Σάπια δόντια, άρρωστοι πνεύμονες, μωρά πνιγμένα στον καπνό, ένας νεκρός καπνιστής, άλλος με μάσκα οξυγόνου και ένας τρίτος με τραχειοστομία.
Δεν θα διαφωνήσει κανείς: είναι εικόνες που σοκάρουν! Αυτή, όμως, είναι η νέα πραγματικότητα. Οσοι καπνιστές προμηθεύτηκαν τα καινούργια «πακέτα φρίκης» τις αντίκρισαν ως αποτέλεσμα της εφαρμογής της κοινοτικής Οδηγίας 2014/44 που με καθυστέρηση εφαρμόζεται πλέον και στη χώρα μας.
Βέβαια, υπήρξαν και κάποιοι -προς το παρόν- τυχεροί που δήλωναν άγνοια για το θέμα, αφού κάποια πακέτα δεν είναι ακόμη «ντυμένα» μ’ αυτές τις φωτογραφίες. Συνολικά 12 από τις 36 εικόνες που υπάρχουν θα εναλλάσσονται κάθε έξι μήνες με στόχο να κάνουν πολλούς να το ξανασκεφτούν προτού πάρουν την απόφαση να βάλουν τσιγάρο στο στόμα τους.
«Δεν το αντέχω»
Είναι χαρακτηριστικές οι αντιδράσεις που καταγράψαμε σε κεντρικά σημεία πώλησης προϊόντων καπνού στο κέντρο της Αθήνας. Μείναμε πάνω από δύο ώρες συζητώντας με συμπολίτες μας εθισμένους στη νικοτίνη, οι οποίοι δεν μπορούσαν να κρύψουν την έκπληξη και τα συναισθήματα απέχθειας που ένιωσαν, όταν αμέριμνοι πήραν στα χέρια τους το «νέο» πακέτο τσιγάρου που καπνίζουν καθημερινά.
Προειδοποιήσεις όπως «οι καπνιστές πεθαίνουν πρόωρα», «το κάπνισμα μπορεί να προκαλέσει αργό και επώδυνο θάνατο», «το κάπνισμα μπορεί να βλάψει το σπέρμα και μειώνει τη γονιμότητα» και φωτογραφίες πραγματικά αποκρουστικές στοχεύουν στη διακοπή του καπνίσματος.
«Είναι πράγματα που ήδη γνωρίζω. Θα συνεχίζω να καπνίζω. Στην Αυστραλία όπου μένω, έχει γίνει εδώ και πολύ καιρό και πλέον γυρίζω ανάποδα το πακέτο για να μην το βλέπω», λέει χαμογελώντας ο Σπύρος Μαρούλης. «Υπάρχουν τόσοι άλλοι κίνδυνοι, όπως το αλκοόλ ας πούμε», επισημαίνει στο «Εθνος», ενώ ο ίδιος θεωρεί ότι η αύξηση της τιμής θα ήταν πολύ πιο αποτελεσματική.
Σε αμηχανία βρίσκονται και αρκετοί ιδιοκτήτες και υπάλληλοι καταστημάτων που πωλούν τσιγάρα κι αυτό γιατί οι νέες εικόνες προκαλούν σοκ στους καταναλωτές. «Σε κάποιες περιπτώσεις οι αντιδράσεις είναι ακραίες και άδικες, γιατί αυτό έγινε ξαφνικά. Δεν προηγήθηκε ενημέρωση του κόσμου για την επικείμενη αλλαγή», εξηγεί ο Παύλος Γιαννόπουλος, ο οποίος διατηρεί περίπτερο κοντά στην πλατεία Συντάγματος. «Είμαι σίγουρος ότι στα νέα παιδιά θα λειτουργήσει αποτρεπτικά. Θα το ξανασκεφτούν όταν για μαγκιά και εντυπωσιασμό της παρέας τους θελήσουν να πάρουν μία τζούρα», συμπληρώνει.
Ειδικά στη νέα γενιά είναι εντυπωσιακά τα αποτελέσματα πρόσφατης έρευνας που έγινε σε 53.842 μαθητές, 12-14 ετών, σε 1.267 ημερήσια και εσπερινά δημόσια Γυμνάσια της χώρας, με τη συνεργασία του υπουργείου Παιδείας, του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών και της ΚΕΔΕ. Ενας στους δέκα μαθητές Α’ και Β’ Γυμνασίου συγκαταλέγεται στους ενεργούς καπνιστές (σύμφωνα με τον ορισμό του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας)!
«Προσωπική επιλογή»
Είναι δε χαρακτηριστικό ότι στην έρευνα η πλειοψηφία των μαθητών αναφέρει ότι δεν αντιμετώπισε κάποια δυσκολία στο να αγοράσει τσιγάρα σε αυτήν την ηλικία, γεγονός που πρέπει να προβληματίσει ιδιαίτερα την Πολιτεία ως προς την εφαρμογή της νομοθεσίας για την προστασία των ανηλίκων!
«Ενα πόδι με γάγγραινα, ένα μωρό με σωληνάκια ή ένας ετοιμοθάνατος νεαρός καρκινοπαθής είναι τόσο σοκαριστικές και απωθητικές εικόνες που δεν αντέχω να τις βλέπω. Καπνίζω σχεδόν μια ζωή, αλλά δεν μπορούν να μου επιβάλουν να κόψω το τσιγάρο μ’ αυτό τον τρόπο. Είναι προσωπική επιλογή και δικαίωμά μου», υπογραμμίζει ο 76χρονος Βασίλης Παπαβασιλείου.
Ωστόσο, οι… αμετανόητοι καπνιστές ήδη σκέφτονται τρόπους για να κλείσουν τα μάτια σ’ αυτήν την «απεχθή πρακτική», όπως τη χαρακτηρίζουν, αγοράζοντας θήκες ή ταμπακιέρες για τα πακέτα τους. «Από τη στιγμή που τα πακέτα τυπώνονταν με τα προειδοποιητικά λεκτικά μηνύματα είχα προμηθευτεί ταμπακιέρα και τα έβαζα μέσα», σημειώνει η 20χρονη Ελενα Στέλλα, φοιτήτρια Νοσηλευτικής.
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΑΠΝΟΥ
Το δώρο των αυτοχθόνων της Κούβας στον Κολόμβο
Ο δρόμος για τα νέα πακέτα άνοιξε μετά την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, το οποίο απέρριψε το αίτημα των καπνοβιομηχανιών Philip Morris International και British American Tobacco, δημιουργώντας ένα σημαντικό προηγούμενο.
Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα μπορούν πλέον να υιοθετούν αυστηρά μέτρα για την καταπολέμηση μιας συνήθειας που σκοτώνει περίπου έξι εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο.
Η νικοτίνη, η οποία «συνυπάρχει» μαζί με άλλες 4.000 ουσίες στο τσιγάρο, είναι η ουσία που προκαλεί εθισμό στους λάτρεις του καπνού. Εισχωρώντας από τους πνεύμονες στο αίμα και από εκεί στον εγκέφαλο σε μόλις 7 δευτερόλεπτα κάνει κατάληψη στο μυαλό των καπνιστών.
Ο καπνός θεωρείται μια αξιομνημόνευτη προσφορά της αμερικανικής ηπείρου στο ανθρώπινο είδος! Οταν οι πρώτοι άνθρωποι διέσχισαν πριν από περίπου 18.000 χρόνια τον Βερίγγειο Πορθμό, περνώντας από τη Ρωσία στη Βόρεια Αμερική, πρέπει να συνάντησαν για πρώτη φορά τα φυτά του καπνού και για καιρό να έβαζαν στη μύτη τους τα πολύ ψιλά κομμένα και ξεραμένα φύλλα του φυτού.
Στις 28 Οκτωβρίου 1492 ο Κολόμβος φτάνει στην Κούβα ψάχνοντας τον βασιλιά της Κίνας! Την αντιπροσωπεία που αποβιβάστηκε στην ξηρά υποδέχονται οι ιθαγενείς, που προσφέρουν καπνό μεταξύ άλλων δώρων. Ο Ροδρίγο ντε Χερέθ και ο διερμηνέας του Λουίς ντε Τόρες ήταν οι δύο Ευρωπαίοι που πρώτοι κάπνισαν πίπα εκεί. Σπόροι του φυτού όμως έφτασαν στην Ευρώπη μόλις το 1550 και μάλιστα το χρησιμοποιούσαν μόνο για καλλωπισμό.
Πειράματα
Στην Πορτογαλία το είδε στον κήπο της γαλλικής πρεσβείας ο Γάλλος Ζαν Νικό, όταν τον έστειλε ο αυτοκράτορας Ερρίκος ο 2ος για να κανονίσει το συνοικέσιο που αφορούσε τον 15χρονο Πορτογάλο διάδοχο με τη 16χρονη Γαλλίδα πριγκίπισσα. Σπόροι και τμήματα του φυτού μεταφέρθηκαν στη Γαλλία, ενώ ο Νικό έκανε πειράματα για να διαπιστώσει τις τυχόν θεραπευτικές ιδιότητες του φυτού.
Το 1586 έδωσαν στο φυτό το όνομα Herba Nicotiana και ο Σουηδός βοτανολόγος Λινναίος, φανατικός καπνιστής ο ίδιος, το 1735 ονόμασε τα δύο πιο γνωστά είδη Nicotiana rustica και Nicotiana tabacum.