνεργατισμό και σε γυναικεία παραγωγικά συνεργατικά σχήματα.
Προώθηση της απασχόλησης με ανθρώπινες και ευπρεπείς συνθήκες εργασίας, με άμεση επαναφορά στην Ελλάδα των συλλογικών συμβάσεων εργασίας ειδικά για τους εργάτες γης.
-Κοινωνική συνοχή:
Θέσπιση προγραμμάτων επιδοτούμενης κοινωνικής κατοικίας στο χωριό για τα νέα ζευγάρια αγροτών και δημιουργία νέων παιδικών σταθμών, δημοτικών σχολείων.
-Επισιτιστική πολιτική και βιολογική καλλιέργεια:
Στόχος η ΕΕ και ειδικά η Ελλάδα να γίνουν επισιτιστικά αυτάρκεις και η παραγωγή, σταδιακά, εξ’ ολοκλήρου βιολογική με ορίζοντα το 2035.
Πανευρωπαϊκή γενικευμένη απαγόρευση χρήσης φυτοφαρμάκων, ζιζανιοκτόνων, ορυκτών συνθετικών λιπασμάτων, γενετικά τροποποιημένων προϊόντων και προώθηση της ηλεκτροκίνησης των γεωργικών μηχανημάτων
-Συντελεστές παραγωγής:
Εξασφάλιση της μεγαλύτερης μερίδας κονδυλίων της ΚΑΠ για την οικολογική μετάβαση, την αγροοικολογία και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
-Εμπορία γεωργικών προϊόντων:
Δημιουργία βραχέων κύκλων εμπορίας γεωργικών προϊόντων με στήριξη στη δημιουργία δικτύων διανομής προϊόντων από τη φάρμα απευθείας σε κοπερατίβες καταναλωτών χωρίς μεσάζοντες.
-Νέα πολιτική χορήγησης ευρωπαϊκών ενισχύσεων:
Επιβολή διαφορετικής αναδιανομής των ευρωπαϊκών ενισχύσεων που σήμερα υφαρπάζονται από τα αρπακτικά που ελέγχουν τις μεγάλες γεωργικές εκτάσεις και τη βιομηχανία τροφίμων στον βορρά της ΕΕ.
-Αγροτικά έργα:
Δημόσια έργα αειφόρας ανάπτυξης π.χ. αποκατάσταση παλαιών υγροτόπων, πλημμυρικών περιοχών, επαναδιευθέτηση ποταμών και ρεμάτων στην προ αναδασμού κατάσταση, καθαιρέσεις δημόσιων και ιδιωτικών αυθαίρετων κατασκευών, ορθολογική διαχείριση οικοσυστημάτων, αναδασώσεις, φράγματα και έξυπνη άρδευση, τηλεδιαχείριση των λεκανών απορροής με γνώμονα την πλημμύρα της εκατονταετίας κ.λπ.
-Έρευνα και καινοτομία:
Χρηματοδότηση προγραμμάτων εφαρμοσμένης γεωργικής έρευνας και τεχνολογίας για αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
-Επιμόρφωση των αγροτών:
Ανάπτυξη, στην ελληνική ύπαιθρο, ενός νέου δικτύου Γεωργικών Συμβούλων που θα διοριστούν στα κεφαλοχώρια και εργαστούν δίπλα στους αγρότες.
-Τραπεζικές μικροπιστώσεις:
Δημιουργία, στις φτωχές χώρες του νότου της ΕΕ και ειδικά στην Ελλάδα, «Τραπεζών του Χωριού» που θα χορηγούν αλληλέγγυες μικροπιστώσεις σε ομάδες παραγωγών, εγκαινιάζοντας ένα εντελώς διαφορετικό μοντέλο αγροτικής πίστης από εκείνο που εφαρμόζουν οι σημερινές αποτυχημένες και πτωχευμένες ελληνικές εμπορικές τράπεζες.
Επίλογος
H νέα ΚΑΠ σηματοδοτεί την επανεθνικοποίηση της πρώτης ιστορικά κοινής πολιτικής της ΕΕ. Θα αυξήσει την εξάρτηση του Έλληνα αγρότη, όχι από την τεχνοκρατία των Βρυξελλών, αλλά από το πελατειακό κράτος των Αθηνών. Η νέα ΚΑΠ που δρομολογείται με την έγκριση τoυ υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων στις 21.10.2020 είναι αντιαγροτική. Για το μέλλον της Ελλάδας σε μια δημοκρατική ΕΕ των λαών και με μια άλλη φιλοαγροτική και οικολογική ΚΑΠ, ας διδαχτούμε πρώτα από τους αγώνες του Μαρίνου Αντύπα και της φτωχής αγροτιάς της Θεσσαλίας του 1907. Oι θυσίες αυτών των αγωνιστών να μην πάνε χαμένες για χάρη του κεφαλαίου και της ελεύθερης αγοράς του που εξοντώνουν την αγροτιά και την κοινωνία μας.