Του ΑΔΑΜΟΥ Α. ΜΟΥΖΟΥΡΗ*
«Παρά το γαίμαν τους πολλούς, εν κάλλιον του Πισκόπου».
(Β. Μιχαηλίδης).
Αγαπημένε μου αναγνώστη, σήμερα θα αναφερθούμε σε μια αγία μορφή! Στον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου και Νέας Ιουστινιανής Κυπριανό, με τρεις ψηφίδες και αντίστοιχα επιμύθια!
Α΄ Ψηφίδα!
Ο Αρχ. Κυπριανός γεννήθηκε το 1756 στο Στρόβολος της Λευκωσίας. Το 1769 γίνεται μέλος του κοινοβίου των μοναχών της Ι. Μ. της Παναγίας του Μαχαιρά. Το 1784 πηγαίνει στο Βουκουρέστι, όπου ηγεμόνας είναι ο Μιχαήλ Σούτσος. Στο Ιάσιο και ευρύτερα στη Μολδοβλαχία υπηρετεί τη Διακονία της Αγάπης. Στη Μολδοβλαχία αποκτά ευρύτερη Παιδεία μελετώντας το ελληνοβυζαντινό Δίκαιο. Δέχεται τα ευρωπαϊκά μηνύματα του διαφωτισμού και επηρεάζεται από τα φιλελεύθερα ρεύματα της Ευρώπης. Ειδικά από τη χριστιανική Ρωσία, από την οποία, όπως και όλοι οι Έλληνες, προσδοκά βοήθεια για τη λευτεριά της πατρίδας από τον οθωμανικό ζυγό!
Ο Κυπριανός το 1802 επιστρέφει στην Κύπρο και στις 30 Οκτωβρίου 1810 χειροτονείται Αρχιεπίσκοπος Κύπρου! Πιστεύοντας στην αξία της Παιδείας και έχοντας ο ίδιος αποκτήσει μεγάλη μόρφωση, φρόντισε να καταπολεμήσει την αγραμματοσύνη, την αμάθεια! Για τούτο, με δική του πρωτοβουλία, ιδρύεται την 1 Ιανουαρίου 1812 η Ελληνική Σχολή Λευκωσίας. Φιλοδοξούσε να συμπληρώσει τη θρησκευτική παιδεία με τη Φυσική και τα Μαθηματικά, όπως γίνονταν σε άλλα σπουδαία ελληνικά σχολεία, στην Πόλη, στη Σμύρνη και την Αλεξάνδρεια. Κέντρα πνευματικής προετοιμασίας και αναγέννησης του Ελληνισμού, με ιδέες του διαφωτισμού!
Α΄ Επιμύθιο: «Όποιος ελεύθερα συλλογάται, συλλογάται καλά», (Ρ. Βελεστινλής). Αναγκαία η αναβάπτιση της Παιδείας με τον ελληνικό χαρακτήρα της. Η ελληνικότητά της, η μαγιά του σύγχρονου πολιτισμού, εμπεριέχει πλούτο γνώσεων, θεωρητικών και πρακτικών, είναι οικουμενική και ανθρωπιστική! Με αξίες και αρχές όπως το κάλλος και το μέτρο, το ήθος και η αξιοκρατία, η ισονομία και η κοινωνική δικαιοσύνη, η αλληλεγγύη και το άνοιγμα στο συνάνθρωπό μας, η φιλία και η συναδέλφωση… η ανθρωπιά!
Β΄ Ψηφίδα: Το 1818 ο Ύπατρος Δημήτριος, στέλεχος της Φιλικής Εταιρείας επισκέπτεται τον αρχιεπίσκοπο Κυπριανό. Ο Μετσοβίτης Φιλικός σηματοδοτεί τη μεγάλη ώρα του δεσπότη με τη μυσταγωγική μύησή του στη Φιλική Εταιρεία!
Η ώρα του χρέους! Όμως λόγω της μικρής απόστασης από τα παράλια της Μ. Ασίας είχε ενδοιασμούς ότι δεν πρέπει να επαναστατήσει η Κύπρος και δικαιολογήθηκαν στη συνέλευση των Φιλικών της Εταιρείας στο Ισμαήλιο 1 Οκτωβρίου 1820 και έτσι περιορίζεται η Κύπρος σε χρηματική βοήθεια.
Β΄ Επιμύθιο: Αναγκαία η ενότητα η σύμπνοια και το όραμα! Και ο καθείς τα όπλα του! Με όνειρο (όραμα) και με πίστη στο χρέος (καθήκον)! Χρέος, εθνικό – πατριωτικό, πνευματικό, ηθικό, χωρίς εξωτερικό καταναγκασμό και με ανιδιοτέλεια, χωρίς την προσδοκία του κέρδους και απαλλαγμένο από προσωπικές κενοδοξίες και ματαιοδοξίες! Χρέος Απόστολων ιδεών και όχι πραματευτάδων αξιών!
Γ΄ Ψηφίδα: Τον Απρίλιο του 1821, ήρθε στην Κύπρο ο Φιλικός αρχιμανδρίτης Θεόφιλος Θησεύς για να ξεσηκώσει τον λαό της Κύπρου φέρνοντας επιστολές και προκηρύξεις. Μερικές από τις επιστολές και προκηρύξεις που είχε μαζί του έπεσαν στα χέρια των Τούρκων. Ο ηγεμόνας της Κύπρου Μουσελίμ Κιουτσούκ Μεχμέτ κατηγορεί τον αρχ. Κυπριανό, και τους άλλους επισκόπους, όπως και πρόκριτους για συνωμοσία – συνεργασία με τους άλλους Έλληνες και ξεσηκωμό!
Προκηρύξεις, προφάσεις εν αμαρτίαις, αφού από καιρό αποφάσισε να «χαλάσει» τον αρχιεπίσκοπο, τους άλλους κληρικούς και τους προύχοντες για να κορέσει τη χολή και το μίσος του, αλλά και την αρπακτικότητά του! Και είναι αυτή η αλήθεια, γιατί μετά το μακελειό άρπαξε τις περιουσίες τους, εκκλησιαστικές και ιδιωτικές
Να σημειωθεί ότι ο Κιούρογλου, ένας Τούρκος με αγνά αισθήματα, ο οποίος εκτιμούσε και σέβονταν την προσωπικότητα του αρχ. Κυπριανού, το βράδυ, πριν από τη θυσία, πρότεινε τον αρχιεπίσκοπο να τον φυγαδεύσει για να γλιτώσει από την κρεμάλα! Ο πολύπειρος και ενάρετος, δεσπότης, αρνήθηκε γιατί ήταν βέβαιος πως με το φευγιό του, θα χυνόταν περισσότερο αίμα αθώων. Προτίμησε, ως άξιος χριστιανός και φορέας αγάπης για το ποίμνιό του, το δικό του αίμα, δικαιώνοντας έτσι τις εθνικές μας παραδόσεις!
Ο Μουσελίμ πασάς, στις 9 Ιουλίου 1821, κρέμασε σε μια συκαμιά τον αρχ. Κυπριανό και κατέσφαξε, (μήπως ενοχλεί η λέξη; Έ, τότες καλά είπε ο Μουσελίμ «άλλο το σφάζω και άλλο το κρεμάζω)! τους μητροπολίτες Πάφου Χρύσανθο, Κιτίου Μελέτιο, Κυρηνείας Λαυρέντιο και τον Ηγούμενο της Ι. Μ. της Παναγίας του Κύκκου Ιωσήφ. Τον αρχιδιάκονο και γραμματέα του αρχιεπισκόπου Μελέτιο τον κρέμασαν απέναντι από τη συκαμιά σε ένα πλάτανο.
Ο δήμιος και ιερόσυλος, Μουσελίμ, άφησε τα σώματα του αρχιεπισκόπου και των άλλων μητροπολιτών, κληρικών και λαϊκών που σφαγιάστηκαν την πρώτη ημέρα, άταφα για τρεις μέρες και ύστερα ενταφιάστηκαν στον περίβολο του ναού της Φανερωμένης.
Γ΄ Επιμύθιο: α) Η αρπαγή είναι διαχρονικό φαινόμενο! Και σήμερα οι άρπαγες είναι έτοιμοι για μια νέα τάξη στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, ελέω υδρογονανθράκων, με θεμέλια και πάλι το αίμα αθώων και τους τάφους των παιδιών! β) Η ανθρωπιά ανεξάρτητη από την καταγωγή, τη θρησκεία και το χρώμα… δεν έχει όρια!
γ) Ο σεβασμός στον υπέρτατο άγραφο θεϊκό νόμο της ταφής ισχύει από καταβολής κόσμου. Οι Τούρκοι βάρβαροι εισβολείς, έχουν άλλες αρχές, τη σφαγή, τη σκύλευση και την ατίμωση για τούτο και μετά από 46 χρόνια ενταφιάζουμε (μετά από την ταυτοποίηση, με τη μέθοδο του DNA), τα «λείψανα – οστά», των αδελφών, συντρόφων και συμπολεμιστών.
Αγαπημένε μου αναγνώστη, τον κρέμασε ο Μουσελίμ πασάς, ο λαός μας, όμως, τον ανάστησε στην ψυχή του και τον αγιοποίησε! Χρέος και της επίσημης Εκκλησίας να τον αγιοποιήσει! Μήπως ενοχλεί τη «γέφυρα» της ελληνοτουρκικής προσέγγισης; Μα η γέφυρα (ες) είναι ανατιναγμένη (ες), τουλάχιστον εδώ και 46 χρόνια με την τουρκική εισβολή και κατοχή του 37% της Κυπριακής Δημοκρατίας, με τις συνεχείς προκλήσεις, παραβιάσεις – αμφισβητήσεις των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Πατρίδας, και την ασέλγεια στο μνημείο θρησκευτικής και παγκόσμιας πολιτισμικής κληρονομιάς, της Αγίας Σοφίας από τον νεοσουλτάνο!
*Ο ΑΔΑΜΟΣ Α. ΜΟΥΖΟΥΡΗΣ είναι φιλόλογος – ιστορικός, πρόεδρος της Ένωσης Κυπρίων Ν. Μαγνησίας