Στο ζήτημα των διωγμών που υπέστησαν οι Έλληνες Εβραίοι κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου και την εξολόθρευση του μεγαλύτερου μέρους του πληθυσμού τους στα ναζιστικά στρατόπεδα θανάτου, θα αναφερθεί ο καθηγητής Ιστορίας Φίλιππος Κάραμποτ, ο οποίος θα επισκεφτεί τον Βόλο στις 3 Φεβρουαρίου, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τα θύματα του Ολοκαυτώματος.
Ο κ. Φίλιππος Κάραμποτ δίδαξε νεότερη και σύγχρονη ελληνική ιστορία επί 21 χρόνια στο Ηνωμένο Βασίλειο και πιο συγκεκριμένα στο King’s College London από το 1990 έως το 2011. Είναι ιδρυτής του Εργαστηρίου Μελέτης Νεότερου Ελληνικού Εβραϊσμού και ερευνητικός εταίρος του ιδρύματος Gerda Henkel, που έχει έδρα το Ντίσελντορφ της Γερμανίας.
«Παραμονές του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, εάν συμπεριλάβουμε και τα Δωδεκάνησα, που εκείνη την εποχή δεν ήταν μέρος της ελληνικής επικράτειας, μία εκτίμηση είναι ότι οι Έλληνες πολίτες εβραϊκού θρησκεύματος ανέρχονταν σε 70-75.000. Στο τέλος του πολέμου οι επιζώντες ήταν 10.000 περίπου», σημείωσε ο καθηγητής Ιστορίας, ο οποίος όμως έκανε μία σημαντική διευκρίνιση: «Στον αριθμό που προαναφέρθηκε, συμπεριλαμβάνονται και Εβραίοι, που δεν ήταν Έλληνες υπήκοοι. Και νομίζω πρέπει να γίνεται ο διαχωρισμός αυτός, γιατί είχαν διαφορετική μοίρα από τους Έλληνες υπηκόους εβραϊκού θρησκεύματος. Για παράδειγμα οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης με ισπανική υπηκοότητα, ναι μεν κάποιοι, όχι όλοι γύρω στο 40%, εκτοπίστηκαν, αλλά δεν πήγαν στο Άουσβιτς-Μπικερνάου. Κατέληξαν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Μπέργκεν-Μπέλζεν. Σε δύο αποστολές μάλιστα. Μία από τη Θεσσαλονίκη τον Αύγουστο του 1943 και μία δεύτερη από την Αθήνα τον Απρίλιο του 1944. Στην πλειονότητά τους οι Ισπανοί υπήκοοι κάτοικοι Ελλάδος εβραϊκού θρησκεύματος επέζησαν. Έτυχαν διαφορετικής αντιμετώπισης, γιατί η Ισπανία του Φράνκο ήταν σύμμαχος του Χίτλερ. Έτσι στους Ισπανούς υπηκόους επιφυλάχθηκε λιγότερο κακή μεταχείριση, σε σχέση με τους Έλληνες. Κάτι ανάλογο έγινε και με τους Ιταλούς Εβραίους υπηκόους. Μόνο μετά τον Σεπτέμβριο του 1953, που συνθηκολόγησαν οι Ιταλοί, άρχισε το κυνηγητό από τους Ναζί. Μέχρι τότε όμως, τον Σεπτέμβριο του 1943, όσοι ζούσαν στην Ελλάδα δεν είχαν εκτοπιστεί».
Ο κ. Κάραμποτ μίλησε επίσης για τη ζωή των Εβραίων επί του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου και τη στάση που τηρούσε απέναντί τους ο δικτάτορας Ιωάννης Μεταξάς: «Στη χώρα υπάρχει αντισημιτισμός, αλλά είναι υπόρρητος. Δηλαδή δεν λέγεται ευθέως, αλλά αφήνεται να εννοηθεί έμμεσα. Δεν είναι φυλετικός αντισημιτισμός, με εξαίρεση τον εμπρησμό του εβραϊκού συνοικισμού Κάμπελ στη Θεσσαλονίκη το 1931. Μιλάμε για θρησκευτικό και οικονομικό αντι-εβραϊσμό. Η άνοδος του Μεταξά στην εξουσία έκοψε μαχαίρι όλα αυτά. Παρά τις ιδεολογικές συνάφειες που μπορεί να διατηρούσε με τη χιτλερική Γερμανία ή τη φασιστική Ιταλία του Μουσολίνι, είχαμε ένα καθαρά τοπικό ελληνικό φαινόμενο που η κύρια τακτική του ήταν να λειάνει όποιες ανισότητες υπήρχαν μέσα στην κοινωνία, υπό το πρίσμα φυσικά του καθεστώτος. Ο Μεταξάς εργαλειοποίησε την παρουσία του εβραϊκού στοιχείου στη χώρα. Γι’ αυτόν τον λόγο, έδειξε ανοχή στις επιτροπές αρωγής και συμπαράστασης των Εβραίων προσφύγων που ήθελαν να πάνε στην Παλαιστίνη. Είχαν δημιουργηθεί στις κοινότητες της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης από το 1936 και ήταν επιφορτισμένες με τη φροντίδα των ομόθρησκών τους που έφευγαν από την Πολωνία, την Τσεχοσλοβακία και τη Γερμανία και προσπαθούσαν να διαφύγουν στη γη της Παλαιστίνης. Περίθαλπαν όσους έρχονται εδώ, μέχρι να βρουν τρόπο, ημιπαράνομα πάντοτε, γιατί από το 1938 είχε απαγορευθεί η νόμιμη μετανάστευση στα παλαιστινιακά εδάφη».