Η ανάγκη λήψης μέτρων, προκειμένου να εξαλειφθεί το ετήσιο έλλειμμα στο υδατικό ισοζύγιο της Θεσσαλίας που αγγίζει τα 300 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού και να σταματήσει η υπεράντληση υδάτων από τον υπόγειο υδροφόρα που φτάνει μέχρι και σε βάθος 300 μέτρων, τονίστηκε μεταξύ άλλων στη διαβούλευση για τη διαχείριση των υδατικών πόρων στη Θεσσαλία η οποία πραγματοποιήθηκε χθες στο αμφιθέατρο του ΤΕΕ Μαγνησίας παρουσία της Ειδικής Γραμματείας Υδάτων του υπουργείου Περιβάλλοντος και τοπικών φορέων.

Σε πολλές περιοχές της Θεσσαλίας η κατάσταση με τα νερά χαρακτηρίζεται άσχημη, αν και η Μαγνησία βρίσκεται μάλλον σε καλύτερη μοίρα. Ωστόσο υπάρχουν ανοικτά ζητήματα, όπως η νιτρορύπναση στον Αλμυρό, η ποιότητα των νερών και το αρδευτικό δίκτυο στην Κάρλα.

Ο ειδικός γραμματέας Υδάτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος κ. Ανδρέας Ανδρεαδάκης τόνισε πως «σκοπός της εκδήλωσης ήταν να γίνει μια ουσιαστική διαβούλευση. Υπάρχουν έτοιμα τα κείμενα και τα προσχέδια που έχουν αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του ΥΠΕΚΑ. Καλούμε όλους τους φορείς να τα μελετήσουμε και ελπίζουμε να υπάρξει ένας γόνιμος διάλογος από φορείς, χρήστες νερού για να διαμορφώσουμε γύρω στον Οκτώβριο την οριστική μορφή των σχεδίων. Στη συνέχεια, σε κάθε υδατικό διαμέρισμα, ο αρμόδιος γενικός γραμματέας Αποκεντρωμένης Διοίκησης θα πρέπει να τα εγκρίνει. Από εκεί και πέρα, τα σχέδια αυτά γίνονται δεσμευτικά και αποτελούν το πλαίσιο δράσης που προβλέπονται από τα μέτρα».

Ο κ. Ανδρεαδάκης αναφέρθηκε στα κυριότερα προβλήματα που καταγράφονται στη Θεσσαλία σχετικά με το νερό.

Πιο συγκεκριμένα τόνισε πως «το έλλειμμα στο υδατικό ισοζύγιο διαμορφώνεται στη Θεσσαλία στα 300 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού ετησίως. Πρέπει να δούμε, πώς θα μειωθεί αυτό το έλλειμμα. Εάν θέλουμε να κρατήσουμε τη Θεσσαλία ως περιοχή αγροτικής παραγωγής, θα πρέπει να δούμε, πώς θα καλυφθεί αυτό το έλλειμμα μέσα από ένα συνδυασμό ενεργειών. Θα πρέπει να μειώσουμε τα 600 κυβικά μέτρα νερού που καταναλώνονται ετησίως για την άρδευση ενός στρέμματος στα 450 κυβικά μέτρα νερού. Ένα άλλο χαρακτηριστικό είναι η υπερεκμετάλλευση των υπόγειων υδροφόρων οριζόντων, αφού η στάθμη έχει πέσει πολύ χαμηλά. Αυτή τη στιγμή αντλούν σε πολλές περιοχές της Θεσσαλίας με βάθος στα 200 και στα 300 μέτρα. Για 20-25 χρόνια αντλήθηκαν από τα μη ανανεώσιμα αποθέματα μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού. Δεν μπορεί να συνεχιστεί αυτή η κατάσταση, αντίθετα σταδιακά και σε βάθος χρόνου μερικών δεκαετιών, θα πρέπει να ανέβει η στάθμη στα φυσιολογικά επίπεδα. Και αυτό σημαίνει μια μεταφορά των πηγών νερού από τα υπόγεια στα επιφανειακά, μέσα από την αξιοποίηση των επιφανειακών νερών.

Στη Θεσσαλία καλλιεργούνται 2.500.000 στρέμματα. Ωστόσο για να συνεχιστεί η άρδευσή τους, κρίσιμο ζήτημα είναι το μοντέλο άρδευσης, το είδος καλλιέργειας, η λήψη μέτρων για τη μείωση της σπατάλης του νερού, ο εμπλουτισμός του υπόγειου υδροφορέα. Παράλληλα θα πρέπει να παράγονται προϊόντα που θα είναι ανταγωνιστικά και βιώσιμα μέσα από την αναδιάρθρωση των καλλιεργειών».

Το αρδευτικό Κάρλας

Για το αρδευτικό δίκτυο της Κάρλας ο κ. Ανδρεαδάκης τόνισε πως «το έργο της Κάρλας έχει ενταχθεί για χρηματοδότηση στο ΕΠΠΕΡΡΑ και συνοδεύεται από το αρδευτικό δίκτυο που εντάχθηκε στο πρόγραμμα «Αλέξανδρος Μπαλτατζής» και ευελπιστούμε ότι θα προχωρήσει. Με την ολοκλήρωση του αρδευτικού δικτύου θα μπει σε μια σωστή λειτουργία η λίμνη της Κάρλα με θετικές συνέπειες και για τα νερά της, αφού αυτή τη στιγμή εμφανίζονται κάποια πρόσκαιρα προβλήματα με την ποιότητα».

Η εκτροπή Αχελώου

Για το μεγάλο ζήτημα της εκτροπής του Αχελώου που απασχολεί τη Θεσσαλία ιδιαίτερα, ο κ. Ανδρεαδάκης είπε πως «ξεκινάμε από το ποιες είναι οι ανάγκες σε νερό, τι μέτρα εξοικονόμησης μπορούμε να κάνουμε, πώς μπορούμε να αναπτύξουμε τους επιφανειακούς υδατικούς πόρους, το αγροτικό μοντέλο που θα εφαρμόσουμε, και μετά να δούμε, τι έλλειμμα θα υπάρξει. Αν υπάρχει ένα έλλειμμα στο νερό και χρειάζεται να καλυφθεί, δεν είναι δογματικό ότι δεν μπορεί να μεταφερθεί αυτό το νερό από τον Αχελώο. Θα πρέπει να δούμε όμως, πόση ποσότητα χρειάζεται».

Για την εκτροπή του Αχελώου ο κ. Αγοραστός υπογράμμισε τις θετικές περιβαλλοντικές, κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες που θα προκύψουν για την περιοχή της Θεσσαλίας.

«Πρέπει να έχουμε μεταφορά νερού από τον Αχελώο» είπε και πρόσθεσε: «Και αυτό λένε τα σενάρια της Διαχειριστικής Αρχής. Οι μελετητές έκαναν τρία σενάρια για το υδατικό ισοζύγιο στη Θεσσαλία, απέρριψαν το ένα και από τα εναπομείναντα δύο υπερισχύει εκείνο του Αχελώου. Γιατί, αν δεν γίνει η εκτροπή του Αχελώου, σύμφωνα με τα σενάρια, θα μειωθούν οι θέσεις εργασίας κατά 30.000, ενώ θα μειωθούν και οι αρδευόμενες εκτάσεις κατά 550.000 στρέμματα. Στους κοινωνικοοικονομικούς δείκτες αποτυπώνεται η ίδια κατάσταση, αφού δεν διαχέεται ο πλούτος. Αντίθετα, με το σενάριο εκτροπής του Αχελώου θα υπάρξει 25,7% αποδοτικότητα στην κοινωνική και οικονομική δράση της περιοχής. Τώρα περιμένουμε την απόφαση των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και θα θέσουμε τις επόμενες ημέρες στα υπουργεία και τον πρωθυπουργό το ζήτημα του «ξεπαγώματος» των έργων για την εκτροπή».

Η μελέτη

Ο πολιτικός μηχανικός και μηχανικός περιβάλλοντος, συντονιστής των διαχειριστικών σχεδίων για τα νερά στην Περιφέρεια Θεσσαλίας, Ηπείρου, Δυτικής Στερεάς κ. Σπύρος Παπαγρηγορίου, είπε πως «για καθένα από τα υδατικά διαμερίσματα γίνεται μια ξεχωριστή διαχειριστική μελέτη που οδηγεί σε ένα σχέδιο διαχείρισης».

Ο ίδιος τόνισε πως «πάρα πολλές περιοχές της Θεσσαλίας βρίσκονται σε κατάσταση από την άποψη του υδατικού δυναμικού χειρότερη, από αυτή που θα έπρεπε να είναι. Και ο στόχος της μελέτης είναι πώς θα φέρουμε τα νερά από την κακή κατάσταση στην καλή. Για να το κάνουμε αυτό, λαμβάνουμε υπόψη τη ζήτηση, δηλαδή τις ανάγκες της γεωργίας, της ύδρευσης, βλέπουμε τις απαιτήσεις του ίδιου του περιβάλλοντος και προσπαθούμε να δημιουργήσουμε ένα ισοζύγιο που θα πετυχαίνει το στόχο του. Αυτό σημαίνει ένα σύνολο μέτρων είτε αυτά που δεν έγιναν, είτε αυτά που είναι συμπληρωματικά».

Ο κ. Παπαγρηγορίου εξειδίκευσε «για τη Μαγνησία το πρόβλημα της νιτρορύπανσης και της υφαλμύρωσης στην περιοχή του Αλμυρού, την παράκτια περιοχή του Παγασητικού, την ποιότητα των νερών της Κάρλας, το Πήλιο. Σε γενικές γραμμές, η περιοχή της Μαγνησίας έχει κάποια προβλήματα, αλλά δεν θα έλεγα ότι είναι η αιχμή του δόρατος σε σύγκριση με άλλες περιοχές της Θεσσαλίας».

Ακόμη αναφέρθηκε και στην ταπείνωση του υπόγειου υδροφορέα στη Μαγνησία. «Θέλουμε μέσα στην επόμενη περίοδο των 50-60 ετών να επαναφέρουμε τον υπόγειο υδροφορέα στην πρότερα κατάσταση. Και για να το πετύχουμε αυτό, θα πρέπει να μειώσουμε σημαντικά τις απολήψεις από τον υπόγειο υδροφορέα. Επίσης θα πρέπει να εφαρμοστεί και το θεσμικό πλαίσιο με τα μέτρα».

Χρειαζόμαστε νερό

Ο Περιφερειάρχης κ. Κώστας Αγοραστός σημείωσε ότι «η διαβούλευση για την υδατική λεκάνη της Θεσσαλίας είναι πολύ σημαντική, αφού από την επικαιροποίηση των στοιχείων κρέμεται το μέλλον της Περιφέρειας. Χρειαζόμαστε νερό. Και εμείς έχουμε εστιάσει στα εξής θέματα: Πρώτον στη γεωργία, γιατί πρέπει να έχουμε παραγωγή στον πρωτογενή τομέα. Δεύτερον στην ενέργεια. Ήδη κατασκευάζονται τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια όπως στη Συκιά και τη Μεσοχώρα τα οποία σε ποσοστό 90% έχουν ολοκληρωθεί και πρέπει να λειτουργήσουν, ώστε να έχουμε φθηνή ενέργεια. Τρίτον στα έργα. Έχουμε δρομολογήσει έργα, όπως το φράγμα Μαυρομμάτι, η λίμνη Κάρλα, αλλά και υπογείωσης των αγωγών άρδευσης, μικρών φραγμάτων που πρέπει να εντάξουμε σε χρηματοδοτικά προγράμματα».

Το ΤΕΕ Μαγνησίας

Από την πλευρά του ο πρόεδρος του ΤΕΕ Μαγνησίας κ. Σωκράτης Αναγνώστου χαρακτήρισε ως θετική εξέλιξη την πραγματοποίηση της διαβούλευσης για τα σχέδια λεκανών απορροών. «Έχουμε καθυστερήσει σημαντικά στην εκπόνηση αυτών των σχεδίων και ευτυχώς που υπάρχει η κοινότητα η οποία μας πιέζει. Είμαστε στις τελευταίες προθεσμίες και φτάσαμε στο παραπέντε για την εκπόνηση των σχεδίων. Στην περιοχή μας υπάρχουν ορισμένα προβλήματα. Δηλαδή από τη μελέτη αγνοείται ο ορεινός όγκος του Πηλίου και πρέπει να γίνουν κάποια σχέδια. Επίσης, ως ΤΕΕ ζητήσαμε να δούμε, τι γίνεται με τις Βόρειες Σποράδες, όπου δεν έχει προχωρήσει η αντιμετώπιση των ζητημάτων τους. Στα μέσα Σεπτεμβρίου το ΤΕΕ θα διοργανώσει και σχετική ημερίδα» είπε.

Ο Δήμος Βόλου

Ο Δήμαρχος Βόλου κ. Σκοτινιώτης υπογράμμισε πως «η διαβούλευση αφορά ένα κορυφαίο ζήτημα, όπως η διαχείριση του υδατικού δυναμικού της Θεσσαλίας και των λεκανών απορροής. Πρέπει γρήγορα η Πολιτεία να καταλήξει σε ένα διαχειριστικό σχέδιο και να υπάρξει ο φορέας διαχείρισης σε επίπεδο Θεσσαλίας, ώστε να γίνει η χρήση των νερών ορθολογικά. Ως Δήμος Βόλου κάνουμε μια τεράστια προσπάθεια για την ορθολογική διαχείριση των νερών. Μελετούμε ακόμη και περιβαλλοντικά πρωτοποριακές λύσεις, όπως για παράδειγμα, η επαναχρησιμοποίηση των νερών του βιολογικού καθαρισμού για λόγους άρδευσης».

Ο Δήμος Ρήγα Φεραίου

Από την πλευρά της η Δήμαρχος Ρήγα Φεραίου κ. Ελένη Λαΐτσου τόνισε στον κ. Ανδρεαδάκη το θέμα της κατασκευής του αρδευτικού δικτύου από τη λίμνη Κάρλα, προκειμένου να μπορούν να αρδευτούν από τα επιφανειακά νερά οι χιλιάδες καλλιεργούμενες εκτάσεις και να περιοριστούν οι αρδευτικές γεωτρήσεις.

Μάλιστα επανέλαβε τη θέση του Δήμου σύμφωνα με την οποία, αν δεν ολοκληρωθεί το αρδευτικό δίκτυο της Κάρλας δεν μπορεί να προχωρήσει η ανόρυξη των 33 υδρευτικών γεωτρήσεων.

Οικολόγοι Πράσινοι

Παρέμβαση για το υδατικό ζήτημα έγινε και από τους Οικολόγους Πράσινους που κατέθεσαν προτάσεις για εξοικονόμηση νερού και ορθολογική διαχείριση των υδάτινων πόρων στη Θεσσαλία.

Μερικές από τις προτάσεις είναι οι εξής: 1) Δραστική αναδιάρθρωση των υφιστάμενων καλλιεργειών, 2) Στήριξη των αγροτών για στροφή σε λιγότερο υδροβόρες καλλιέργειες που θα μπορούν να τους εξασφαλίζουν ένα δίκαιο εισόδημα, 3) Ενίσχυση της βιολογικής γεωργίας και κτηνοτροφίας κυρίως γύρω από πηγές πόσιμου νερού και σε περιοχές μεγάλης περιβαλλοντικής αξίας, 4) Κατασκευή μικρών ταμιευτήρων και λιμνοδεξαμενών, ειδικά στα ορεινά τμήματα της λεκάνης του Πηνειού, 5) Έλεγχος της κατανάλωσης νερού από τις γεωτρήσεις με την υποχρεωτική εγκατάσταση υδρομέτρων και κοστολόγηση της χρήσης ανάλογα με την αντλούμενη ποσότητα, 6) Δραστικός περιορισμός (έως και απαγόρευση) των αντλήσεων σε περιοχές όπου παρατηρούνται φαινόμενα υφαλμύρωσης, 7) Αναστολή έκδοσης νέων αδειών ανόρυξης γεωτρήσεων και αδειών χρήσης νερού, ειδικά στις πιο ευάλωτες περιοχές, 8) Οριστική εγκατάλειψη των έργων εκτροπής του Αχελώου και αναστολή των έργων εγκατάστασης των νέων υδροηλεκτρικών σταθμών που όπως φαίνεται δεν έχουν να προσθέσουν τίποτα.