Ποικίλες προσεγγίσεις στον χώρο της ποίησης προσφέρει το εξαμηνιαίο λογοτεχνικό περιοδικό Ποιητική, τα «Γράμματα στην Πάολα αναδεικνύουν κρίσιμα στοιχεία της προσωπικότητας του βασιλέα Κωνσταντίνου Α’, ενώ στο διήγημά του «Μάθημα ανατομίας» ο Βασίλης Βασιλικός ανατέμνει χειρουργικά μια ματωμένη περίοδο της ελληνικής ιστορίας.
Περιοδικό Ποιητική
(εξαμηνιαίο λογοτεχνικό περιοδικό)
τεύχος 22ο, εκδ.Πατάκη
Στο τεύχος αυτό ξεχωρίζει το αφιέρωμα με θέμα «Ο Καβάφης και οι εποχές του», όπου φιλοξενούνται τέσσερις ερευνητικές μικρο-ιστορίες, γραμμένες από τους Τάκη Καγιαλή, Γιάννη Παπαθεοδώρου (που επιμελούνται το αφιέρωμα), Βικτωρία Διαμάντη και Αλέξανδρο Κατσιγιάννη, φωτίζοντας, η καθεμιά κι αλλιώς, το πάντοτε κρίσιμο έργο του οικουμενικού μας Αλεξανδρινού.
Παρουσιάζονται ποικίλες προσεγγίσεις στο έργο Λατίνων και Ιταλών: Η Ελένη Κοσμά γράφει για την αυτοχειρία στη δαντική Κωμωδία, ο Χρήστος Μπιντούδης ανθολογεί και μεταφράζει ποιήματα του Giacomo Leopardi, με την αφορμή των διακοσίων χρόνων από την παρθενική του εμφάνιση στα γράμματα, ο Κωνσταντίνος Νικολάου αποδίδει δώδεκα ποιήματα του Valerio Magrelli (γ. 1957) και η Αναστασία Πούλου μεταφράζει Ωδές του Ορατίου.
Στον χώρο της αγγλόφωνης ποίησης, φιλοξενούνται δυο κλασικές φωνές του 20ού αιώνα, ο Wallace Stevens και ο W. H. Auden, σε μετάφραση, αντίστοιχα, των Σ. Κοκκινίδη και Θάλειας Μέλη-Χωλ.
Πλούσια και η συγκομιδή της ελληνόφωνης ποίησης, με νέα ποιήματα, μεταξύ άλλων, των Αντώνη Φωστιέρη, Λουκά Κούσουλα, Νίκου Αλιφέρη, Χριστίνας Οικονομίδου, Αλεξάνδρας Μπακονίκα, ενώ ο Νίκος Λεβέντης επιχειρεί ομηρικές επαναγνώσεις. Μαζί τους, και νεότερες φωνές, όπως ο Δημήτρης Λεοντζάκος, ο Σπύρος Καρέλας, ο Ένο Αγκόλλι και ο Κωνσταντίνος Λερούνης.
Στο είδος του φιλολογικού δοκιμίου φιλοξενούνται τα κείμενα του Παντελή Βουτουρή για τον Ναπολέοντα Λαπαθιώτη και της Σοφίας Ιακωβίδου για την πολιτιστική πολιτική κατά την κρίση. Μαζί, στα et cetera, σημειώματα του Δημήτρη Κοκόρη για τον Άγγελο Σικελιανό του Ντίνου Χριστιανόπουλου, της Έρης Σταυροπούλου για το ποιητικό έργο του Κώστα Ταχτσή και της Μαρίας Τοπάλη για τον Γκρέγκορι Λάσεν.
Γιώργος Μαυρογορδάτος,
Γράμματα στην Πάολα,
Τι μας λένε για τον Κωνσταντίνο Α’., Πατάκης
Γιατί να ασχοληθεί κανείς με τα γράμματα του βασιλέα Κωνσταντίνου Α΄ προς την Ιταλίδα ερωμένη του Πάολα; Υπάρχουν ερωτικές επιστολές που περιέχουν πολύτιμες πληροφορίες γενικότερης σημασίας, πέρα από τα ερωτόλογα, τις αναπολήσεις, τις φαντασιώσεις ή άλλες «γαργαλιστικές», αλλά ριζικά ιδιωτικές λεπτομέρειες. Τέτοιες είναι και οι επιστολές του Κωνσταντίνου προς την Πάολα. Μας λένε πολλά για την προσωπικότητα του Κωνσταντίνου, από το ίδιο του το χέρι. Καμία άλλη πηγή δεν έχει τέτοια αμεσότητα, ούτε τόση αξιοπιστία. Γι’ αυτό άλλωστε τις έχουν χρησιμοποιήσει ως τεκμήρια (χωρίς να παραπέμπουν όπως όφειλαν) ένας ακραιφνής μοναρχικός σαν τον Παναγιώτη Πιπινέλη και ένας αφοσιωμένος αυλικός σαν τον Κωνσταντίνο Λούρο. Έτσι βρέθηκαν αποσπάσματά τους ακόμη και στην επίσημη ιστοσελίδα της πρώην βασιλικής οικογένειας…
Ο σκοπός αυτού του βιβλίου είναι περιορισμένος και εστιασμένος: Να αναδείξει κρίσιμα στοιχεία της προσωπικότητας του Κωνσταντίνου, όπως προκύπτουν από τα δικά του γράμματα. Ίσως έτσι φανεί και η αναντιστοιχία μεταξύ του πραγματικού προσώπου και του ειδώλου που λάτρεψε η μισή Ελλάδα. Το βιβλίο αυτό συμπληρώνει τα προηγούμενα δύο βιβλία μου για τον Εθνικό Διχασμό (1915 και Μετά το 1922). Το ζητούμενο εξακολουθεί να είναι η κατανόηση, η εξήγηση, η ερμηνεία – όχι η καταγγελία. Το ζητούμενο αυτό υπηρετεί και η εικονογράφηση με πολλές φωτογραφίες που είναι άγνωστες στο ευρύ κοινό.
Βασίλης Βασιλικός,
Μάθημα Ανατομίας, εκδ. Ποικίλη Στοά
Το πτώμα ενός Έλληνα αντάρτη που έχει διατηρηθεί στο ψυγείο για πολλά χρόνια μετά τον θάνατό του γίνεται αντικείμενο μελέτης σε μια αίθουσα ανατομίας. Οι τομές στο σώμα του μετατρέπονται σε τομές της ίδιας της Ιστορίας. Στο διήγημά του «Μάθημα ανατομίας» ο Βασιλικός ανατέμνει χειρουργικά μια ματωμένη περίοδο της ελληνικής ιστορίας, που χαρακτηρίζεται από την πιο σφοδρή ιδεολογική αντιπαλότητα που γνώρισε η χώρα, έναν αδελφοκτόνο πόλεμο που παραμένει «κατεψυγμένα» ζωντανός ώς τις μέρες μας, ένα πτώμα που γίνεται αντικείμενο έρευνας σε μια πανεπιστημιακή αίθουσα ανατομίας στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Το διήγημα, γραμμένο το 1978, σαράντα χρόνια μετά παραμένει εξαιρετικό. Διατηρεί τον παλμό του, χωρίς να φαίνονται τα χρόνια που έχουν μεσολαβήσει. Όχι μόνο επειδή ακροβατεί με πολύ καλή ισορροπία σε ένα τεντωμένο σκοινί (τεντωμένο μέχρι σήμερα), αυτό του Εμφυλίου. Ούτε επειδή ο Βασιλικός, ως ένας άξιος τεχνίτης του λόγου, σμιλεύει κάθε σημείο και μέρος δημιουργώντας έναν ρυθμό εσωτερικό, αυστηρό και σφιχτό, σαν να παίζει πιάνο με μετρονόμο και παρτιτούρα!
Επιμέλεια:
Χαριτίνη Μαλισσόβα