Πτυχές της ιστορίας των τελωνείων στον Βόλο – Σημαντικά εκθέματα στο μοναδικό στην Ελλάδα Μουσείο

Το Μουσείο Τελωνειακής Ιστορίας Βόλου, που δημιουργήθηκε το 2007, είναι το μοναδικό σε όλη την Ελλάδα συγκεντρώνοντας εκθέματα μιας άλλης εποχής. Μέσα από τα χρηστικά αντικείμενα (πλάστιγγες, συσκευές επικοινωνίας, στολές, σφραγίδες) το φωτογραφικό και αρχειακό υλικό αναγνωρίζει κανείς τη διαχρονική ιστορία, δράση και προσφορά της υπηρεσίας του Τελωνείου σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο.

Το Μουσείο εγκαινιάστηκε την 29η Ιουνίου 2007 και απεικονίζει την πλούσια δράση της Υπηρεσίας. Αν και δεν είναι ευρέως γνωστή η λειτουργία του, εντούτοις το έχουν επισκεφθεί πολλοί μαθητές σχολείων, ναυτικών λυκείων αλλά και φοιτητές πανεπιστημίων.
Το μουσείο δημιούργησε ο τέως διευθυντής Τελωνείου Βόλου και νυν υπεύθυνος του Μουσείου Τελωνειακής Ιστορίας Βασίλης Ράπτης.
«Σαν προϊστάμενος της Υπηρεσίας του Τελωνείου Βόλου μαζί με συναδέλφους μου οραματιστήκαμε τη δημιουργία του πρώτου μουσείου τελωνειακής ιστορίας στην Ελλάδα.
Το Μουσείου Τελωνειακής Ιστορίας Βόλου απεικονίζει διαχρονικά μέσα από φωτογραφικό υλικό, έντυπο υλικό και αντικείμενα την προσφορά της Τελωνειακής Υπηρεσίας. Η προσφορά είναι μεγάλη στην καταπολέμηση των ναρκωτικών, στην προστασία του περιβάλλοντος και της υγείας του πολίτη. Για κάθε εισαγωγή ελέγχουμε αν τα προϊόντα είναι ποιοτικά και κατάλληλα για κατανάλωση» δήλωσε ο κ. Ράπτης.

Όπως πρόσθεσε, η Τελωνειακή Υπηρεσία συνεργάζεται με όλες τις δημόσιες υπηρεσίες. «Ίσως είναι και η μόνη υπηρεσία που συνεργάζεται αρμονικά με όλες τις άλλες υπηρεσίες. Πανελλαδικά με 2.300 υπαλλήλους, τα τελωνεία εισπράττουν το 40% των εσόδων του προϋπολογισμού» ανέφερε χαρακτηριστικά.
Τα εκθέματα στο μουσείο αφορούν σαν τελωνεία από την αρχαιότητα έως τη συγκρότηση του ελληνικού κράτους.
«Κάθε πόλη-κράτος εκμίσθωνε σε ιδιώτες τελώνες με χρηματικό ποσό την είσπραξη των δημοσίων προσόδων, τελών και φόρων. Στην Τουρκοκρατία υπήρχε διαφορετικό τέλος, 5% για τους μη μουσουλμάνους και 4% για τους μουσουλμάνους».
Στο μουσείο εκτίθενται φωτογραφίες τελωνείων από πολλές πόλεις ενώ έχουν ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον. Οι επισκέπτες, φυσικά, έχουν την ευκαιρία να δουν την ιστορία του Τελωνείου Βόλου.

Η Θεσσαλία απελευθερώθηκε το 1881 και μέχρι το 1889 λειτουργούσε κοντά στον Κραυσίδωνα το τελωνείο. Στη σημερινή του μορφή είναι από το 1889 και το προεδρικό διάταγμα για τη δημιουργία του Τελωνείου Βόλου είχε υπογράψει ο Χαρίλαος Τρικούπης.
Στο Μουσείο υπάρχει αναλυτική λίστα με όλα τα τελωνεία που υπήρξαν στην περιφέρεια της Μαγνησίας (όπως της Νέας Μιτζέλας, Τρικερίου, Χορευτού, Χόρτου, Νταμούχαρης, Αγριάς και τους τελωνειακούς σταθμούς Λεχωνίων, Καλών Νερών, Αφήσσου, Μηλίνας, Πλατανιά).

«Τα υποτελωνεία εξυπηρετούσαν το εμπόριο κυρίως του Πηλίου και του Αλμυρού με τις χώρες της Ανατολίας. Πολλά προϊόντα όπως λάδι, μέλι και σύκα έφευγαν για τα χαρέμια της Ανατολίας. Έτσι πλούτισαν οι Έλληνες και στη συνέχεια έχουμε τους μεγάλους δωρητές από Αίγυπτο» εξήγησε ο κ. Ράπτης.
Τα υποτελωνεία έχουν καταργηθεί ενώ μέχρι πρόσφατα υπήρχε το υποτελωνείο στην Αγριά. Ακόμα λειτουργεί το Τελωνείο Σκιάθου.
«Τότε ήταν δύσκολη η επικοινωνία με τον Βόλο, δεν υπήρχαν αμαξιτοί δρόμοι και μέσα από μονοπάτια μετέφεραν τα εμπορεύματά τους στα λιμάνια και από εκεί προορίζονταν για εξαγωγές».

Το Τμήμα Δίωξης Λαθρεμπορίου
Ξεχωριστό σημείο στο Μουσείο αποτελούν τα φωτογραφικά εκθέματα με αποσπάσματα από την ανακάλυψη ναρκωτικών την περίοδο που λειτουργούσε η γραμμή Βόλος-Συρία. Τα ναρκωτικά ανακαλύφθηκαν το 1982.

Συγκεκριμένα οι υπάλληλοι του Τελωνείου ανακάλυψαν 1.500 κιλά χασίς στο κάτω μέρος μίας νταλίκας. «Είχαμε δύο σκυλιά, τον Μπόντο και τον Λίντο που δεν πλησίαζαν το φορτίο της νταλίκας γιατί είχαν ρίξει μαύρο πιπέρι. Τα σκυλιά φταρνίζονταν και έφευγαν. Αυτό έβαλε τους τελωνειακούς σε υποψίες και ένας από αυτούς έβαλε ένα κατσαβίδι και μύρισε τα ναρκωτικά» ανέφερε ο κ. Ράπτης. Το 1985 μεγάλη ποσότητα ναρκωτικών εντοπίστηκε επίσης σε αυτοκινούμενο τροχόσπιτο από την Ολλανδία.

Η σημαία του Τελωνείου Σμύρνης
1922. Ο τελώνης φεύγοντας από τη Σμύρνη πήρε μαζί του τη σημαία και έγγραφα με εισπράξεις. Ο τελώνης στη συνέχεια βρέθηκε στην Αθήνα. Η σημαία και τα ταμειακά έγγραφα παρελήφθησαν από τον ανιψιό. Έπειτα τα παρέλαβε ο ελεγκτής Πέτρος Γρηγορίου που ήθελε να τα δώσει στην Εστία Ιώνων Ν.Σμύρνης αλλά τελικά βρέθηκαν στο τελωνείο μετά από επικοινωνία του Τελωνείου Βόλου με τον ανιψιό του τελώνη.

Το υλικό για το Μουσείο Τελωνειακής Ιστορίας συγκεντρώθηκε σε ένα χρόνο. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν οι σφραγίδες από τα τελωνεία και τα υποτελωνεία αλλά και το ρολόι με την ημισέλινο και το Orient Express (το τρένο που συνέδεε την Κωνσταντινούπολη με το Παρίσι).

Οι επισκέπτες του Μουσείου μεταξύ άλλων θα δουν στον χώρο ένα καρότσι βαρέος τύπου του Τελωνείου, μία κροάτικη ταινία που κατασχέθηκε λόγω άσεμνου περιεχομένου, μία γραφομηχανή από το 1950, μία ζυγαριά για χρυσάφι ή ναρκωτικά αλλά και τις στολές της Υπηρεσίας από το 1960, που λέγεται ότι είχε σχεδιάσει ο Τσεκλένης σε νεαρή ηλικία.
«Το Μουσείο δεν είναι ευρύτατα γνωστό. Η τελωνειακή υπηρεσία πέρα από τον έλεγχο σε ότι σχετίζεται με εισαγωγές και εξαγωγές είναι υπεύθυνη και για τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης στα καπνικά, αλκοολούχα και πετρελαιοειδή προϊόντα. Οι ανάγκες είναι μεγάλες»

Το Μουσείο Τελωνειακής Ιστορίας βρίσκεται παραπλεύρως του Τελωνείου Βόλου και είναι επισκέψιμο καθημερινά τις πρωινές ώρες και Σάββατο-Κυριακή μετά από τηλεφωνική επικοινωνία.