Τοπικά

Το τελευταίο σαγματοποιείο του Βόλου βρίσκεται στα Παλαιά και ανήκει σ’ έναν 34χρονο Ζαγοριανό- Ο τελευταίος μάστορας

Το τελευταίο σαγματοποιείο του Βόλου βρίσκεται στα Παλαιά και ανήκει σ’ έναν 34χρονο Ζαγοριανό, ο οποίος έμαθε την τέχνη από την εποχή που ήταν έφηβος ακόμη. Ο Κώστας Βογιατζάκης είναι κατασκευαστής σαμαριών και κόντρα στο ρεύμα της εποχής, ακολουθεί ένα επάγγελμα που έσβησε στο πέρασμα του χρόνου.

Τα σαμαράδικα σε όλη την Ελλάδα είναι μετρημένα στα δάχτυλα των χεριών. Ελάχιστοι άνθρωποι συνεχίζουν να κρατούν «ζωντανή» μία τέχνη που τείνει να εξαφανιστεί και ο Κώστας Βογιατζάκης, αγαπώντας από παιδί τα ζώα και τη φύση, επέλεξε να ακολουθήσει το παραδοσιακό επάγγελμα του σαγματοποιού. Μαθήτευσε στο πλευρό του Θανάση Τόρη. Διαδέχθηκε τον μπαρμπα-Θανάση, όπως επιμένει να τον μνημονεύει μέχρι και σήμερα, τρία χρόνια μετά τον θάνατο του τελευταίου σε ηλικία 83 ετών, ενώ τιμάει τη μνήμη του έχοντας δώσει την επωνυμία «Ο Τόρης» στο μαγαζί που διατηρεί στη συνοικία των Παλαιών.
Ο χώρος, στον οποίο εργάζεται από το 2008 σε μόνιμη βάση, δεν είναι παρά ένα μικρό οίκημα επί της οδού Παπακυριαζή. Όποιος περνάει το κατώφλι του σαμαράδικου, το πρώτο πράγμα που αισθάνεται, είναι η έντονη μυρωδιά του ξύλου, του δέρματος και της αποξηραμένης σίκαλης, της «βρίζας» όπως λέγεται στη γλώσσα των σαγματοποιών, ενώ άχυρα είναι διάσπαρτα στο πάτωμα. Μέσα εκεί κατασκευάζει ξύλινα σαμάρια, εξυπηρετώντας τις ανάγκες όσων επιμένουν ακόμη να χρησιμοποιούν ζώα στην καθημερινότητά τους. Δουλεύοντας συνήθως με ξύλο οξιάς ή μουριάς, φτιάχνει το απαραίτητο εξάρτημα που προσαρμόζεται στη ράχη ενός αλόγου, γαϊδουριού ή μουλαριού.


«Βρίζα (σ.σ. σίκαλη) φυτεύει κάποιος στη Βρύναινα και μου φέρνει δεμάτια, τα οποία αποθηκεύω στο πατάρι. Από την αποξηραμένη βρίζα, μαζί με το τσόχινο σκουτί, δηλαδή ένα κομμάτι μάλλινου υφάσματος και δέρμα από μοσχάρι που τα τυλίγω, φτιάχνω τη λεγόμενη στρωμασιά, το τμήμα που εφάπτεται με το δέρμα του ζώου και δένεται πάνω στο ξυλίκι. Άλλοι σαμαράδες έχουν πατρόν και κόβουν τα δέρματα, εγώ πάλι τα φτιάχνω με το μέτρο, βλέπω πόσες πιθαμές χρειάζομαι κάθε φορά. Η στρωματιά που δένει πάνω στο ξύλινο πλαίσιο, στερεώνεται με λουριά που παίρνω από τον Νίκο Δουλαδίρη, ο οποίος είναι επίσης εξαιρετικός τεχνίτης στη δουλειά του και έμαθε τη δουλειά από τον πατέρα του. Κι έτσι το σαμάρι δουλεύει… ρολόι, ενώ για τους πιο μερακλήδες βάζω χάντρες, καθρέφτες ή καψούλια για διακόσμηση. Ένα σαμάρι μπορεί να αντέξει και τριάντα χρόνια εάν το προσέχεις και συντηρείς σωστά το ξυλίκι. Η στρωματιά αντέχει τουλάχιστον μία διετία, εάν δουλεύεις όμως σβαρνιάρικα δεν βγάζεις χρόνο», είπε ο Κώστας Βογιατζάκης, καθώς εξήγησε με αδρές γραμμές τη διαδικασία που ακολουθεί κάθε φορά, θέλοντας μία με δύο ημέρες για κάθε σαμάρι που φτιάχνει, ενώ απαραίτητη προϋπόθεση είναι να πάρει ο ίδιος τα μέτρα από το ζώο.
Βέβαια και η κατεργασία του ξύλου δεν είναι εύκολη υπόθεση: «Συνήθως επιλέγω οξιά και μουριά, ξύλα που μπορώ να λυγίσω πιο εύκολα με τη φωτιά. Μετά θέλουν πελέκημα, δεν είναι απλό πράγμα αυτό. Το ξύλο θέλει προσοχή, ώστε όταν δουλεύει το ζώο να μην νιώθει τίποτε, ακόμη και διακόσια κιλά φορτίο να κουβαλάει. Εάν το σαμάρι δεν είναι σωστό, θα αχρηστέψεις το ζώο».
Δεκάξι ετών ήταν ο Πηλιορείτης μάστορας, όταν πρωτοήρθε στον συχωρεμένο Τόρη. «Καλός άνθρωπος, εκείνος μου έμαθε όσα γνωρίζω. Στην αρχή ερχόμουν στον μπαρμπα-Θανάση για τα δικά μου ζώα. Για τρεις χρονιές στη σειρά, ερχόμουν κάθε χειμώνα και μαθήτευα κοντά του. Το 2006 πήγα στον στρατό κι αφότου απολύθηκα έναν χρόνο μετά, μου πρότεινε να κρατήσω το μαγαζί. «Κρίμα να μείνει ο Βόλος χωρίς σαμαρά», έλεγε τότε. Σήμερα έχω πελάτες απ’ όλο το Πήλιο, τον Αλμυρό, τα χωριά του κάμπου της Λάρισας, μέχρι το Κιλκίς έφτασα πρόπερσι», ανέφερε στη συνέχεια, ενώ κατέληξε τονίζοντας το εξής: «Ελάχιστοι σαμαράδες υπάρχουν πλέον. Από κοντά έχω γνωρίσει μάστορες στο Μέτσοβο, τη Χαλκιδική και τα Τρίκαλα, ενώ γνωρίζω τουλάχιστον για δύο ακόμη στη Μακεδονία. Η τέχνη είναι δύσκολη, γιατί τα κάνεις όλα με το χέρι, θέλει να προσέχεις και την παραμικρή λεπτομέρεια, αλλά και να αγαπάς τα ζώα».

Προηγούμενο ΆρθροΕπόμενο Άρθρο
Μοιραστείτε το