Του Ιάσονα Αποστολάκη*
Με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου που προωθεί η κυβέρνηση γίνεται υποχρεωτική η μεταφορά ταμειακών διαθεσίμων των φορέων του Δημοσίου στον ειδικό λογαριασμό της Τράπεζας της Ελλάδος, ώστε να χρησιμοποιηθούν αν χρειαστεί για την έκδοση repos, δηλαδή τίτλων βραχυπρόθεσμου (έως 15 ημέρες) δανεισμού του κράτους. Το γεγονός αυτό έχει προκαλέσει έκτακτες συνεδριάσεις των Δ.Σ ΚΕΔΕ και ΕΝΠΕ. Μακάρι οι παραπάνω φορείς να ήταν το ίδιο μαχητικοί και στο παρελθόν σε όλες τις αγριότητες εναντίον της αυτοδιοίκησης.
Για να μην αφήνονται σκιές να ξεκαθαρίσουμε γιατί πρόκειται:
– Οι δήμοι ή Περιφέρειες θα αποστείλουν ενημέρωση για τις ανάγκες τους για το επόμενο 15νθήμερο και τα υπόλοιπα κεφάλαια, που δεν είναι απαραίτητα για την άμεση ανάγκη των ταμειακών τους αναγκών, θα τοκιστούν με επιτόκιο 2,5%.
– Όποιος ζητήσει επιστροφή ποσού, που δεν θα υπερβαίνει το 10% του συνολικού του ποσού που έχει κατατεθεί, θα του επιστρέφεται αμέσως.
– Για ποσά μεγαλύτερα από 20%, η επιστροφή θα γίνεται εντός προθεσμίας ολίγων ημερών.
Αυτά ισχυρίζεται η κυβέρνηση.
ποιό το περιεχόμενο της ΠΝΠ;
-Η εκδοθείσα ΠΝΠ επί της ουσίας δίνει στην κυβέρνηση, αν χρειαστεί, τη δυνατότητα να κάνει έναν προσωρινό χειρισμό, μία εσωτερική ανακύκλωση της υφιστάμενης μεταξύ των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης ρευστότητας. Δηλαδή, η κυβέρνηση θα αντλήσει βραχυπρόθεσμα (για 15 μέρες), μέσω της έκδοσης repos έναντι των διαθεσίμων των ΟΤΑ που μεταφέρονται στην ΤτΕ, τα ταμειακά διαθέσιμα που χρειάζεται προσωρινά. Αυτή τη στιγμή πάντως, με την ΠΝΠ απλώς μεταφέρονται τα διαθέσιμα των ΟΤΑ από τις εμπορικές τράπεζες στην ΤτΕ. Η έκδοση repos είναι δυνητική για την κυβέρνηση και δεν έχει υλοποιηθεί προς το παρόν.
– Η διαδικασία αυτή είναι διαδεδομένη σε πολλές χώρες της Ευρώπης και του κόσμου και είναι εύλογη, αφού το κράτος αντλεί προσωρινά ρευστότητα, μέσω “εσωτερικού” δανεισμού, από τους ίδιους τους φορείς τους οποίους το ίδιο επιχορηγεί μέσω του κρατικού προϋπολογισμού(ποσοστό κοντά στο 60% επί των προϋπολογισμών των ΟΤΑ).
διασφαλίζονται τα ταμειακά διαθέσιμα των ΟΤΑ ή μιλάμε για υφαρπαγή:
1ον. Η τοποθέτηση των διαθεσίμων των ΟΤΑ στην ΤτΕ έναντι των εμπορικών τραπεζών είναι ασφαλέστερη, αλλά και αποδοτικότερη σε ορισμένες περιπτώσεις (ιδίως στις μη προθεσμιακές καταθέσεις, πχ. τα επιτόκια των εμπορικών τραπεζών δεν ξεπερνούν το 1% , ενώ στην ΤτΕ η απόδοση είναι γύρω στο 2,5%). Η μεταφορά επομένως των αποθεματικών τους στην ΤτΕ είναι μία κίνηση την οποία και οι ίδιοι οι ΟΤΑ πιθανόν θα έπρεπε να εξετάσουν – στο πλαίσιο μίας ορθολογικής και χρηστής διαχείρισης. Άλλωστε, για το λόγο αυτό, πολλοί Δήμοι και Περιφέρειες το έχουν ήδη πράξει οικειοθελώς και ανεξάρτητα από την ΠΝΠ.
2ον. Τα ποσά που βρίσκονται κατατεθειμένα στην ΤτΕ είναι οποτεδήποτε διαθέσιμα στους αντίστοιχους φορείς (βλ. την Αττικό Μετρό, που πρόσφατα εκταμίευσε 150 εκατ. ευρώ).
3ον. Σε περίπτωση που εκδοθούν repos, αυτά θα έχουν αποκλειστικά βραχυχρόνια διάρκεια και θα αφορούν μόνο τα διαθέσιμα που οι Δήμοι και οι Περιφέρειες δεν έχουν άμεσα ανάγκη, αφού ρητά προσδιορίζεται ότι εξαιρούνται του πεδίου εφαρμογής της ΠΝΠ τα χρηματικά διαθέσιμα που αφορούν τις ανάγκες των ΟΤΑ σε ορίζοντα 15νθημέρου, επομένως μισθοδοσία και λοιπές τρέχουσες λειτουργικές ανάγκες είναι απολύτως εξασφαλισμένες. Δηλαδή, το Δημόσιο θα δανειστεί μόνο για 15 μέρες και μόνο τα ποσά που ούτως ή άλλως οι Δήμοι και οι Περιφέρειες δεν θα χρησιμοποιούσαν μέσα στο 15νθήμερο αυτό.
4ον. Ακόμα και στην υποθετική περίπτωση κατά την οποία κάποιος Δήμος ή κάποια Περιφέρεια υποστεί εξ αυτού του χειρισμού ζημία, προβλέπεται ρητά ότι έχει δικαίωμα αποζημίωσης από το Δημόσιο.
Ποιος πραγματικά γονάτισε την Αυτοδιοίκηση τα τελευταία χρόνια;
• Είναι δεδομένο ότι μόνο ένα οικονομικά και δημοσιονομικά στιβαρό κράτος είναι αυτό το οποίο μπορεί πάντοτε να εγγυάται τη βιωσιμότητα και την οικονομική στήριξη των ΟΤΑ.
• Άλλωστε, η σημερινή κυβέρνηση – ακόμα και στην παρούσα δύσκολη συγκυρία – έχει ήδη αποδείξει ότι έχει την διάθεση να στηρίζει έμπρακτα την Αυτοδιοίκηση, όχι μόνο σε θεσμικό επίπεδο, αλλά και στο πεδίο της οικονομικής τους επιβίωσης.
• Ήδη, ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ έχει αποστείλει ευχαριστήρια επιστολή στην ηγεσία του Υπουργείου Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, για την άμεση ανταπόκρισή της σε μία σειρά αιτημάτων της Αυτοδιοίκησης (επέκταση της ρύθμισης των 100 δόσεων και στις οφειλές προς τους ΟΤΑ, παράταση ισχύος των προϋπολογισμών του 2014 για τους Δήμους που δεν έχουν εγκεκριμένο προϋπολογισμό για το 2015 κ.λπ.). Μην μας κάνουν λοιπόν τώρα πως δεν θυμούνται…
Να μιλήσουμε με χειροπιαστά παραδείγματα:
Άλλη κυβέρνηση είναι αυτή που πήρε μέτρα (ΥΠΕΣΔΑ) για τη στήριξη της οικονομικής βιωσιμότητας των ΟΤΑ; Υπάρχει ήδη δέσμευση για αναμόρφωση που διέπει το πλαίσιο δημοσιονομικής τους εποπτείας, με κατάργηση των αντισυνταγματικών μνημονιακών διατάξεων. Ήδη, ως πρώτο βήμα, στο ΥΠΕΣΔΑ – με πρωτοβουλία της πολιτικής ηγεσίας και σε άμεση συνεργασία με τις υπηρεσίες – βρίσκεται σε εξέλιξη μία διαδικασία ουσιαστικής βοήθειας προς τους «κόκκινους» Δήμους. Συγκεκριμένα, σε συνεργασία με το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων και με την παρότρυνση και τη σύμφωνη γνώμη της ΚΕΔΕ, το ΥΠΕΣΔΑ αναζητεί και δίνει λύσεις, όπως ο συμψηφισμός υποχρεώσεων Δήμων προς το Δημόσιο, σε βάθος χρόνου, όπως ο δανεισμός από το ΤΠΔ με ευνοϊκούς όρους κ.λπ.
Η ηγεσία της ΚΕΔΕ ειδικότερα, θα έπρεπε να γνωρίζει πολύ καλά και από πρώτο χέρι ότι άλλοι έφεραν σε αυτή την απαξίωση την αυτοδιοίκηση. Μακάρι να φώναζαν και τότε. Επί πέντε χρόνια, οι προηγούμενες κυβερνήσεις έκοβαν συνεχώς χρηματοδότηση και προσωπικό από την Αυτοδιοίκηση, για να εξοικονομήσουν πόρους τους οποίους έριχναν διαρκώς στην ικανοποίηση των δανειστών, δηλαδή “σε ένα βαρέλι χωρίς πάτο”. Επίσης, η υπονόμευση της οικονομικής και διοικητικής αυτοτέλειας των ΟΤΑ υπήρξε συνεχής και αποτέλεσε συνειδητή πολιτική επιλογή και όχι ανάγκη, όπως εν προκειμένω.
Ενδεικτικά, υπενθυμίζουμε ότι θεσμοί που αποτέλεσαν – και δικαίως – casus belli για τον κόσμο της Αυτοδιοίκησης, όπως π.χ. το μνημονιακό Παρατηρητήριο Οικονομικής Αυτοτέλειας ΟΤΑ, εισήχθησαν, το πρώτον, στην ελληνική έννομη τάξη με Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου, και μάλιστα κατ’ απόλυτη παρέκκλιση από την προϋπόθεση επείγουσας και απρόβλεπτης ανάγκης που τάσσει το Σύνταγμα.
Η ανεξάρτητη ΚΕΔΕ αγνοείται κατά την περίοδο αυτή…
Σχετικά με την διαδικασία: η επίσημη εξήγηση είναι επιλέχθηκε η ρύθμιση μέσω ΠΝΠ σχετίζεται με το γεγονός ότι η εν λόγω κίνηση είναι επείγουσα, ενώ στη Βουλή δεν βρίσκεται αυτές τις μέρες προς ψήφιση κάποιο νομοσχέδιο που να ολοκληρώνεται άμεσα. Με την τακτική κοινοβουλευτική διαδικασία, θα εξαντλούνταν το νόημα της διάταξης, αφού θα είχε παρέλθει ο σύντομος αυτός και κρίσιμος χρόνος κατά τον οποίο η κυβέρνηση θα είχε πιθανόν ανάγκη προσωρινού εσωτερικού δανεισμού. Εδώ πρέπει η πολιτική ηγεσία να παραδεχτεί πως καθυστέρησε… και αυτό οδηγεί σε κάτι που μπορούσε να είχε αποφευχθεί με τήρηση νορμάλ διαδικασίας. Με τη συγκεκριμένη επιλογή προς στιγμήν πάμε πίσω από όσον αφορά την αυτοτέλεια των ΟΤΑ και την διαρκή δημοκρατική διαβούλευση με τους αιρετούς των Δήμων και των Περιφερειών και τα συλλογικά τους όργανα. Υπάρχει όμως το έδαφος, εφόσον οι ΠΝΠ δεν απηχούν την αντίληψη της κυβέρνησης και του ΥΠΕΣΔΑ και δεν πρόκειται να καταστεί κανόνας, με αμοιβαίες εξηγήσεις το τρένο να μπει ξανά στις ράγες. Εκεί θα φανεί και ποιοι είναι με ποιους.
Από την όλη ιστορία η ουσία είναι η εξής: είμαστε στην ίδια βάρκα. Ή μαζί θα περάσουμε απέναντι ή μαζί θα βουλιάξουμε.
*Ο Ιάσονας Αποστολάκης είναι Δημοτικός Σύμβουλος Βόλου με τους Δρόμους Συνεργασίας Ανατροπής και Αλληλεγγύης