Του Μηνά Χαραλαμπίδη,
βιολόγου
Ανοσοποιητικό-Ένα ταξίδι
στο μυστηριώδες σύστημα
που σε κρατάει ζωντανό,
Philipp Dettmer,
Μεταίχμιο
O συγγραφέας: Ο Philipp Dettmer (Φίλιπ Ντέτμερ) γεννήθηκε το 1986 στο Μόναχο όπου ζει μέχρι σήμερα. Είναι ο ιδρυτής και επικεφαλής του Kurzgesagt, ενός από τα πιο δημοφιλή επιστημονικά κανάλια στο YouTube, με πάνω από 19 εκατομμύρια εγγεγραμμένους χρήστες και δύο δισεκατομμύρια προβολές. Αν και εγκατέλειψε το λύκειο σε ηλικία 15 ετών, αποφοίτησε 4 χρόνια μετά χάρη στη βοήθεια ενός εξαιρετικού δασκάλου που αφύπνισε το πάθος του για μάθηση. Μελέτησε ιστορία και σπούδασε σχέδιο με έμφαση στα γραφήματα στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου.
Η αγάπη του να επεξηγεί δυσνόητες έννοιες και να τις μετατρέπει σε προσιτές πληροφορίες ήταν η αιτία να δημιουργήσει το 2013 το Kurzgesagt.
Το Ανοσοποιητικό είναι το πρώτο του βιβλίο και τα δικαιώματα μετάφρασής του έχουν ήδη πουληθεί σε 16 χώρες.
Υπόθεση: Ξυπνάτε και νιώθετε ένα γαργαλητό στον λαιμό σας. Το κεφάλι σας πονάει. Νιώθετε κάπως εκνευρισμό καθώς ετοιμάζετε τα παιδιά για το σχολείο και ντύνεστε για τη δουλειά. Εν τω μεταξύ, ένας επικός πόλεμος διεξάγεται ακριβώς κάτω από το δέρμα σας. Εκατομμύρια πολεμούν και πεθαίνουν για χάρη σας, ώστε να είστε σε θέση να γκρινιάζετε καθώς ετοιμάζεστε να φύγετε από το σπίτι.
Οπότε, τι ακριβώς είναι το ανοσοποιητικό σας σύστημα;
Είναι μια από τις παλαιότερες και πιο κρίσιμες εκφάνσεις της ζωής στον πλανήτη• μόνο ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι πιο περίπλοκος. Χωρίς αυτό, θα πεθαίνατε μέσα σε λίγες μέρες. Στο βιβλίο αυτό, ο Philippe Dettmer, ο δημιουργός του δημοφιλούς επιστημονικού καναλιού στο YouTube «Kurzgesagt-In A Nutshell», ταξιδεύει τους αναγνώστες του μέσα στο φρούριο του ανθρώπινου σώματος και τις άμυνές του. Μια συνεχής μάχη σε ασύλληπτη κλίμακα διεξάγεται μέσα μας, γεμάτη ιστορίες εισβολών, στρατηγικής, τελικής επικράτησης και ευγενούς αυτοθυσίας. Μάλιστα, όσο διαβάζατε τις γραμμές αυτές, το ανοσοποιητικό σας σύστημα μάλλον εντόπισε και εξουδετέρωσε ένα καρκινικό κύτταρο που είχε αρχίσει να μεγαλώνει μέσα σας.
Κάθε κεφάλαιο ασχολείται λεπτομερώς με κάποιο χαρακτηριστικό του ανοσοποιητικού συστήματος, με αμυντικά συστήματα όπως τα αντισώματα και η φλεγμονή, με απειλές όπως τα βακτήρια, οι ιοί, οι αλλεργίες και ο καρκίνος, ενώ ο Dettmer μας μαθαίνει γιατί η φράση «ενισχύστε το ανοσοποιητικό σας σύστημα» είναι μια χίμαιρα, πώς τα παράσιτα ξεγλιστρούν από τις άμυνες του σώματός μας, πώς λειτουργούν οι ιοί (συμπεριλαμβανομένου και του κορωνοϊού), και τι ακριβώς συμβαίνει στην πληγή μας όταν κοπούμε.
Με τις πολύχρωμες εικόνες και τις εξαιρετικές περιγραφές που του δίνουν ζωή, το Ανοσοποιητικό μετατρέπει ένα από τα πιο περίπλοκα θέματα σε μια συναρπαστική περιπέτεια.
Φιλοσοφία της Βιολογίας,
Peter Godfrey-Smith,
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης
Ο συγγραφέας: Ο Peter Godfrey-Smith (γεννημένος το 1965) είναι Αυστραλός φιλόσοφος της επιστήμης και συγγραφέας, ο οποίος είναι επί του παρόντος καθηγητής Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ. Εργάζεται κυρίως στη φιλοσοφία της βιολογίας και στη φιλοσοφία του νου, και έχει επίσης ενδιαφέροντα για τη γενική φιλοσοφία της επιστήμης, τον πραγματισμό (ειδικά το έργο του John Dewey) και ορισμένα μέρη της μεταφυσικής και της επιστημολογίας. Ο Godfrey-Smith εξελέγη στην Αμερικανική Φιλοσοφική Εταιρεία το 2022
Υπόθεση: Το βιβλίο αποτελεί μια εύληπτη και σφαιρική εισαγωγή στη φιλοσοφία της βιολογίας. Οι αναγνώστες θα βρουν εδώ πλούσιο υλικό για να σκεφτούν την ανάπτυξη των βιολογικών ιδεών, από την αρχαιότητα έως τον 18ο αιώνα, από τον Δαρβίνο μέχρι και την ανάδυση της μοριακής βιολογίας• τις ομοιότητες και τις διαφορές ανάμεσα στη βιολογία και στη φυσική, με ιδιαίτερη αναφορά στον προβληματισμό για το τι είναι γενίκευση, νόμος, μηχανισμός• την πολυδιάστατη πολυπλοκότητα των έμβιων συστημάτων – από τη μοριακή σύσταση και δυναμική έως τους οργανισμούς, τους πληθυσμούς και τις κοινωνίες.
Ο αναγνώστης του βιβλίου θα εμπλακεί στη συζήτηση για το πώς οι βιολόγοι κατασκευάζουν μοντέλα που επιτρέπουν τη θεωρητική και πρακτική σύλληψη – στο σπουδαστήριο και στο εργαστήριο – πτυχών της έμβιας πολυπλοκότητας. Θα εκτεθεί στο επίπονο έργο για τη διευκρίνιση και τον ορισμό εννοιών, όπως «έμβιο είδος», και θα γνωρίσει τη σχέση ανάμεσα στον τελεολογικό και στον λειτουργικό τρόπο σκέψης. Θα μάθει για τη χρήση της εξελικτικής θεωρίας παιγνίων στην προσπάθεια να νοηθούν η κοινωνική οργάνωση και οι απαρχές της ηθικότητας. Τέλος, θα ανακαλύψει πώς νοείται ο όρος «πληροφορία» στη βιολογία και πώς η έννοια αυτή υπεισέρχεται στη μελέτη των βιολογικών φαινομένων.
Η προσπάθεια να κατανοηθεί η απέραντη ποικιλία και το κάλλος των έμβιων μορφών, λέει ο συγγραφέας, συμβάλλει ουσιαστικά στην αυτοσυνειδησία μας, σε ένα έργο εσαεί εν εξελίξει.