Προς και από τη Φολέγανδρο – Δυο απροσδόκητες συναντήσεις με έναν απόγονο του Πύρρου η μια κι έναν απόγονο του Αθανασίου Διάκου η άλλη

Του Κυριάκου Παπαγεωργίου

Πρωί – πρωί μας περίμενε έξω από το σπίτι, στου Παπάγου, όπου διανυκτερεύσαμε, ένα ειδοποιημένο ταξί, για να μας μεταφέρει στο λιμάνι του Πειραιά, πύλη εννέα, ώστε να πάρουμε το Speedranner για Φολέγανδρο.
Ευγενέστατος ο ταξιτζής, μας βοήθησε στην τακτοποίηση των αποσκευών και μας άνοιξε τις πόρτες να μπούμε. Έβαλε μπρος και κινήθηκε μέσα από τα αλσύλλια του Παπάγου προς τη Μεσογείων.
Η κίνηση ήταν αυξημένη, παρότι Ιούλιος, γι’ αυτό και οι καθυστερήσεις αναμενόμενες.
Αγουροξυπνημένοι εμείς οι ταξιδιώτες, εν αντιθέσει με τον ταξιτζή που πρέπει να ήταν στο πόδι ή από τη νύχτα ή από τα χαράματα.
Εκείνος είχε διάθεση για κουβέντα, αλλά εμείς τουμπεκί.
Ελισσόμενος ανάμεσα σε άλλα γιωταχί και συναδελφικά οχήματα, έδινε έναν τόνο δυναμικού εγερτηρίου στην ωραία καλοκαιρινή μέρα που προοιωνιζότανε ακόμη καλύτερη, αφού το μεσημέρι θα πατούσαμε πόδι στη Φολέγανδρο.

Σκεπάζοντας το χασμουρητό με το ένα χέρι έτεινα το άλλο κάπως ανόρεχτα, με το δάχτυλο προτεταμένο, ρωτώντας τον από πού είναι.
«Από Νέα Ιωνία, μεριά», αποκρίθηκε ζωηρά στο έντονο ερώτημά μου.
«Είσαι πρόσφυγας», του λέω «αλλά πες μου από πού είναι η καταγωγή σου»…
«Κρατάω από την Ήπειρο», πετάει την πρώτη σφήνα, «βρέθηκα τυχαία εδώ»…
«Θέλω τόπο και χωριό», του λέω, καθώς παίρνουμε τη Βασιλίσσης Σοφίας.
«Γιάννινα», μου απαντά, λιγάκι κορδωμένος, «έξω από τα Γιάννενα»…
«Χωριό», του ξαναμπαίνω σφήνα.
«Ροδοτόπι», μου λέει, «σιγά μην το ξέρεις»…
«Είσαι απόγονος των Μολοσσών», του λέω, ξαφνιασμένος για το Ροδοτόπι.
«Ναι», μου λέει, «η σκούφια μου κρατάει από τον Πύρρο»… γυρίζοντας το κεφάλι του προς τα πίσω, για να δει αν είμαι στη θέση μου.
«Μπράβο», του λέω, «έχεις ανεβεί στην Πασσαρώνα»;
Ξαναγυρίζει το κεφάλι του, με κίνδυνο να διολισθήσει το ταξί στη διπλανή λωρίδα, αλλά το ξαναφέρνει στην κανονική και βάζοντας μπόλικη ειρωνεία στον λόγο του μας λέει σπασμωδικά και περίπου επιθετικά «μπρίκια κολλάμε», απορώντας συνάμα πού ξέρω εγώ ένας επαρχιώτης την Πασσαρώνα της Ηπείρου.
Του είχαμε πει ότι είμαστε από τον Βόλο και πάμε Φολέγανδρο για διακοπές.

Πήρε θάρρος που γνωρίζαμε το χωριό και την ευρύτερη περιοχή του και μας ρώτησε για να επαληθεύσει τον συλλογισμό του, πόσο μακριά από τα Γιάννενα είναι το Ροδοτόπι.
«Δέκα χιλιόμετρα», του λέω, «αλλά πες μου κι εσύ έχεις ανεβεί στην Ακρόπολη της Πασσαρώνας», συνεχίζοντας το δικό του τροπάριο, καθώς προσπερνούσαμε το Στάδιο για να πιάσουμε την Καλλιρόης.
«Μπρίκια κολλάμε», ξαναλέει την ίδια απορητική φράση, ενώ ξαναγυρίζει τρίτη φορά το κεφάλι του πίσω, για να δει μήπως έχει να κάνει με κάποιον συντοπίτη του.
«Εκεί ανεβαίνω μια φορά τον μήνα κι άσε την Ιωνία να καίγεται. Εκεί πάνω που λες πατριώτη… έχει ερείπια από τρία παλιά κάστρα, φρούρια πώς τα λέτε»;
«Έχει και αρχαία ακρόπολη», φίλε, «κι είναι χάρμα από κει να βλέπεις τη λίμνη και τα Γιάννενα. Από κει πάνω τη θωρούσε κι εκείνος ο πρόξενος της Γαλλίας…»…
«Πουκεβίλ», μου λέει… «αυτός έβγαλε την Πασσαρώνα στο κουρμπέτι»…
«Αλλά εσύ πού τα ξέρεις αυτά», μου αντεπιτίθεται.
Του λέω, «βιάσου μη χάσουμε το βαπόρι για τη Φολέγανδρο, γιατί όπως βλέπω θα μας πας μέσω Ηγουμενίτσας στις Κυκλάδες, έτσι όπως μελετάς τα ροδοτόπια της πατρίδας σου»…
Ήταν η ώρα που μπαίναμε από την πύλη με το νούμερο εννέα και μας άφηνε μπροστά στην μπουκαπόρτα του Speedranner.
Kαι καθώς έβγαζα να τον πληρώσω, στα πεταχτά σχεδόν, ο εσωτερικός μετανάστης από την Ήπειρο, που παντρεύτηκε και ζει στη Νέα Ιωνία της Αττικής, μου πετούσε το φευγάτο ερώτημα:
«Στον ναό του Αρείου Διός, έχεις πάει».
Φεύγω για Φολέγανδρο, του λέω, ανεβαίνοντας τα σκαλιά του ταχύπλοου, αλλά εσύ κοίτα να προσευχηθείς στον Δία της Πασσαρώνας, μπας και σε φωτίσει να γυρίσεις στον τόπο σου…

*
Ύστερα από έξι μέρες παραμονής στο νησί των Κυκλάδων, έπρεπε κι εμείς να γυρίσουμε στον τόπο μας.
Έχοντας αφήσει το αμάξι μας στου Παπάγου, έπρεπε να πάμε έως εκεί με ταξί για να το πάρουμε και να φύγουμε για Βόλο.
Η ώρα ήταν εφτά το απόγεμα και προλαβαίναμε να φύγουμε δίχως άλλη διανυκτέρευση από την Αθήνα για Βόλο.
Μπήκαμε σε ένα ταξί που βρήκαμε στην Ακτή Μιαούλη και κάναμε σήμα του ταξιτζή για τα βόρεια προάστια.
Ο ταξιτζής γεματούτσικος, λίγο φαλακρός και με σωσίβια στη μεσούλα του, ξαφνιάστηκε με τον προορισμό μας.
«Στου Παπάγου μένετε», μας ρωτάει.
«Όχι είμαστε από επαρχία», του λέω, «αλλά εκεί έχουμε αφήσει το αμάξι μας».
«Ά, επαρχιώτες κι εσείς», σιγομουρμουρίζει.
«Είσαι κι εσύ πατριώτης», του λέω, δίνοντας άλλη χροιά στη λέξη «πατριώτης».
«Πατριωτάρα», μας αντιτείνει, «και πολύ πατριωτάρα… πιο πολύ δε γίνεται»…
«Γιατί ρε πατριώτη, από πού είσαι και το λες και με τόσο καμάρι».
Είμαστε έξω από το Καραϊσκάκη, όταν σε φανάρι σταματά και γυρίζει να μας κοιτάξει.
«Ρουμελιώτης κύριοι, Ρουμελιώτης με το πιο διάσημο όνομα»…
«Δηλαδή», τον ρωτάμε.
«Κύριοι, ξέρετε από Αθανάσιο Διάκο», μας ρωτάει με μιαν υπερεκχείλιση τοπικής αλαζονείας.
«Από τη Μουσουνίτσα είσαι, βρε», του λέω κι εκείνος:
«Από τον Αθανάσιο Διάκο, κύριε, όχι από τη Μουσουνίτσα», μας λέει πικαρισμένος.
«Γιατί δεν είναι το ίδιο πράμα», του λέω.
«Όχι», μας λέει, «άλλο η Κάτω Μουσουνίτσα κι άλλο ο Αθανάσιος Διάκος».
«Καλά δεν θα τα χαλάσουμε εκεί», του λέω, «η Άνω Μουσουνίτσα άλλαξε όνομα κι έγινε Αθανάσιος Διάκος… δεν καταλαβαίνω την άρνησή σου».
«Άκου», μου λέει, «εγώ λέγομαι Αθανάσιος Μασσαβέτας κι εδώ στον Πειραιά με φωνάζουμε Θανάση Διάκο»…
«Γιατί Θανάση Διάκο», τον ερωτάμε.
«Ποιο ήταν ρε παιδιά το όνομα του Αθανασίου Διάκου»; «Αθανάσιος Μασσαβέτας»… απαντάει μόνος του.
Όντως ο Αθανάσιος Διάκος ονομαζότανε Αθανάσιος Μασσαβέτας.
«Για να δούμε αν ξέρεις την περιοχή σου, αφού λες ότι είσαι από κει».
Μας κοιτάζει φιλοπερίεργα και κομμάτι εχθρικά.

«Σιγά μην ξέρετε εσείς το χωριό μου… εγώ κει πάνω μεγάλωσα, εκεί πάω κάθε βδομάδα».
«Καλά», του λέω, «σε πιστεύω, αλλά πες μου τι είναι η Αλογόραχη, το Δόντι του Κόρακα και οι Σούφλες».
«Ρε φίλε βαλτός είσαι να σε διαολοστείλω απογεματιάτικα… αυτές είναι οι κορυφές των Βαρδουσίων… και πού τις ξέρεις εσύ»…
«Εγώ είμαι από την επαρχία φίλε», του λέω, «κι όχι από την Αθήνα που μαζευτήκατε όλοι εσείς οι ψευτοήρωες της τάχαμου επανάστασης… και πήρατε των ομματιών σας για τη ρουφήχτρα… αλλά έχε χάρη που κουβαλάς τεράστιο όνομα, όνομα με βαρίδια»…
Ήταν η στιγμή που αφήναμε τη Μεσογείων για να στρίψουμε προς Παπάγου, Χολαργό.
Η μέρα έπαιρνε να γέρνει κι ο Αθανάσιος Διάκος (συγνώμη ο Αθανάσιος Μασσαβέτας) από τη Μουσουνίτσα Παρνασσίδος, απευθείας έκτη γενεά μετά τον σουβλισμένο ήρωα της Επανάστασης κρατούσε σφιχτά το τιμόνι της Όπελ, κοιτάζοντας σα χαμένος δεξιά κι αριστερά του.
«Πού μένεις στον Πειραιά», τον ρωτάω.
«Στη Νίκαια», μου λέει, «στα Προσφυγικά»…
«Πρόσφυγας δηλαδή, μαζί με τους πρόσφυγες της Ιωνίας»…
«Ναι, πανάθεμά με, αν δεν ήταν η κόρη μου που σπουδάζει, θα την είχα κάνει, για τις κορφές και τις ραχούλες της Παρνασσίδας»…
Έφτανε πια στον προορισμό μας, όταν τον ρώτησα αν έχει πάει στο μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη τέσσερα χιλιόμετρα έξω από την Αρτοτίνα.
«Το μοναστήρι που μόνασε ο Διάκος, δεν έχω πάει, κάτω στον Φίδαρη»;
«Ά, βλέπω ότι ξέρεις και τον Εύηνο με το πρώτο του όνομα»;
«Eμ δεν ξέρω τον Φίδαρη… πώς τον είπες»;
«Εύηνος», του απαντάω, «αυτό είναι το αρχαίο του όνομα, όχι σαν κι εσένα που αρνείσαι το παλιό και γνήσιο ρουμελιώτικο όνομα της πατρίδας σου, γιατί θέλεις ν’ ακούς το ηρωικό της παρανόμι…
Ήταν η ώρα που παρκάριζε για ν’ αποβιβαστούμε, έχοντας αφήσει πίσω μας τη Φολέγανδρο και τον Πειραιά, όταν πλήρωνα τον Αθανάσιο Διάκο (Μασσαβέτα ήθελα να πω) και του πετούσα το σύνθημα, να δω αν θα προχωρήσει στο παρασύνθημα.
«Χωμήριανη», του λέω…
«Γιδοβούνι», μου απαντά… και φεύγουμε για Βόλο…