Μια δύσκολη κατάσταση στο σπίτι έχουν να διαχειριστούν οι γονείς με τη νέα απαγόρευση και πρέπει να είναι έτοιμοι να αντιμετωπίσουν αρκετά προβλήματα με τα παιδιά τους. Η δρ. Μαρίζα Χατζησταματίου, ψυχολόγος, MSc, PhD επισημαίνει πως η τήρηση ενός δομημένου προγράμματος, μπορεί να βοηθήσει στη νέα καθημερινότητα που έχει επιβάλει η εξάπλωση του κορωνοϊού, ενώ τα φαινόμενα της πανδημίας και του κατ’ οίκον περιορισμού αγχώνουν περισσότερο τους γονείς.
«Κατά τη διάρκεια της καραντίνας περιμένουμε συμπτώματα κυρίως από τη σφαίρα της συναισθηματικής διάθεσης, όπως άγχος, φόβο, θλίψη, απώλεια του ενδιαφέροντος και της ευχαρίστησης, δυσθυμία, γκρίνια, ευερεθιστότητα, υπερβολική ανησυχία, δυσκολία συγκέντρωσης, σωματικά ενοχλήματα, προβλήματα με τον ύπνο και τη λήψη τροφής. Όταν υπάρχει ιστορικό ή υπόστρωμα ψυχικής ευαλωτότητας, μπορεί να συμβεί κάποια υποτροπή ή έναρξη μιας τυπικής ψυχικής διαταραχής», επισημαίνει η ψυχολόγος Μαρίζα Χατζησταματίου.
Φυσικά υπάρχουν διαφοροποιήσεις στην επίδραση της καραντίνας στα παιδιά, ανάλογα με την ηλικία τους. «Η παραμονή στο σπίτι με την οικογένεια δεν επηρεάζει με τον ίδιο τρόπο παιδιά και εφήβους. Στα μικρά παιδιά είναι συχνές οι παλινδρομήσεις των λειτουργιών αυτονόμησης, που είχαν ήδη κατακτηθεί. Για παράδειγμα, μπορεί να παρουσιάσουν νυχτερινή ενούρηση, δυσκολίες στον ύπνο και στη λήψη τροφής, συμπεριφορά προσκόλλησης στους γονείς, γκρίνια, ευερεθιστότητα, φοβίες. Οι έφηβοι εκδηλώνουν περισσότερη ευερεθιστότητα, εκρηκτική συμπεριφορά, τάση για απόσυρση ή θλίψη, ανία και αίσθημα κενού», ανέφερε.
Πώς μπορεί ο γονέας να διαχειριστεί όλη αυτή την κατάσταση; Όπως επισήμανε η κ. Χατζησταματίου, «καθοριστικός παράγοντας για την ψυχική υγεία των παιδιών είναι ο προστατευτικός ρόλος των γονιών. Το φαινόμενο της πανδημίας του κορωνοϊού και του κατ’ οίκον περιορισμού αγχώνουν περισσότερο τους γονείς. Γι’ αυτό τον λόγο οι γονείς καλούνται να διαχειριστούν τις ανησυχίες και τις έντονες συναισθηματικές τους αντιδράσεις μπροστά στα παιδιά, με στόχο να τα καθησυχάσουν γι’ αυτό το τόσο ιδιαίτερο γεγονός, που αντιμετωπίζει όλος ο πλανήτης. Σε διαφορετική περίπτωση, υπάρχει ο κίνδυνος συναισθηματικής διάχυσης στα μέλη της οικογένειας και το τραυματικό φορτίο της πανδημίας αντί να μετριαστεί, ώστε να γίνει ψυχικά ανεκτό, θα ενισχυθεί και θα κορυφωθεί, προκαλώντας ενδεχομένως ρήξεις στις συναισθηματικές ισορροπίες των μελών ή της οικογένειας ως σύστημα. Η δυνατότητα των γονιών να δημιουργήσουν αυτή την προστατευτική ασπίδα, έγκειται στις ψυχικές ισορροπίες και αντοχές που έχουν οι ίδιοι ως άτομα και στην προϋπάρχουσα ισορροπία των οικογενειακών σχέσεων».
Η ισορροπία μέσα στην καραντίνα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την προηγούμενη δυναμική των οικογενειακών και αδελφικών σχέσεων, σύμφωνα με την ίδια. «Εάν τα αδέλφια έχουν καλή σχέση, αυτό βοηθάει σε μια αμοιβαία συναισθηματική ανατροφοδότηση, επικοινωνία, παιχνίδι κ.λπ. Οι συγκρουσιακές σχέσεις από την άλλη, εντείνονται σε μια συνθήκη παρατεταμένου περιορισμού στο σπίτι. Ίσως είναι ευκαιρία, οι γονείς να νοηματοδοτήσουν τις ψυχικές και διαπροσωπικές τους συγκρούσεις».
Μια δύσκολη κατάσταση για τους γονείς είναι και η εξήγηση στα μικρότερα κυρίως παιδιά για τον κορωνοϊό. «Oι γονείς πρέπει να φροντίσουν τα παιδιά, να είναι ενημερωμένα για τους κινδύνους του κορωνοϊού. Είναι αναγκαίο, όσο μικρό και αν είναι το παιδί μας, να του εξηγήσουμε τι συμβαίνει, με όσο πιο απλά λόγια γίνεται. Επομένως, εξηγούμε στα παιδιά, τι είναι ο κορωνοϊός και γιατί το μέτρο της παραμονής στο σπίτι θα μας βοηθήσει, να μείνουμε υγιείς, αλλά και να διευκολύνουμε τη δουλειά των γιατρών, που μας φροντίζουν και μας γιατρεύουν. Παράλληλα εξηγούμε για ποιο λόγο επιβάλλεται η χρήση μάσκας από όλους και γιατί πρέπει να τηρήσουμε όλοι τα υπόλοιπα προστατευτικά μέτρα. Η σωστή ενημέρωση και καθοδήγηση από γονείς διευκολύνει τις διαδικασίες αυτές, καθώς τα παιδιά αποδέχονται περιορισμούς από πρόσωπα εμπιστοσύνης. Νιώθουν πως η επιβολή τους είναι φροντίδα και προστασία και όχι άλογη επιβολή κανόνων», πρόσθεσε.
Όπως δήλωσε η κ. Χατζησταματίου, η τήρηση ενός δομημένου προγράμματος μπορεί να βοηθήσει στη νέα καθημερινότητα, που έχει επιβάλει η εξάπλωση του κορωνοϊού, όπου παιδιά και γονείς περνούν τις περισσότερες, πολλοί και σχεδόν όλες, τις ώρες της ημέρας στο σπίτι.
«Είναι, λοιπόν, πολύ σημαντικό, οι γονείς να δημιουργήσουν μία ρουτίνα, την οποία θα ξέρει το παιδί και η οποία καλό είναι να προσομοιάζει όσο το δυνατόν περισσότερο, με το πρόγραμμα που ακολουθούσαν πριν. Τα παιδιά μπορούν να διαβάσουν εξωσχολικά βιβλία, που εκείνα θα επιλέξουν, να παίξουν εικονικά παιχνίδια με φίλους, ή να παίξουν μαζί με τους γονείς παιχνίδια στρατηγικής με κάρτες ή επιτραπέζια παιχνίδια μέσω Skype με άλλους και να παρακολουθήσουν εκπαιδευτική τηλεόραση. Οι γονείς μπορούν να ενθαρρύνουν τα παιδιά, να γράφουν ό,τι νιώθουν, γιατί αυτό θα τα βοηθήσει να εκφραστούν, όπως επίσης να ενθαρρύνουν άλλες μορφές καλλιτεχνικής έκφρασης, που βοηθά τα παιδιά να μοιράζονται και να επεξεργάζονται αρνητικά συναισθήματα», ανέφερε, για να καταλήξει: «Επίσης, μια βόλτα για άσκηση, τρέξιμο ή ένας περίπατος με την οικογένεια θα αποφορτίσει όλους και θα έχει ευεργετικά αποτελέσματα. Η ένταξη όλων αυτών στην καθημερινή ζωή των παιδιών θα τους βοηθήσει να αισθάνονται πιο ήρεμα κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου».