Σαμπόγα – το Ειρηνικό όραμα της Ροξανίτα

Του ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ

Η Ροξανίτα αύριο φεύγει. Κουράστηκε τόσο καιρό στην Ελλάδα. Βαρέθηκε το μακρυνάρι χτες, λαχταράει το ελπιδοφόρο αύριο, νοσταλγεί την πατρίδα της.

Κουράστηκε τόσα χρόνια μονάχη, σε ξένο τόπο, χωρίς άντρα, χωρίς παιδιά, χωρίς πατρίδα.

Η Ροξανίτα, όταν έφυγε από τον Παναμά ήταν τριάντα χρονώ κοπέλα. Κοπελάρα. Στο αίμα της έβραζε η σάλσα. 

Υπερβολές; Κάθε άλλο. Η Ροξανίτα κατέβαινε από τα δέντρα χορεύοντας. Έθιμο του χωριού της, της χώρας, του ισημερινού.

Η Ροξανίτα ήταν το μήλο της έριδας στην πόλη του Παναμά. Περιζήτητη, δεν τη λες καλλονή, μα με λατινική ομορφιά, χάρη, μπρίο και φινέτσα. Από καλή οικογένεια, ο πατέρας της ο Ελυάσαρ, καθολικός ιερέας από Ισπανούς μετανάστες, η μάνα της ινδιάνα ιθαγενής, με πλούσιο ινδιάνικο αίμα, ατίθαση και ωραία, άργησε να μπει στους ρυθμούς της Λατινικής κυριαρχίας και τ’ αδέλφια της, όλα πάνω από τη μέση τάξη.

Ά! Τι μου είπε τώρα! Της Ροξανίτας ο προπάππος ήταν το δεξί χέρι του Σιμόν Μπολίβαρ… 

Την είδε σε μια γιορτή με λάτιν χορούς ο Έλληνας καπετάνιος, που το τάνκερ του που ναυλοχούσε στα νερά της διώρυγας κι αμέσως κεραυνοβολήθηκε.

Ο Έλληνας ναυτικός την ερωτεύτηκε με την πρώτη ματιά. Θες ο χορός, θες το λίκνισμα, θες η γοητεία που ακτινοβολούσε σε όλο το θυσιαστήριο της χορευτικής αρένας η Ροξανίτα, μαγνήτισαν το βλέμμα του και κλείδωσαν την καρδιά του.

Την άλλη μέρα τη ζήτησε ευγενικά να γνωριστούν καλύτερα. Να της κάνει το τραπέζι σε ελληνικό εστιατόριο της πόλης του Παναμά, καθώς από εκεί περνούσαν δεκάδες βαπόρια και τάνκερ κάθε βδομάδα, με ελληνικά πληρώματα.

Ο Απόστολος, πρωτοκαπετάνιος, με αυτοπειθαρχία και δυναμική αυτοπεποίθηση, της έριξε το δέκα το καλό. Της μίλησε για μια χώρα που δεν δύει ποτέ ο ήλιος, το φως είναι από διαμάντι, οι θάλασσες είναι ανοιχτές στον κόσμο, χωρίς συρματοπλέγματα για καρχαρίες, οι νύχτες είναι μόνο για χορό και για τραγούδι κι η Παναμέζα, αρνητική μέχρι τότε, έπεσε στην παγίδα των κλασικών λόγων ενός Έλληνα δημαγωγού κι ενέδωσε.

Ενέδωσε στο ραντεβού.

Την άλλη μέρα την κάλεσε στο βαπόρι του. Τεράστιο, πολλών χιλιάδων τόνων, με ωραίους χώρους κι εστιατόριο. Εκεί της άνοιξε τον ορίζοντα της καρδιάς του που ζητούσε να εγκαταλείψει τη Σαμπόγα, το νησί του Ειρηνικού για πιο ήρεμα, και γαληνεμένα κι οικογενειακά νερά.

Δέχτηκε η Ροξανίτα, για να γνωρίσει μιαν άλλη μικρή χώρα, πιο μικρή από τη δική της με πολλαπλάσιο ορίζοντα και ενεργητικό άξονα το φως, την άλλη «θάλασσα» και τον κλασικό πολιτισμό, που ο Έλληνας το έβαλε με τρόπο στα επιχειρήματά του για να την πείσει. 

Αλλά να πού δεν υπήρχε τρόπος να την πάρει νόμιμα στο καράβι. Στην εξουσία ήταν ακόμη ο τυραννικός Νοριέγκα. Από τα σύνορα δεν μπορούσε να βγει κανείς παρά μόνο για την Κούβα. Στην Κούβα ο Φιντέλ ήταν δύστροπος, δεν ήταν εύκολο το εγχείρημα. Το καράβι των ελληνικών συμφερόντων, θα πήγαινε Φλώριδα κι από κει θα γύριζε στη γειτονική Κόστα Ρίκα. Δεν ήταν εύκολο να μπαρκάρει η Ροξανίτα. Μόνο ένας έξυπνος και ικανός λόγος θα μπορούσε να τη ναυτολογήσει στο ελληνικό καράβι. Αλλά και πάλι όχι. Αφού έπρεπε να υπάρχει συγγενική σχέση. 

Ο ερωτευμένος Έλληνας καπετάνιος βρήκε τη λύση, εκεί που πολλοί – αν όχι όλοι οι άλλοι – θα κατεβάζαν τα χέρια και θα εγκατέλειπαν κάθε προσπάθεια.

Θα την παντρευόταν και θα την έπαιρνε για πάντα μαζί του. Ο αδελφός της Ροξανίτα όμως, ο Ρεϋνάλντο, παλαίμαχος δικηγόρος του Ισημερινού και ειδικός Κουβανολόγος στα δύσκολα χρόνια του αποκλεισμού, καθώς διετέλεσε τρεις φορές πρέσβυς του Παναμά (ουσιαστικά της Λατινικής Αμερικής) στην Κούβα, λόγω των ειδικών γνώσεων και της ικανής πολιτικής του καριέρας, πρόβαλε σοβαρές αντιρρήσεις για τον γάμο και τη φυγή της Ροξανίτα. Ο άνθρωπος γνώριζε τα νερά των μεγάλων ωκεανών, δεν είχε ιδέα από Μεσόγειο, Όλυμπο και Αιγαίο. Και φοβήθηκε να την αφήσει να φύγει για μια χώρα που δεν την ήξερε ο «δικός του πλανήτης»…

Τελικά όταν ο Ρεϋνάλντο έμαθε για την Ελλάδα, την ιστορία της, τους μύθους και τη γλώσσα που μιλούσαν εκεί, έδωσε το πράσινο φως κι η Ροξανίτα παντρεύτηκε με πολιτικό γάμο τον Έλληνα καπετάνιο.

*

Έφτασε το καράβι μετά από έναν μήνα στον Πειραιά. Εκεί διέμεινε το ζευγάρι για λίγους μήνες και η Ροξανίτα ζούσε μαθαίνοντας σάλσα στους Έλληνες. 

Ταξιδεύοντας στην Ελλάδα το ζευγάρι προκειμένου να τη μάθει η Ροξανίτα, πέρασαν κι από το Πήλιο.

Τους άρεσε ο τόπος κι αγόρασαν ένα σπίτι.

*

Πέρασαν ευτυχισμένα χρόνια. Η Ροξανίτα πολιτογραφήθηκε Ελληνίδα, απόκτησε αίμα μεσογειακό κι έγινε Πηλιορείτισσα.

Αύριο όμως φεύγει. Φεύγει οριστικά. Επιστρέφει στον Παναμά. Κι από κει θα διαπλεύσει το στενό της Αμερικής και θα πάει στο σπίτι που έχει στο νησί του Ειρηνικού. Τη Σαμπόγα.

Νοστάλγησε την Μπαλμπόα και το Κριστομπάλ. Τις δυο γλυκύτατες άκρες της διώρυγας. Καλή η Σαντορίνη, η Μύκονος κι η Σκιάθος που έμαθε στην Ελλάδα, αλλά νοστάλγησε και τα νησιά Σαν Μπλας, τα ημιαυτόνομα νησάκια του Ατλαντικού που υπάγονται στη δικαιοδοσία του Παναμά. Νοστάλγησε τους παρτεναίρ της στη σάλσα. Νοστάλγησε τη γλώσσα και το ινδιάνικο αίμα που κυλά στις φλέβες της. 

*

Στο δείπνο της προτελευταίας νύχτας στο Νεοχώρι του Πηλίου συμμετέχει κι ένας παλαίμαχος Πηλιορείτης καπετάνιος που γύρισε όλο τον κόσμο. Η Ροξανίτα δειπνεί με «γίγαντες» που μαγειρεύει η Όλγα. Και ξεδιπλώνει τις αρετές του Παναμέζικου ονείρου της.

Ο καπετάν-Γιώργης ο Νιουνιούσκος συμφωνεί με όσα αφηγείται η Ροξανίτα. Κι ο ίδιος θα μπορούσε, όπως λέει, να ζήσει σε κείνα τα μέρη για πάντα, με την καρδιά του να είναι αμπαρωμένη στην Κόστα Ρίκα, γειτονική χώρα του Παναμά. 

Ακούει τη Ροξανίτα και συγκατανεύει στις νοσταλγίες της ξαναράβοντας τις εικόνες της διώρυγας, της πόλης του Παναμά, των γυναικών της και των χορευτικών δεινοτήτων τους.

Μας μιλάει για τη διάπλευση του στενού, που διαρκεί μια ολόκληρη μέρα, τις λίμνες που παρεμβάλλονται, τις θάλασσες, τα νησιά και το τροπικό τους κλίμα.

Ο καπετάν-Γιώργης ήταν φίλος του άντρα της του καπετάν-Απόστολου, που έφυγε από τη ζωή πριν από εφτά χρόνια.

Κι η Ροξανίτα εφτά χρόνια ολομόναχη εδώ στις πηλιορείτικες ράχες, ζει τον ελληνικό βιορρυθμό νοσταλγώντας τα τροπικά κανάλια του Παναμά της. 

Γευματίζει κάθε μέρα στου Γερμανού, μονάχη, τα ελληνικά εδέσματα που λατρεύει, αλλά κουράστηκε μόνη, δίχως τη συντροφιά της Λατινικής πολυφωνίας, της φασαρίας, των γρήγορων και ρυθμικών χορών της πατρίδας της, δίχως τους εξ αίματος φίλους και συγγενείς της, καθώς εδώ στο Πήλιο ξαναβαφτίστηκε «ξένη».

Μπορεί να μην είναι τόσο ξένη, αφού έχει τη Μαρία, τον καπετάν-Γιώργη, τη Συμπίλ, τη Ρένα, τον Ντομινίκ, τον Γιάννη, τον Τάσο, τον ήλιο, τη βροχή, το βουνό και τη θάλασσα, αλλά η πατρίδα ασκεί πάντα μια ιδιαίτερη έλξη και γοητεία στο μυαλό και την καρδιά των φευγάτων.

*

Η Ροξανίτα, εβδομήντα ένα χρονώ πια, τριάντα πέντε χρόνια στην Ελλάδα και στο Νιοχώρι, μεγαλωμένη στον Παναμά, αύριο φεύγει, πετώντας με την Air France για την πατρίδα της…  

Ροξανίτα, θα σε θυμάμαι στο Νεοχώρι που τραγουδούσες, που χόρευες, που νοσταλγούσες την ομορφιά και την ανεμελιά των Παναμέζων και τη γοητεία των μυστικών της πατρίδας σου.

Δε θα ξεχάσω ποτέ την περσινή καταιγίδα, τη μέρα της πλημμύρας, όταν άρχισε το μεσημέρι να βρέχει στο Νεοχώρι και στο μαγαζί του Γερμανού που βρισκόμασταν μόνο εγώ κι εσύ ξεμείναμε εκεί να βλέπουμε μέσα από το τζάμι τη θεομηνία μην μπορώντας να ξεμυτίσεις για να πας στο σπίτι σου. Μείναμε εκεί όλη μέρα ακούγοντας τις καταστροφικές ειδήσεις.

Ήταν τότε που πήρες την απόφαση να φύγεις. Καθυστέρησε ένα χρόνο η απόφασή σου. Αλλά τον χρόνο, όσο ανελέητος κι αν είναι, δεν του κράτησες κακία. Τον αποτιμάς τώρα, με την απόφασή σου. Να φύγεις.

Πάντα ο χρόνος είναι δικός σου. Κι ας είναι βιαστικός. 

Ροξανίτα, καλό σου ταξίδι για τη Σαμπόγα. Το νησί του Ειρηνικού σου ονείρου…